Batman: Bekse Kilisesi

Bekse Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Dere Köyü, Şahinli Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şahinli Mezrası, Sason İlçe Merkezi’nin 6 km kuzeybatısındadır.

Kilise günümüzde kullanılan bir evin altında kalmaktadır ve doğu-batı doğrultuda tek nefli olup naos ve apsisten oluşmaktadır. Kilise giriş güney duvarında yer alan tahrip olmuş narteksten sağlanmaktadır.

Narteksin güney ve kuzey duvarında kazıma tekniği ile yapılmış haç motifleri mevcuttur. Narteksten naosa geçilmektedir. Naos, dikdörtgen planlıdır ve kuzey duvarında 4 adet, güney duvarında ise 1 adet yuvarlak kemerli niş yer almaktadır. Nişler büyük oranda tahrip olmuştur.

Ayrıca naosun batı duvarında dikdörtgen formlu bir adet mazgal pencere mevcuttur. Naosun doğusunda yarım yuvarlak şeklinde yapılmış bir apsis bulunmaktadır. Apsis naostan yükseklikte tutulmuş ve apsise geçiş, sivri kemerli giriş açıklığından yapılmaktadır. Kilisenin üst örtüsü içten tonozludur.

Dıştan ise üzerinde ev olduğundan bilinmemektedir. Beksi kilisesi düzenli ve düzensiz taşlardan cas harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Yapıya ait motifli taşlar üst katın yapımında devşirme malzeme olarak kullanılmıştır. Ayrıca kilisenin dış cephelerinde haç motifi ve tahrip olmuş motifler yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Arziving Kilisesi

Arziving Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Çakıpınar (Tonisor) Köyü, Dikmetaş (Arziving) Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Dikmetaş (Arziving) Mezrasının 600 m batısında bulunan vadide yer almaktadır. Çakıpınar Köyü, Sason İlçesinin 23 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır.

Küçük bir tepelik alanda, kayalık bir zemin üzerine oturtulan kilise, doğu-batı doğrultuda 6.01m x 4.40m ölçüsünde, dikdörtgen planlı ve tek nefli olarak düzenlenmiştir. Kilisenin giriş bölümü, günümüzde yıkık vaziyette bulunan batı cephesinde yer almaktadır.

Üzeri beşik tonoz ile örtülü kilisenin üst örtüsü ve cephe duvarları sağlam durumdadır. Doğu-batı doğrultuda dikdörtgen planlı ibadet alanının güney duvarında bir adet pencere açıklığı, doğu duvarında ise apsis yer almaktadır. Apsis içten yarım daire formunda dışa çıkıntılı şekilde yapılmıştır.

Apsisin kuzey ve güney duvarlarında birbirine simetrik iki adet dikdörtgen formlu niş, apsisin doğu duvarında ise dikdörtgen formlu, mazgal pencere açıklığına yer verilmiştir. İbadet alanının kuzey ve güney duvarlarında kazıma tekniğiyle yapılmış çok sayıda haç motifi bulunmaktadır.

Yapı malzemesi olarak kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılan kilisenin tonoz bölümünde kırmızı tuğla kullanılmıştır. Doğal ve beşeri tahribata maruz kalan kilisenin etrafında çok sayıda yassı taşlardan yapılmış ve şahideleri olmayan mezarlar tespit edilmiştir. Mezar taşlarında herhangi bir yazı ve süslemeye rastlanılmamıştır.

Paylaşın

Batman. Cırtinik Kilisesi

Cırtinik Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Dağçatı Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Dağçatı köyünün 200 m kuzeydoğusunda yöreye hakim bir tepe üzerindedir. Dağçatı köyü, Batman İl Merkezinin 84 km kuzeydoğusunda, Sason İlçe Merkezinin ise 20 km kuzeyinde yer almaktadır.

Narteksi belli olmayan kilise doğu-batı doğrultusunda tek nefli olarak inşa edilmiştir. Naos alanı dikdörtgen plan özelliği göstermektedir. Kilisenin kuzey ve güney duvarlarında bir birine simetrik olarak yapılmış yuvarlak kemerli dört adet kör niş yer almaktadır. Bu nişler yarısına kadar toprakla dolmuştur.

Kilisenin doğusunda bulunan apsis yarım yuvarlak planlıdır. Apsisin doğu duvarında bir adet pencere açıklığı, kuzey ve güney duvarında birer adet niş yer almaktadır.

Kilise içten beşik tonozlu, dıştan düz dam şeklinde yapılmıştır. Kilisenin tavanında akustik amaçlı ve üst örtünün ağırlığını hafifleten künkler kullanılmıştır. Kilisenin yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılmıştır. Kilisede genel olarak tahribat söz konusudur.

