Rusya Devlet Başkanı Putin: Sırtımızdan Bıçaklandık
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, özel askeri şirket Wagner’in lideri Yevgeniy Prigojin’in isyanına ilişkin yaptığı açıklamada Rusya’nın geleceğinin söz konusu olduğunu söyledi. Putin, isyancıların yaptıklarını “sırtından bıçaklamak” diye tanımladı.
Rusya Devlet Başkanı Putin, Yevgeniy Prigojin ve Wagner’in adını anmadığı açıklamasında, bazılarının “hırslarının ihanete yol açtığını” belirtti. Putin ayrıca, Rus toplumunu bölenlerin “kaçınılmaz bir cezaya” çarptırılacağı uyarısı yaparken, başkent Moskova ve bazı başka bölgelerde terörle mücadele önlemlerinin alındığını söyledi.
Putin, Wagner’in ele geçirdiğini iddia ettiği Rostov’da “durumu istikrara kavuşturmak için kararlı önlemlerin alınacağını” belirtti. Putin ayrıca, Ukrayna’da Rus birliklerinin yanında savaşan ve hayatını kaybeden Wagner üyelerini ise “kahramanlar” diye andı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, özel askeri şirket Wagner’in lideri Yevgeniy Prigojin’in isyanı ile bu sabah açıklama yaptı.
Sputnik’in haberine göre Putin, şunları söyledi:
“Gece tüm cephelerdeki ordu birliklerinin komutanlarıyla görüştüm, ordumuz kahramanca savaşıyor. Rusya vatandaşlarına, askerlerine, güvenlik güçlerine ve yalan ve tehditlerle silahlı isyan yoluna itilenlere sesleniyorum. Rusya, geleceği için ağır mücadele veriyor. Rusya’ya karşı Batı’nın tüm askeri ve enformasyon araçları kullanılıyor.
Şu anda, halkımızın geleceği belirleniyor ve tüm güçlerin birleşmesi gerekiyor. Her türlü kavgayı bir kenara atmak lazım. Toplumumuzu bölme girişimleri, sırtından bıçak saplamaktır, ülke idaresi Rusya’da bir kez daha bölünmeye izin vermeyecek, halkımızı koruyacağız. Tüm zorlukların üstesinden gelip daha güçlü olacağız.
Aşırı hırslar Rusya’ya ihanete yol açtı. Özel askeri harekat bölgesinde savaşan Wagner savaşçıları birer kahraman. İsyan başlatanlar onlara ihanet etmiş oldu. Her türlü fitne, ölümcül tehdittir. Eylemlerimiz çok sert olacak.
Rusya ordusu, silahlı isyan organize edenleri etkisiz hale getirmek için gereken emirleri aldı. İsyan girişiminden sorumlu olan herkes kaçınılmaz olarak cezasını çekecek, yasalar ve halk karşısında cevap verecek. Her türlü sınavın üstesinden geleceğiz ve daha da güçlü olacağız.
Rostov-on-Don şehrindeki durum karmaşık. Devlet kurumlarının faaliyeti engellenmiştir. Ama istikrar yönünde adımlar atılacak. Birliğimizi bölen eylemler aslında halkımıza, şu anda cephede savaşan silah arkadaşlarımıza karşı ihanettir. Bu, halkımızın sırtına bıçak saplamaktır.”
Kremlin Sözcüsü Peskov’dan açıklama
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Wagner özel askeri şirketi lideri Yevgeniy Prigojin’in isyanı ile ilgili bilgilendirmede bulundu. Peskov, “Devlet Başkanı Putin, Prigojin ile ilgili meydana gelen tüm olaylar hakkında bilgilendirilmiştir. Gerekli tedbirler alınıyor” dedi.
Rusya Savunma Bakanlığı da Rusya ordusunun Wagner’e ait kamplara hava saldırısı düzenlediğine sosyal medyada yer alan iddiaların doğru olmadığını açıkladı.
