Erzurum: Boyahane Camii
Boyahane Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Karaköse Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.
Camii, Erzurum Valisi Emin Paşa tarafından 974 H.-1566 M. tarihinde yaptırılmıştır. Caminin, aslında çift bölümlü olarak inşa edilen hamamın, kadınlar bölümünün soyunmalık kısmı sonraki tarihlerde camiye dönüştürülmüştür. Yapıya, camiye dönüştürülmesinden sonra minare eklenmiştir.
Mihrap üzerinde İlyas Ağa tarafından, 1030 H.-1621 M. tarihinde hamamın camiye çevrildiğini gösteren sülüs hatla yazılmış bir kitabe bulunmaktadır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.
Kare planlı tek kubbeli olarak yapılan caminin, son cemaat yeri bulunmamaktadır. Ancak giriş kapısının önüne küçük ölçülerde kare planlı ve kubbe ile örtülü bir mekan eklenerek bir ön giriş oluşturulmuştur. Yapıda tromplarla geçilen kubbe, sekizgen bir kasnak üzerine oturmaktadır. Yapının kubbe eteğine dört pencere açılmıştır. Düzgün kesme taş malzemeden inşa edilen yapının kubbesi tuğla örgülü olup, dıştan kurşunla kaplıdır.
Caminin minaresi, hamamla camii arasındaki duvar üzerinden yükselmiş olup, silindirik gövdeli ve tuğlaların farklı dizilmesi ile dekoratif bezemeye sahiptir. Ayrıca şerefe ve külah altında yeşil sırlı tuğlalara yer verilmiştir.
Camiye batı cephesindeki eyvan tarzı kapı ile giriş sağlanmaktadır. Girişin iki yanında yer alan sütunceler geometrik bezemeli ve zar tipi başlıklıdır. Basık kemerli kapı açıklığıyla giriş bölümüne geçilir. Buradan da yine küçük bir kapıyla asıl mekana ulaşılmaktadır. Caminin mihrabı beşgen olup, mukarnas kavsaralıdır. Nişin köşelerinde sütuncelere yer verilmiştir.