Paylaşın

Batman: Çörti Kilisesi

Çörti Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Dörtbölük (Cemelan) Köyü, Ambarlı (Kırdamok) Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Ambarlı (Kırdamok) Mezrasının 3km kuzeydoğusunda yöreye hakim bir tepe üzerindedir. Dörtbölük Köyü, Batman İl Merkezinin 95 km kuzeydoğusunda, Sason İlçe Merkezinin ise 30 km kuzeyinde yer almaktadır.

Kilise kayalık alan üzerine doğu-batı yönünde 6.60 m, kuzey-güney yönünde ise 9.60 m ölçülerinde dikdörtgen bir alana inşa edilmiştir. Kilise, kuzey-güney doğrultulu narteks ve naos bölümü olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

Girişi batıya bakan narteks bölümü kareye yakın dikdörtgen planlıdır ve üst örtü tamamıyla yıkılmıştır. Narteks bölümünün güney duvarından kazıma tekniğiyle yapılmış haç motifleri mevcuttur.

Narteks bölümünün güney duvarında bulunan giriş açıklığı ile naos alanına geçilmektedir. Naosa giriş bölümünün iç kısmında kazıma tekniğiyle yapılmış haç motifleri yer almaktadır. Naos bölümü dikdörtgen planlıdır. Üst örtüsü tamamen, batı duvarı ise kısmen yıkılmıştır.

Kilisenin apsis kısmı tahribattan dolayı yok olmuştur. Kilisenin yapımında moloz taş, kesme taş ve cas harcı kullanılmıştır. Kilisenin batısında bulunan kayalık alanda kazıma tekniğiyle yapılmış haç motifleri bulunmaktadır. Günümüzde kilisede büyük oranda tahribat söz konusudur.

Paylaşın

Batman: Kistağ Kilisesi

Kistağ Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Dörtbölük (Cemelan) Köyü, Yağlıca (Kistağ) Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Dörtbölük Köyü, Batman İl Merkezinin 95 km kuzeydoğusunda, Sason İlçe Merkezinin ise 30 km kuzeyinde yer almaktadır.

Kilise kuzey-güney yönünde 4.70 m, doğu-batı yönünde 9.60 m ölçülerinde dikdörtgen bir alana oturtulmuştur. Tek nefli olan kilisenin girişi batıda bulunmaktadır.

Zeminden yüksekte yer alan giriş kapısı, yuvarlak kemerli, dikdörtgen formludur. Beşik tonozlu olan kilise günümüzde samanlık olarak kullanıldığından incelenememiştir. Tahribata maruz kalan kilisenin yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılmıştır.

Günümüzde üzeri modern işçilikte yapılmış çatı ile kapatılmış kilisenin doğusunda ve güneyinde kiliseye bitişik şekilde yapılmış, ahır olarak kullanılan mekânlar yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Mereto Kilisesi

Mereto Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Örenağıl (Versenge) Köyü, Kayadibi (Purşeng) Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Kayadibi (Purşeng) Mezrasının 5 km güneydoğusunda, 2967 m yükseklikteki Mereto Dağının zirvesindedir.

Örenağıl köyü, Batman il merkezinin 87km, Sason ilçe merkezinin 21km kuzeydoğusunda bulunmaktadır.
Kilise, doğu-batı yönünde 6.65 m, kuzey-güney yönünde 9.40 m ölçülerinde dikdörtgen bir alana oturtulmuştur. Narteks bölümü ve naos alanından oluşan kilisenin narteksi (giriş) güneybatı köşesinde bulunmaktadır.

Narteks bölümü dikdörtgen planlıdır. Bu bölümün üst örtüsü tamamen yıkılmıştır. Narteks bölümünün kuzeydoğusunda bulunan açıklıktan naos alanına geçilmektedir. Doğu-batı doğrultulu uzanan naos alanı kareye yakın dikdörtgen planlıdır.

Naos alanının kuzey duvarında kare planlı niş bulunmaktadır. Naos alanının doğusunda birbirinden paye ile ayrılmış iki bölüm bulunmaktadır. Bu bölümler yuvarlak kemerli olup muhtemelen apsis olarak kullanıldığı düşünülmektedir.

Üst örtüsü kısmen yıkılmış olan kilisenin kalıntıdan anlaşıldığı kadarıyla beşik tonozlu olarak inşa edilmiştir. Kilisenin etrafında kesme taşların üzerinde kazıma tekniğiyle yapılmış haç motiflerine rastlanılmıştır. Tahribata maruz kalan kilisenin yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılmıştır.

Paylaşın

Batman: Surp Kevork Kilisesi

Surp Kevork Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Sarıyayla Köyü, Elagöz (Rışnik) Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yöre halkı tarafından ‘Surp Keverk Kilisesi’ olarak adlandırılan kilisenin tarihi ile ilgili herhangi bir kitabe bulunmamaktadır.