Rusya Savunma Bakanlığı, bu sabah Wagner savaşçılarına yönelik açıklama yaptı: “Wagner savaşçıları Prigojin’in suç içerikli macerasına ve silahlı bir isyana sürüklendi. Yoldaşlarınızın birçoğu, kalıcı konuşlanma yerlerine güvenli şekilde dönebilmek için yardım isteyerek hatalarını çoktan anladı. Böyle bir yardım, başvuran tüm savaşçı ve komutanlara sağlandı.”
Açıklamada, paralı savaşçıların ihtiyatlı olması ve mümkün olan en kısa sürede Rusya Savunma Bakanlığı veya kolluk kuvvetlerinin temsilcileriyle iletişime geçmesi istenerek herkesin güvenliğinin garanti edildiği duyuruldu.
Rusya Ulusal Terörle Mücadele Komitesi, Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) Prigojin’in ifadeleriyle ilgili olarak “silahlı ayaklanma çağrısı yapma” suçlaması üstünden ceza davası açtığını duyurdu.
Komiteden yapılan açıklamada, “Yevgeniy Prigojin tarafından yayılan iddiaların hiçbir dayanağı bulunmuyor. Bu yasadışı eylemlerin derhal son bulmasını talep ediyoruz” denildi.
Rusya Başsavcılığı da Prigojin hakkında yaptığı açıklamada, “Prigojin’in eylemlerinin hukuki değerlendirmesi, hakkında açılan dava kapsamında yapılacak” vurgusunu yaptı.
Prigojin hakkında, Rusya Ceza Kanunu’nun “silahlı ayaklanma organize etmekle” ilgili 279. maddesi üzerinden dava açılmıştı. Söz konusu maddeden suçlu bulunan biri hakkında 20 yıla kadar hapis cezası kararı alınabiliyor.
Rusya medyasındaki haberlere göre, Rusya güvenlik güçleri, Wagner’in St. Petersburg’da bulunan genel merkezinde arama yapıyor.
Karargahta kuşatma
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya meydan okuyan Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in idaresindeki paralı güvenlik şirketi Wagner grubu, Rostov-Na-Donu’daki Rusya Güney Askeri Bölge Karargah binasını kuşattı.
Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, Wagner savaşçılarının zırhlı araçlarla, tanklarla Güney Askeri Bölge Karargah binası çevresinde konuşlandığı görülüyor.
Wagner savaşçıları Rusya Savunma Bakanlığına bağlı binanın kapı ve pencerelerini gören yerlere ağır silahlar yerleştirdi.
Wagner’in Kurucusu Prigojin, “Bir kez daha söylüyorum. Biz Şoygu’yu ve Genelkurmay Başkanı’nı buraya istiyoruz. Onlar gelene kadar burada olacağız. Rostov’u bloke edeceğiz ve Moskova’ya gideceğiz” dedi.
Prigojin, Telegram kanalından paylaştığı görüntüde, “Karargahta bulunuyoruz. Rostov’da askeri havaalanı dahil askeri tesisler de kontrolümüzde bulunuyor. Karargah çalışıyor” diye yazdı.
Güvenlik tedbirleri
Rostov Bölge Valisi Vasiliy Golubev, bölgede hafta sonu için planlanan tüm kitlesel etkinliklerin iptal edilmesine karar verildiğini bildirdi. Golubev ayrıca, Rostov’dan Taganrog ve kuzey güzergahında geçici trafik kısıtlamalarının uygulandığını açıkladı.
Rusya’nın Lipetsk bölgesinin valisi İgor Artamonov da bölgede güvenlik tedbirlerinin artırıldığını belirterek vatandaşlara güney yönünde seyahat etmekten kaçınmalarını tavsiye etti.
Telegram kanalından açıklama yapan Artamonov, “Operasyonel karargâh toplantısının sonuçlarına göre, bölgedeki güvenlik tedbirlerinin güçlendirilmesine karar verildi. Kritik altyapı tesislerine özellikle dikkat edilecektir. Buna ek olarak, bölge sakinlerine güney yönüne, özellikle de Voronej bölgesine seyahat etmekten kaçınmaları tavsiye edilmektedir” dedi.
