Son Bir Yılda 66 Çocuk İş Kazalarında Hayatını Kaybetti
Türkiye’de son bir yılda 66 çocuk iş kazalarında hayatını kaybetti. “Çocuk işçiliği” çocukları çocukluklarını yaşamaktan alıkoyan, potansiyellerini ve saygınlıklarını eksilten, fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından zararlı işler olarak tanımlanır.
Haber Merkezi / İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, 2023 Eylül – 2024 Ağustos döneminde Çocuk İşçiler İş Cinayetleri Raporu’nu açıkladı. Son 1 yılda en az 66 çocuk çalışırken hayatını kaybetti belirtilen raporda öne çıkan bölümler şöyle:
“Tarım sektöründe 24 çocuk hayatını kaybetti: 24 çocuk (20 işçi, 4 çiftçi) hayatını kaybetti. Tarım sektöründe ölen çocukların neredeyse yarısı, sıcak havada çalışmadan bunalıp su kanalında veya derede boğulma nedeniyle hayatını kaybetti. Tarım sektöründeki çocuk işçilerin çalışma koşullarının genellikle ağır ve riskli olması yine dikkat çekti.
Sanayi sektöründe 17 çocuk hayatını kaybetti: 17 çocuk işçi, sanayi sektöründe çeşitli kazalar sonucu hayatını kaybetti. Bu ölümlerin çoğu, makinaya sıkışma, patlama ve yanma gibi nedenlerle gerçekleşti.
İnşaat sektöründe 13 çocuk hayatını kaybetti: 13 çocuk inşaat sektöründe çalışırken hayatını kaybetti. İnşaat sektöründeki çocuk işçilerin büyük bir kısmı, yüksekten düşme gibi kazalar nedeniyle yaşamını yitirdi.
Hizmet sektöründe 12 çocuk hayatını kaybetti: 12 çocuk hizmet sektöründe çalışırken hayatını kaybetti. Bu ölümler genellikle trafik kazaları ve diğer iş kazalarından kaynaklandı.
Çocuk işçi ölümlerinin şehirsel dağılımı: Çocuk işçi ölümleri, kırsal bölgelerden büyük şehirlere doğru kayıyor. Geçen yıl tarım sektöründeki çocuk işçi ölümlerinin oranı yüzde 36 iken, bu oran geçmiş yıllara göre belirgin bir şekilde azalmış durumda. Tarımda çocuk işçi ölümlerinin düşüşü, kentsel alanlarda çocuk işçiliğin artışını da beraberinde getirdi.
Türkiye’nin farklı şehirlerinde çocuk işçi ölümlerinin dağılımı ise şu şekilde: İstanbul’da 7 çocuk, Şanlıurfa’da 5 çocuk, Adana, Kocaeli ve Konya’da 4’er çocuk, Ankara ve Kayseri’de 3’er çocuk, Çorum, Gaziantep, Hatay, Malatya ve Manisa’da 2’şer çocuk, Diğer şehirlerde ise 1’er çocuk hayatını kaybetti.
İSİG Meclisi tarafından belirlemeye göre; MESEM (Mesleki Eğitim ve Öğretim Merkezleri), çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasına neden oluyorken; 2016 yılına kadar var olan ‘Çıraklık Eğitim Merkezleri’nin devamı niteliğindeki MESEM, çocukların bedava iş gücü olarak kullanılmasını meşrulaştırılıyor.
2024 yılında MESEM kapsamında bedava çalışan öğrenci işçilere patronlara 1 milyar 698 milyon TL ödenmiş ve son üç yılda MESEM programlarına aktarılan kamu kaynağı 15 milyar TL’ye ulaştı.
İSİG Meclisi tarafından yapılan değerlendirmeye göre; ”MESEM’lerin amacı eğitim değil, çocuk işçiliği yaygınlaştırmak ve patronlara finansal destek sağlamaktır.”
Kız çocukları: Kız çocuklarının ölümleri, iş cinayetlerinde ölen kadınların ölümlerinin iki katı oranında gerçekleşti. Ancak kentsel alanda çocuk işçiliğinin artmasıyla bu oran geçen yıl yüzde 8’e düştü.
Göçmen Çocuklar: Türkiye’deki göçmen çocuk işçilerin ölüm oranı geçen yıl yüzde 8 olarak belirlendi. Göçmen çocuklar, genellikle güvencesiz işlerde çalıştırılmakta ve bu durum sağlıklarını tehdit etmektedir.
Çocuk işçi ölümleri arasında yaş gruplarına göre dağılım ise şu şekildedir: 6-14 yaş arası 22 çocuk hayatını kaybetti. 15 yaş ve üzeri kalan çocuk işçilerin çoğunluğu bu yaş grubunda yer aldı. 14 yaş altındaki çocukların çalışması yasak olmasına rağmen, bu yaş grubundaki çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılıyor.
İSİG Meclisi’nin rapor sonucuna göre yer alan ifadeleri şöyle; ”Türkiye sanayisinin dünya pazarlarında, özellikle AB pazarında, var olmasının yegâne yolu ucuz işgücü ihracıdır. Türkiye’de çocuk işçiliği, ucuz iş gücü ihtiyacı nedeniyle sürdürülmektedir.
Bu aşamada ‘kullan-at işçilik’ halini alan çocuk işçiliğin varlığı elzemdir ve çocuk işçilik ancak üretenlerin yönetmesi durumunda önlenebilir.
Çocuk işçiliğinin önlenmesi ve çocuk haklarının korunması için sistematik bir değişim ve örgütlenme gerekmektedir. Çocukların korunması ve haklarının savunulması için mücadele devam etmelidir. Örgütlenmek ve mücadele etmek, çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi için kritik öneme sahiptir.”
NOT: İSİG Meclisi, iş kazalarını iş cinayetleri olarak tanımlıyor.
