Şemsettin Ünlü kimdir? Hayatı, Eserleri
1 Eylül 1928 yılında Elazığ’ın Harput İlçesi’nde dünyaya gelen Şemsettin Ünlü, ilk ve orta öğrenimini Elazığ’da tamamladı. 1946’da Kuleli Askeri Lisesi’nden mezun oldu.1948 yılında subay olan yazar, 1950’de İzmir Gaziemir Ulaştırma Okulu’nda ulaştırma temel eğitimi gördü ve mezun oldu.
Haber Merkezi / 1965’te ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi-İstatistik Bölümü’nden mezun oldu. 1970’te albay iken emekli olan Ünlü, Tübitak Yöneylem Araştırması Ünitesi’nde araştırmacı (1970-1972), GİMA’da genel müdür yardımcısı (1972-1974), OYAK’ta genel müdür yardımcısı (1974-1983), Türk Otomotiv Endüstrileri A.Ş.’de genel müdür olarak görev yaptı. Evli ve iki çocuk babası olan Ünlü, Bursa’da yaşamaktadır.
Sanat hayatına şiirle başlayan Ünlü, 1950’den itibaren dergilerde şiirler, denemeler ve incelemeler yayımlar. İlk şiiri, 1952 yılında Varlık Dergisi’nde yayımlanan yazar, asıl ününü romanlarıyla yakalar. 1986 yılında yayımladığı ilk romanı Yukarışehir Orhan Kemal Roman Armağanı’nı alır. 1988’de yayımlanan Toprak Kurşun Geçirmez adlı ikinci romanı ile Madaralı Roman Ödülü’ne layık görülür. Yukarışehir, Toprak Kurşun Geçirmez ve Yüz Uzun Yıl “ırmak romanlar” niteliğindedir.
Yazar, bu romanlarda Harput kültürünü, tarihini, coğrafyasını, Harput’a ait efsaneleri, türküleri romanın konusu ile kaynaştırarak sunar. Ünlü’nün ırmak romanlarında dikkati çeken özellik, “Türk tarihinin ‘romanlaştırdığı’ bu dönemlerini, eski bir kültür, sanat merkezi olmakla beraber İstanbul’un çok uzağına düşen, kaleli taşra şehri Harput’tan vermesidir.”. Bu üç eser, 1860-1908 dönemi siyasi ve sosyal hayatını, kenarda kalmış bir şehir üzerinden vermesi bakımından ayrı bir önem arz etmektedir.
Yazar, eserlerinde kendine has bir dil oluşturmaya çalışmıştır. Romanlarındaki cümleler titizlikle kurulmuştur. Şiirselliği yakalamak adına devrik cümleleri tercih etmiştir. Romanlarında tasvirli anlatıma sıkça başvuran yazar, halk dilinde kullanılan kelimeleri, atasözlerini, deyimleri, eski Türkçe sözcükleri anlatımın birer unsuru olarak kullanmıştır. Ayrıca yazarın, her üç romanında da “ve” bağlacını hiç kullanmaması oldukça dikkat çekicidir: “’Ve’yi kullanmamak, vaktiyle Nurullah Ataç’ın önerisi ve uygulaması idi.”
Şiirlerinde aşk, sevgi, dostluk, ölüm, yaşama sevinci, barış, özgürlük, tabiat gibi temaları işler. Ünlü’ye göre şiir: “Duygu ve düşünce yoğunluğu ile ortaya çıkan bir üründür. Şiir, salt duygularla oluşturulmaz. Düşüncelerden, sezgilerden, arayışlardan, yapma yaratma unsurlarından faydalanılarak oluşturur.” Edebiyatın çeşitli türlerinde eserler veren Ünlü, topluma ait unsurları yalın ve anlaşılır bir dil ile aktarır.