İsyan başlatan Wagner Grubu hakkında neler biliniyor?
Resmi adı PMC Wagner olan paralı asker grubu kendisini “özel askeri şirket” diye tanımlıyor. İlk olarak 2014’te, Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı güçlere destek verirken tespit edildiler. Grup, o günden bu yana kayda değer bir şekilde büyüdü.
İngiltere Savunma Bakanlığı, Rusya’nın düzenli ordusuna asker bulmakta zorlanması üzerine Wagner’in 2022’de büyük miktarlarda adam alımı yaptı. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, Wagner birliklerinin yüzde 80’inin hapishanelerden geldiğini açıklamıştı.
Ukrayna’da Wagner birlikleri, Bahmut kentinin Ukrayna güçlerinden alınması için yoğun ve kanlı bir savaş vermişti.
2022’nin son gününde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’da savaşmış subay ve askerlere ülkenin en yüksek madalyasını vermek için Rusya’nın güneyini ziyaret etti.
Putin’in madalya verdiği askerlerden biri, grubun geri kalanından farklı bir askeri üniforma giymişti. Üniforması Batı’nın yaptırım uyguladığı Rus iş insanı Yevgeny Prigozhin’in kurduğu paralı asker grubu Wagner’in üniformalarına benziyordu.
Gencin kimliği tespit edildi; Ekim 2019’da Moskova’daki bir kafede soyguna teşebbüsten tutuklanan ve birkaç ay sonra yedi yıl hapis cezasına çarptırılan dövüş sanatları tutkunu Aik Gasparyan’dı.
Ancak geçen Aralık ayında, Wagner Grubuyla ilişkili Telegram kanallarının birinde Gasparyan’ın hapishaneden çıktığını ve Ukrayna’da savaştığını gösteren bir video paylaşıldı. Gasparyan, ABD’nin Ukrayna’da konuşlandırıldığını tahmin ettiği 40 bin eski Rus mahkumdan biriydi.
Bunlara ek olarak Wagner’in Ukrayna’da 10 bin normal paralı askeri daha var. Washington Post gazetesi, bu tahminin, mahkumların savaşa katılımını izleyen “Parmaklıklar Ardında Rusya” grup tarafından toplanan verilerle doğrulanabildiğini söylüyor.
Wagner’in kurucusu Yevgeny Prigozjin, geçen yaz Rus ceza infaz kurumlarında yeni asker adaylarıyla ilgili görüşmeler yapmıştı. Prigozjin mahkumlara, Wagner ile savaşmaları halinde cezalarının bağışlanacağı sözünü vermişti.
Ukrayna ordusu, Wagner Grubu için savaşan hükümlülerin özellikle en riskli noktalarda kullanıldığını ve büyük çoğunluğunun öldüğünü açıkladı.
2014’te kurulan ve 2015-2016’da giderek daha aktif hale gelen paralı asker şirketi, Ukrayna’nın doğusundaki Rus destekli ayrılıkçılara yardım etmek için kuruldu.
Bugüne kadar Sudan, Suriye, Libya ve Afrika kıtasında tespit edilen Wagner paralı askerlerinin operasyonları hızla Doğu Avrupa’nın ötesine yayıldı. Grubu cazip hale getiren yüksek maaş ve macera vaadiydi.
Eski bir Wagner savaşçısının BBC’ye söylediği gibi, “İçlerinde romantizm taşıyanlar, Rusya’nın sınır ötesi çıkarlarını savunmak için bu örgüte katılmıştı.”
Ukrayna’daki savaştan önce Wagner’e katılanların çoğu, iyi maaşlı iş bulma şansının sınırlı olduğu küçük yerlerde yaşıyorlardı. Wagner çalışanlarına ayda yaklaşık 1500 dolar ödüyordu. Cepheye gittiklerinde bu ücret 2 bin dolara kadar çıkıyordu.
Wagner Grubu 2015 yılında, Suriye’de hükümet yanlısı güçlerle birlikte savaşmaya ve aynı zamanda petrol sahalarını korumaya başladı. 2016’dan bu yana ise Libya’da General Halife Hafter’e bağlı güçleri destekliyordu.
