Bilim, edebiyat ve barış gibi alanlarda ilerlemeye katkı sağlayan kişilere verilen Nobel Ödülleri’nden 2023 Nobel Kimya Ödülü, Moungi Bawendi, Louis Brus ve Alexei Ekimov’a verildi.
Haber Merkezi / Bawendi, Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) profesör, Brus Columbia Üniversitesi’nde emeritus profesör ve Ekimov ise Nanocrystals Technology Işirketinde çalışıyor. Brus, 1972 yılında AT&T Bell Labs tarafından işe alındı ve 23 yıl boyunca zamanının çoğunu nanokristaller üzerinde çalışmaya ayırdı.
Paris’te doğan ve Fransa, Tunus ve ABD’de büyüyen Bawendi, doktora sonrası araştırmalarını Brus’un yanında yaptıktan sonra 1990’da MIT’ye katıldı ve 1996’da profesör oldu. Ekimov, Sovyetler Birliği’nde doğdu ve ABD’ye taşınmadan önce Vavilov Devlet Optik Enstitüsü’nde çalıştı. Ekimov 1999 yılında Nanocrystals Technology Inc. şirketinde baş bilim insanı olarak görevlendirildi.
Moungi Bawendi, Louis Brus ve Alexei Ekimov, “kuantum noktalarının keşfi ve sentezinden” dolayı bu ödüle layık görüldüler. Kuantum noktaları, doktorlar tarafından tümörleri haritalandırmak üzere kullanılan ekranların aydınlatılmasını sağlıyor.
Ödülle ilgili İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nden yapılan açıklamada “Bu küçük parçacıklar benzersiz özelliklere sahip ve artık ışıklarını televizyon ekranlarından ve LED lambalardan yayıyorlar. Kimyasal reaksiyonları katalize ediyor ve berrak ışıkları bir cerrah için tümör dokusunu aydınlatabiliyorlar.” denildi.
Sadece birkaç atom çapında küçük parçacıklara kuantum noktalarının elektronları kısıtlı harekete sahip. Bu durum, görünür ışığı nasıl emdiklerini ve serbest bıraktıklarını etkileyerek çok parlak renkler elde edilmesini sağlıyor. LED ekranlar gibi birçok elektronik cihazda kullanılıyor.
Ödülü kazanan bilim insanları 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) para ödülünü paylaşacak. Kimya, Edebiyat, Barış ve Ekonomi alanındaki Nobel Ödülü kazananları da 9 Ekim’e kadar açıklanacak. Nobel ödüllerinin açıklanmasının ardından ödüller 10 Aralık’ta düzenlenecek törende İsveç Kralı tarafından sahiplerine takdim edilecek.
Dinamitin mucidi olan iş insanı Alfreed Nobel’in vasiyeti üzerine 1901’den beri verilmeye başlanan ödüller bilim, edebiyat ve barış gibi alanlarda ilerlemeye katkı sağlayan kişilere sunuluyor.
