Sivas: Ahi Emir Ahmet Kümbeti
Ahi Emir Ahmet Kümbeti; Sivas’ın Merkez İlçesi, Tokmakkapı Mahallesi. Arapşeyh Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Ahi Emir Ahmed vakfiyelerinden hareketle kümbetin yapımı 14. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilebilir. Kesme taştan sekizgen olarak yapılmıştır. İçeri giriş beş basamaklı merdivenle olmaktadır. Giriş kapısı dar ve basıktır. İçeride güney tarafta Selçuk devri özelliği gösteren bir mihrap vardır. Kümbet çatısı konik şekilli olup, taşla kaplıdır. Saçak altında yer alan sülüs hatla yazılmış kitabesi okunamayacak derecede yıpranmıştır.
Sivas’ta Ahilik teşkilatının büyük isimlerinden biri olan “Ahi Emir Ahmed’in türbesinin kitabesinde ve vakıf senedindeki kayıtta ismi Ahî Emir Ahmed bin Zen-el-Hac olarak geçmektedir. Konuyla ilgi yapılan araştırmalardan Ahi Emir Ahmed’in 13. yüzyılın ikinci yarısı ile 14. yüzyılın ilk yarısında Sivas’ta yaşadığı anlaşılmaktadır.
Türbeye giriş geniş beş basamaklı merdivenle olmaktadır. Giriş kapısı dar ve basık olup kesme taştan kemerli olarak inşa edilmiştir. İçerde güney tarafında Selçuk Devri özelliği gösteren bir mihrap vardır. Bugün orijinalliğini kaybetmemiştir. Çatısı taşla kaplı olan kümbet koni şeklindedir. Sekizgen pramidal külahının saçak altında, yer yer harap olmuş tarihsiz bir kitabe vardır. Kitabe sağlıklı okunamamaktadır.
Türbe, kare kaide üzerinde sekizgen planlı olarak inşa edilmiştir. Sekizgen gövdenin kuzey yönüne giriş doğu ve batı yönlerine süslemesiz sade sivri kemerli pencereler açılmıştır. Kare kaideden sekizgen gövdeye geçişler pahlanmış ters üçgenler yardımı ile sağlanmıştır. Asıl mezar hücresine giriş kapısı doğu yönündedir. Üzeri çapraz tonozla örtülü olup içerisinin aydınlığı doğu ve batı yönündeki dar dehliz pencerelerle sağlanmıştır. 1985–1991 yıllarında Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce yapılan onarım sırasında parçalanan sandukası da yenilenmiş, kemikler bir araya getirilmiş özenle sandukaya yerleştirilmiştir.
1985-86, 1989, 1995 ve 2005 yıllarında onarım görmüştür. 2005 yılında yapılan onarımda beden duvarları derzlenmiş ve temizlenmiştir. Hasarlı taşlar çürütülmüş, merdivenler taşla kaplanmış, türbe içerisinde bozulan döşeme taş kısımlar elden geçirilmiştir.
