Sakarya: Hasan Fehmi Paşa Camii
Hasan Fehmi Paşa Camii; Sakarya’nın Sapanca İlçesi, Mahmudiye Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım sağlanabilmektedir.
Osmanlı Veziri Hasan Fehmi Paşa tarafından yaptırılmıştır. Caminin yapı şekli taş-tuğla-ahşaptır ve içi çok güzel işlemelerle süslüdür. Cami girişindeki yeni Türkçe kitabede, “Hasan Fehmi Paşa Camii Y. Tarihi (1303) 1887” tarihi bulunmaktadır. Caminin içine dört basamaklı bir merdivenden girilmektedir. Bahçesinde de eski bir şadırvan bulunmaktadır. Caminin minaresi camii içinden yukarıya yükselmektedir.
Camii balkonlu olup, üste tek merdivenle çıkılmaktadır. Camiye ait kitabede şunlar yazılıdır: “Selamün aleyküm tıbtüm fedhüluhü halildîyn. (Zümer Süresi 73. Ayet) Selam (ve seamet) size! Tertemiz geldiniz! Artık ebedi kalmak üzere girin buraya” denilir. Yan cephesinde sol tarafta altta ve üstte ikişer kemerli pencere, sağ tarafında üç büyük kemerli pencere bulunmaktadır.
Caminin mihrap tarafındaki duvarında üstte iki büyük kemerli pencere yer almaktadır. Çatısı kiremit ile örtülü olup, ahşap saçakları bulunmaktadır. Caminin sahanlık kısmından, esas cemaat yerine geçerken, yine büyük bir kapı konmuş ve kapının her iki yanı demir kafeslerle örtülmüştür. Ayrıca orijinal bir avizesi bulunmaktadır. Cami içten kubbeli olup, orijinal süslemeleriyle ve bir büyük dört küçük orijinal avizesiyle dikkat çekmektedir.
Caminin içi tezyinat olarak oldukça zengindir. Yan duvarlardan kubbeye geçişte mukarnaslardan yararlanılmıştır. 17 Ağustos depreminde caminin kubbeye geçiş kısmındaki süslemelerde bozulmalar, ayrıca ve özellikle balkon kısmında, tavanda önemli hasarlar meydana gelerek, tavan süslemelerini bozmuştur. Caminin çoğu şeyi orijinal durumdadır. Caminin toplam arsa alanı 2.150m², iç alanı 250m²’dir. 1888 yılında ibadete açılmış olup, cami 500 kişiliktir.
