Erzurum: Binamaz Baba Türbesi
Binamaz Baba Türbesi; Erzurum’un Aziziye İlçesi, Kümbet Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Kümbet Köyüne Erzurum Çat karayolunun 20. kilometresinden 3 km.’lik bir tali yolla ulaşılmaktadır.
Cami’nin batısında moloz taş duvarlarla çevrili dörtgen bir avlunun içinde yer almaktadır. İçten 3.85 m. çapında içten ve dıştan dairevi planlıdır. Kümbetin kapısı kuzeydoğudan olup üç basamaklı bir merdivene sahiptir. Yapı içten tamamen kireçle sıvanmış, sadece istiridye motifi doldurulmuş taş mihrap nişi orijinal kalabilmiştir.
Kümbetin giriş kısmı sivri kemerli bir kavsara içerisinde olup, portal üç kademeli bir silme ile çevrelenmiştir. Bu silmenin içinde köşelerde iki rozet yer almaktadır. son yıllardaki onarımlarla kümbetin üst yapısı tamamen değişmiştir. Üst örtüde yarım küre şeklinde bir kubbe mevcuttur.
Dış örtüye geçişte basit profilli bir silme bulunmaktadır. Bu silme yapının içten kubbe, dıştan ise konik bir külahla örtülü olduğunu ortaya koymaktadır. Bölgede bu kümbetin benzeri olan yapıların örtüsü ile benzerlik göstermektedir. Bu yapı ile plan benzerliği göstern kümbetler; Oltu Misri Zinnun, Horasan Kızlar Kümbeti ile Karayazı Söylemez Ana ile söylemez Baba kümbetleridir.
Bu yapılar 14-15. Yüzyıla tarihlenirler. Cimcime Sultan, Kemeh- Togay Hatun Kümbetleri, kapısının doğudan oluşu ve süsleme özellikleri ile bu kümbet yakın benzerlikler göstermektedir. Kümbetin içerisinde Binamaz Ahmet Baba diye anılan bir yatır bulunmaktadır. Kümbet bölgedeki benzerlerinden hareketle 14. yüzyıla tarihlendirilmektedir.
