Binlerce Kişi, Ölümünün 40. Gününde Mahsa Amini’nin Mezarı Başında
22 yaşındaki Mahsa Amini’nin İran’da ‘tesettüre uygun olmayan’ giyimi gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesinin üzerinden 40 gün geçti. Toplu gösterilerin planlandığı ülke genelinde Amini’nin memleketinde “grip salgını” iddiasıyla üniversiteler dahil tüm okullar tatil edildi.
İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı, okulların tatil edilmesi kararının asıl sebebinin grip değil Mahsa Amini’nin ölümünün 40’ıncı günü olduğu gerekçesiyle alındığını bildirdi.
İran geleneklerine göre ölümün 40. günü önemli bir tarih olarak kabul ediliyor. Amini ailesi çarşamba günü için herhangi bir anma merasimi düzenlemeyi düşünmediklerini duyurmuştu.
İnsan hakları grupları, Amini’nin ölümünün 40. gününün daha şiddetli protestolara yol açmasından endişe duyan güvenlik güçlerinin aileyi anma töreni düzenlememeleri konusunda uyardığını dile getirdi.
Ancak sosyal medyaya yansıyan görüntülerde binlerce kişiden oluşan büyük bir kalabalığın sabah saatlerinde Amini’yi anmak için mezarlığa doğru yürüdüğü görülüyor.
سقز
ژن ژیان ئازادی
زن زندگی ازادی#مهسا_امینی pic.twitter.com/33C76bzAHz— Rafiq Hosein Panahi (@PanahiRafiq) October 26, 2022
Rejim muhalifi gruplar, günler öncesinden halka Amini’nin vefatının 40. günü için geniş katılımlı sokak gösterileri çağrısı yapmaya başlamıştı.
Görgü tanıkları Tahran ve Sakkız kentleri başta olmak üzere ülke genelinde birçok şehirde güvenlik güçlerinin yoğun şekilde cadde ve sokaklarda konuşlandırıldığını belirtiyor.
Sakkız’daki bir görgü tanığı Amini’nin gömülü olduğu mezarlığın Besiç milisleri ve polisle dolu olduğunu söyledi.
Aynı kişi, “Mezarlığa girmemizi engellemeye çalıştılar ama ben girmeyi başardım. Mahsa’nın ailesini henüz görmedim.” diye konuştu.
Bir başka görgü tanığı da vatandaşların mezara doğru ilerlediğini söyleyerek “İnsanlar güvenlik güçlerinin uyarılarına kulak asmayıp mezarlığa gidiyor ama onlarca çevik kuvvet polisi ve Besiç (gönüllü milisler) var.” sözleriyle mezarlıktaki atmosferi anlattı.
Dün akşam (25 Ekim) saatlerinde de Amini’nin memleketi olan Kürdistan eyaletinin Sakkız kenti protestolara sahne olmuş, göstericiler polis müdahalesiyle dağıtılmıştı.
Öte yandan protestolar ülkenin çeşitli üniversitelerinde bugün de devam ediyor.
ورودی سقز
به معنای واقعی مهار نشدی#مهسا_امینی pic.twitter.com/0npvdnglaX
— Rafiq Hosein Panahi (@PanahiRafiq) October 26, 2022
Tahran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi öğrencileri yaptıkları eylemde yönetim karşıtı sloganlar atarken, kampüsteki parka Mahsa Emini’ye ithafen “Jina Parkı” ismini verdi.
Terbiyet Müderris Üniversitesi öğrencileri ise gözaltındaki arkadaşları için “Arkadaşlarımızı bekliyoruz, bir yere gitmiyoruz, buradayız” sloganının yanı sıra “Tahran gözaltı merkezi oldu, Evin mezbaha oldu”, “Mahsa’nın kanı üstüne yemin olsun ki İran özgürleşecek” sloganlar atarak tepkisini gösterdi.
Ülkenin çeşitli şehirlerinde bulunan, Allame Tebatebai, Tahran, Kum, Beheşti, Bilim ve Teknoloji, Emirkebir Teknoloji, Zehra, Noşirevani Teknoloji, Terbiyet Müderris, Tahran Sure, Tahran Azad, Meşhed, Şehrekurd, Yezd Bilim ve Sanat, İsfahan, Tahran Harezmi, Şiraz gibi üniversitelerde de çeşitli gösteriler düzenleniyor.
Ülke sathına yayılan gösterilere İran’ın her kesiminden vatandaşlar katılıyor.
İran İslam Cumhuriyeti’nin yıkılması çağrısında bulunan eylemciler dini lider “Ayetullah Ali Hamaney’e ölüm” sloganları atıyor.
شنیدەها حاکیست جمعیت انقلابی در سـقز غیر قابل توصیف است.#مهسا_امینی pic.twitter.com/DhtpGjmCBI
— Rafiq Hosein Panahi (@PanahiRafiq) October 26, 2022
Mahsa Amini protestoları
Başkent Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad görevlileri tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açtı.
Amini’nin ölümünü dünyaya duyuran gazeteci daha sonra gözaltına alındı.
Amini’nin 17 Eylül’de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında başlayan gösteriler, ülkenin birçok kentine yayıldı.
Protestolar daha sonra rejim ve Hamaney karşıtı gösterilere dönüştü.
Yönetim karşıtı duruşuyla bilinen İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı (HRANA) ise bugün yayınladığı raporda 32’si çocuk, 26’sı güvenlik görevlisi olmak üzere en az 244 kişinin hayatını kaybettiğini aktardı.
Bazı kaynaklar ise can kaybının 250’nin üzerinde olduğunu belirtiyor.
İran makamları ise “İsyan” olarak tanımladıkları gösterilerin ABD, İsrail ve Batı’nın kışkırtması sonucu yaşandığını belirtiyor ve can kayıplarına ilişkin bilgi vermiyor. Devlet medyası olaylar sırasında 30 güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiğini bildiriyor.
(Kaynak: Euronews Türkçe)
