Erzurum: Cimcime Hatun Kümbeti
Cimcime Hatun Kümbeti; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Camiikebir Mahallesi, Cumhuriyet Caddesi üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak gidilebileceği gibi şehrin bir çok noktasından toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlanmaktadır.
Kümbetin kesin tarihi yoktur ve kime ait olduğu da bilinmemektedir. Tarihe geçmeyen Erzurum emirlerinden birine ait olduğu ileri sürülür. Genel olarak XIII. yüzyıl sonu XIV. yüzyıl başları tarih olarak kabul edilir.Cimcime Hatun Kümbeti, silindirik gövdeli, tek katlı, içten kubbe, dıştan konik külah ile örtülüdür. Kümbet içten ve dıştan silindirik planlıdır.
Doğu, batı ve güneye açılan üç pencere ile kümbetin içerisi aydınlatılmaya çalışılmış, girişi de kuzeyden açılmıştır. Ancak günümüzde doğudaki pencere dışında giriş ve diğer pencereler çevresindeki yapılarla kapatılmıştır. Gövde silindirik kaide üzerinde yükselmiş ve on iki yuvarlak kemer ile teşkilatlanmıştır. Kemerler oldukça kalın ve basık olup külahın altında sonuçlanmaktadır.
İç mekândaki güney pencere aynı zamanda mihrap görevini de üstlenmiştir. Dikdörtgen çerçeve içerisine alınan yarım daire kesitli girintisini üç sıra mukarnas örtmekte olup köşeleri sütûncelerle yumuşatılmıştır. Pencerelerin doğu ve batıda bulunanları küçük tutularak, güney pencere vurgulanmaya çalışılmıştır.
Ancak kümbetin pencere düzeni oldukça asimetrik olup, bu şekli sonradan almış olması da düşünülebilir. İçeriden kubbe ile kapatılmış olan kümbet çok sadedir. Kümbette bezeme olarak tek unsur, külah altında ki meander motifli kuşaktır. Bunu dışında kubbede ve gövdede tezyinat yoktur. Cimcime Hatun Kümbetinde içte ve dışta kesme taş malzeme kullanılmış, duvar içerisinde ise moloz dolgu bulunmaktadır.
