Hava yolu tıkanıklığı nedir? İlkyardım

Hava yolu tıkanıklığı; Solunan havayı burundan ve ağızdan akciğerlere taşıyan karmaşık bir tüp sistemi olan solunum yolunun herhangi bir yerinde tıkanma durumudur. Tıkanma tam tıkanma ya da kısmi tıkanma şeklinde olabilir.

Burun ve dudaklarınızdan gırtlağınıza kadar olan bölgede yaşanan tıkanma üst solunum yolu tıkanıklıkları, gırtlağınızdan akciğerlerin dar geçiş yolları arasındaki bölgede olan tıkanma ise alt solunum yolu tıkanıklıkları ile adlandırılır.

Hava yolu tıkanıklığı belirtileri nelerdir?

Kısmi tıkanma belirtileri:

• Öksürür
• Nefes alabilir
• Konuşabilir

Bu durumda hastaya dokunulmaz, öksürmeye teşvik edilir.

Tam tıkanma belirtileri:

• Nefes alamaz
• Acı çeker, ellerini boynuna götürür
• Konuşamaz
• Rengi morarmıştır

Bu durumda Heimlich Manevrası (=Karına Bası Uygulama) yapılır.

Bilinci yerinde tam tıkanıklık olan kişilerde Heimlich Manevrası (=Karına bası uygulama) nasıl uygulanır?

• Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir
• Hastanın yanında veya arkasında durulur
• Bir elle göğsü desteklenerek öne eğilmesi sağlanır
• Diğer elin topuğu ile hızla 5 kez sırtına ( kürek kemikleri arasına) süpürür tarzda vurulur
• Tıkanıklığın açılıp açılmadığına bakılır, açıldıysa işlem durdurulur

Tıkanıklık açılmadıysa heimlich manevrası yapılır;

• Hastanın arkasına geçip sarılarak gövdesi kavranır
• Bir elin başparmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır
• Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır
• Bu hareket 5 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır
• Tıkanıklık açılmadıysa tekrar sırtına vurulur
• Bu işlemler 5’er kez olacak şekilde dönüşümlü olarak tekrarlanır
• Hastanın bilinci kapanırsa, sert zemin üzerine yatırılır
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir
• Tıbbi yardım istenir (112)
• Temel yaşam desteği uygulanır

Bilincini kaybetmiş(=bilinci kapalı) kişilerde Heimlich Manevrası:  

• Hasta yere yatırılır, yan pozisyonda sırtına 5 kez vurulur
• Tıkanma açılmadığı takdirde hasta düz bir zeminde başı yana çevrilir
• Hastanın bacakları üzerine ata biner şekilde oturulur
• Bir elin topuğunu göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirilir, diğer el üzerine konur
• Göbeğin üzerinden kürek kemiklerine doğru eğik bir baskı uygulanır
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir
• İşleme yabancı cisim çıkıncaya kadar devam edilir
• Tıbbi yardım istenir (112)
• Bu hareketi 5–7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar ya da yardım gelinceye kadar devam edin
• Bu tür olgularda havayolu tıkanıklığından şüphelenildiğinde, ilkyardımcılar Temel Yaşam Desteği uygulamalarını yapacaklardır. Kurtarıcı nefes verdikten sonra hava gitmiyorsa tıkanıklık olduğu düşünülür, ilkyardımcı ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmeli, yabancı cisim görüyorsa çıkarmalıdır

 Bebeklerde tam tıkanıklık olan hava yolunun açılması (*):

• Bebek ilkyardımcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır
• Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir
• Baş gergin ve gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur
• 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur
• Diğer kolun üzerine başı elle kavranarak sırtüstü çevrilir
• Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır
• Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak sırtüstü şekilde tutulur
• 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üs kısmına baskı uygulanır
• Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir
• Tıbbi yardım istenir (112)

(*) Bebek çok küçük ise ve karından baskı uygulanamıyorsa bebekler için yukarıda anlatılan uygulamalar yapılır. Ancak diğer hallerde bebeklerde yapılan uygulamalar, bilinci kapalı erişkinlerde yapılan Heimlich Manevrası uygulamaları ile aynıdır.