Samsun: Mustafa Bey İmarethanesi
Mustafa Bey İmarethanesi; Samsun’un Havza İlçesi, İmaret Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
1429 yılında II. Murat zamanında Amasya Valisi Yörgüç Paşazade Mustafa Bey tarafından yaptırılmış. Uzun yıllar fakirler, dervişler, askerler burada yemek yemişler, misafir olmuşlar. Sonraları imaret yıpranmış, kubbeleri yıkılan bina zamanla harap olmuş. 1938 yılında restore ettirilen bina o haliyle günümüze kadar gelmiş. 1940 yılından 1982 yılına kadar “İlçe Halk Kütüphanesi” olarak kullanılan bina, 2007 yılında restore edilerek halen amacına uygun olarak kullanılmaktadır.
Yapının doğuya bakan ana kapısında, sağ mihrabiye üzerinde başlayan, açıklık kemeri üzerinde devam edip sol mihrabiye üzerinde son bulan Arapça bir inşa kitabesi bulunur. Mermer üzerine kabartma, celi sülüs harflerle yazılan kitabe, zarif kartuşlar içerisine alınarak, ortada bir cetvelle iki satıra bölünerek yazılmıştır. Harflerin üzerine yeni siyah bir boya çekilen kitabenin metni şöyledir:
“Emera bi-inşâi hâzihi’l-‘imâreti’l-mübâreketi’l-mensûbeti ile’l-fukarâ (i) ve’l-mesâkîni fî eyyâmi devleti’s-sultâni’l-a’zam ve’l-hâ (kâni’l-mu’azzam)m (ebi)’l-feth sultan Murâd bin Muhammed Hân el-müştehar bi-ibni ‘Osman halleda’llâhü sultânehû ve evdaha ‘ale’l-âlemîne -Burhânehû el-emîru’l-kebîr Mustafa Bey bin el-vezîru’l-hatîr celâlü’l-milleti ve’d-dîn Yörgüç Pâşâ el-atâbek ahsena’llahü (âkibe (tehümâ ve e)ssesehû (fî) seneti selâsin ve selâsîne ve semânemâyeh min hicreti hayri’l-beriyye (aleyhi efdalü’t-tahiyyeh.”
Anlamı: “Kıymetli vezir, dinin ve milletin büyüğü, Atabek Yörgüç Paşa’nın oğlu, büyük emir Mustafa Bey –Allah her ikisinin sonlarını güzel eylesin, Osmanoğlu diye şöhret bulmuş Mehmed Han’ın oğlu, büyük sultan ve ulu hakan, fethin babası, Sultan Murad’ın- Allah onun idaresini devamlı kılsın ve onun delillerini âlemlere açıklasın- yönetimi günlerinde, yoksullar ve düşkünler adına bu mübarek imaretin inşa edilmesini emretti. O, imareti, selamların en güzelinin üzerine olduğu, yaratılmışların en hayırlısının hicretinin 833. yılında tesis ettirdi.”