Kilise, doğu-batı yönünde 8.50 m, kuzey-güney yönünde 4.50 m ölçülerinde düzgün olmayan bir alana oturtulmuştur. Kilise tek nefli ve dikdörtgen planlıdır. Apsis kısmı büyük oranda tahrip olmuştur ve yarım yuvarlak formludur.

Kilisenin narteksi güneyde bulunmaktadır ve tahribata maruz kalmıştır. Kilisenin üst örtüsü günümüzde tamamen yıkık durumdadır.

Yapım malzemesi olarak blok taş, moloz taş, tuğla ve cas harcı kullanılmıştır. Kilise günümüzde harabe durumda olup, genel olarak tahribat söz konusudur.

Kilisenin yaklaşık 50 m doğusunda bulunan kayalık alanda, kaya kütleleri üzerinde kazıma tekniğiyle yapılmış haç motifleri yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Topluca Kilisesi

Topluca Kilisesi; Batman’ın Sason İlçesi, Gürgenli Köyü, Topluca Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yöre halkı tarafından ‘Dera Mıtenk’ olarak adlandırılan kilisenin tarihi ile ilgili herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Kilise, doğu – batı yönünde 9.80 m, kuzey – güney yönünde 4.80 m ölçülerinde dikdörtgen bir alana oturtulmuştur.

Kilise tek nefli ve dikdörtgen planlıdır. Kilisenin narteksi güneyde olup dikdörtgen formludur. Kilisenin doğusunda apsis bölümü bulunmaktadır. Bu bölüm kilisenin naos alanından yüksek tutulmuştur. Bemanın doğusunda dışa çıkıntı yapmamış apsis yer almaktadır.

Apsisin kuzey ve güneyinde 2 adet niş bulunmaktadır. Apsisin üst kısmında yuvarlak kemerli pencere açıklığı bulunmaktadır. Naos’un kuzey duvarında yuvarlak kemerli bir niş bulunmaktadır. Naos’un batı ve güney duvarında 2 adet mazgal pencere açıklığı bulunmaktadır.

Ayrıca kilisenin doğu cephesinde kazıma tekniği ile yapılmış haç motifleri bulunmaktadır. Üst örtüsü içten tonozlu dıştan toprakla düz damlı olarak yapılan kilisenin içi ise ‘cas’ harcı ile sıvanmıştır.

Kilisenin yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılmıştır. Kilise günümüzde iyi korunmuş olup ahır olarak kullanılmaktadır. Kilisede genel olarak kısmi tahribat söz konusudur.

,

Paylaşın

Batman: Saint Pierre (Komk) Manastırı

Saint Pierre (Komk) Manastırı; Batman’ın Sason İlçesi, Meşeli Köyü, Turnalı Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Saint Pierre (Komk) Manastırı, yöreye hâkim yüksek bir tepe üzerine konumlandırılmıştır. Havari Petrus Ermeni Manastırı veya Komk Manastırı olarak da bilinen Saint Pierre Manastırı, yörede yaşayan halk tarafından, Matnevank (Matin Arak, ealvank, Ckut’vank),Karmik, Komk, Gomik (Gomk) gibi farklı isimlerle adlandırılmaktadır.

Kitabesi bulunmayan manastırın yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak, yapıda kullanan malzeme ve mimari özelliklerinden M.S. 5-6. yüzyıllarda inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Günümüze büyük bir bölümü yıkılmış vaziyette ulaşan manastır kuzey-güney doğrultuda 40.80m x 33.00m ölçülerinde kareye yakın dikdörtgen bir alan üzerinde inşa edilmiştir.

Yüksek duvarlarla çevrilmiş manastır; kilise, narteks, martyrion (mezar odası) ve atriumun üç cephesine yerleştirilen yapılardan oluşmaktadır. Narteks ve martyrionun olduğu kısım kubbeyle; kilise ise tonozla örtülmüştür. Doğu bölümünde yer alan apsis, naostan yüksek tutulmuştur.

Apsisin kuzeyinde pastoforion hücresi, apsinin ön kısmındaki zeminde ise kripta (mahzen mezar) bulunmaktadır. Kilisenin dikdörtgen planlı narteks bölümü taş lentolu dikdörtgen formlu bir girişe sahiptir. Üst örtüsü kubbeli olup yanları beşik tonozludur.

Kubbeyi birbirine kemerlerle bağlanmış dört sütün taşımaktadır. Kilisenin güneyindeki atriumu üç yönden çevreleyen mekânlar yer almaktadır. Yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılan manastırda büyük oranda doğal ve beşeri tahribat söz konusudur.

Paylaşın