Ancak grup Rusya’da Ukrayna’yı işgalinden önce pek tanınmıyordu. Rusya, Wagner’in devletle bağlantısını daima reddetti. Rus yasaları, paralı askerlik karşılığında cezaların affedilmesine de izin vermiyor. İş insanı Yevgeny Prigozhin, Wagner ile bağlantılı olduğunu öne süren birçok gazeteciye dava açmıştı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra bu durum değişti. Yevgeny Prigozjin Wagner Grubu ile bağlantıları hakkında daha açıktı. Geçen Eylül’de 2014’te grubu kurduğunu nihayet kabul etti.
Uzmanlar, bir Wagner savaşçısının Başkan Putin’le tokalaşıp ondan ödül aldığı görüntülerin, sadece Wagner bünyesinde heyecan yaratmadığını, aynı zamanda da bu karanlık grubu normalleştirme girişimi olduğunu söylüyorlar.
Geçen Ağustos ayında, Rus devlet televizyonu “cepheye gitmek için yalvaran” ve sonunda Ukrayna’da öldürülen birisi hakkında bir haber yayımladı.
Haberde, kendisiyle birlikte üç Ukraynalı askeri patlayıcıyla öldüren bir kahraman anlatılıyor. Bu kişinin daha önce “otomobil hırsızlığı, soygun ve uyuşturucu” suçlarından mahkum edilen ve savaş başladığında hapiste bulunan 26 yaşındaki Konstantin Tulinov olduğu iddia ediliyor.
Habere göre, Tulinov askeri tecrübesi olmamasına rağmen cepheye gidip savaşmak için yalvardı. Rus insan hakları kuruluşu Gulagu.net, 2019’da Tulinov’un başka bir mahkumu taciz ederken görüldüğü bir hapishane videosunu yayımlamıştı.
Putin’in memleketi St Petersburg’dan bir iş insanı olan Yevgeny Prigozjin, geçen Eylül ayında Wagner Grubu’nu 2014’te kurduğunu kabul ettiğinde, bunu “Rusları savunmak” için yaptığını savunmuştu. Şirketine “Rusya’nın temel direği” adını vermişti.
Ekim ayı başlarında Kremlin, Prigozhin’i hakiki bir vatansever ve kalbi Rusya için sızlayan bir adam olarak tanımladı.
Bir ay sonra, St Petersburg’da bir Wagner Merkezi açıldı. Merkez, okul çağındaki çocuklar ve gençler için “Rusya’nın savaşma kapasitesini artırmayı amaçlayan bilişim, medya ve temel askeri eğitim alanlarında” eğitim ve öğretim etkinlikleri düzenleyen ileri bir ofis kompleksiydi.
Yakın geçmişe dek Wagner’den pek bahsetmeyen resmi Rus haber ajansları, günde birkaç kez gruba atıfta bulunuyorlar ve mahkumların askere alınmasını konu alan haberler yapıyorlar.
Rus devlet kanalı NTV, Wagner Grubu hakkında “dünyanın en deneyimli ordusu” olarak nitelendirdiği bir haber yayımladı.
Yevgeny Prigozjin geçen hafta, Rus Parlamentosu Başkanı Viyaçeslav Volodin’e “askere alınan mahkumlar hakkında yararsız bilgiler araştıran ve suçlu gibi gösteren” gazeteciler hakkında şikayette bulunan bir mektup yazdı.
Prigozjin, medyanın Wagner’e yeni katılanların sabıka kaydı hakkında haber yapmasının yasaklanmasını önerdi.
Volodin öneriyi kabul etti ve ilgili parlamento komitelerinden Rus ceza kanununda yapılacak olası değişiklikleri incelemelerini istedi.
Rusya Parlamentosu Başkanı, “Ülkemizi savunan herkes, ordu, gönüllüler, yeni askerler, Wagner üyeleri, hepsi birer kahramandır.” dedi.
(Kaynaklar: Bianet, BBC Türkçe)
