Karabük: Dağdelen Camii

Dağdelen Camii; Karabük’ün Safranbolu İlçesi, Akçasu Mahallesi, Akçasu Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım sağlanmaktadır.

Giriş kapısı üzerindeki kitabeden caminin 1767 yılında Hoca Mehmet Efendi tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Mimarı belli olmayan cami tek kubbeli, kuzeyden güneye doğru uzanan eğimli bir arazi üzerinde bulunmaktadır.

Camide tromplardan sekizgen kasnağa, oradan kubbeye geçilmektedir. Caminin üstünde ise kiremit çatı bulunmaktadır. Camide beş bölümlü son cemaat yerini meydana getiren kemerler metal gergilerle birbirine bağlanmış ve örtü elemanı olarak girişte kubbe, diğer bölümlerde ise aynalı tonoz kullanılmıştır.

Caminin sağında tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Ayrıca caminin yalın bir mihrabı, minberi bir de kadınlar mahfili bulunmaktadır. Bunlara ilave olarak caminin batı duvarında suyu kurumuş ve kullanılmayan bir çeşme bulunmaktadır. Söz konusu Camide yapı malzemesi olarak kaba yontu taş ve tuğla kullanılmıştır.

Tek kubbeli bir yapıya sahip Dağdelen Cami kuzey cephesinde beş bölümlü son cemaat yeri bulunmaktadır. Bu son cemaat yerinin üst örtüsü ise dıştan kiremit çatılıdır ve sütunlara taşınan sivri kemerlerle dışa açılmaktadır. Caminin doğu kısmı beden duvarı (taşıyıcı duvar) ile kapatılmışken batı tarafı biri duvara oturan diğeri ise serbest sütunlara taşınılan sivri kemerle açık bırakılmıştır.

Diğer taraftan söz konusu caminin orta kısmında yuvarlak kemerli bir harime (ibadethane/mabet) giriş kapısı bulunmaktadır. Ayrıca caminin iki yanında dikdörtgen taş söveli sivri kemer alınlıklı (görünümlü) iki pencere bulmaktadır.

Dağdelen camisinin kuzey cephesi kirpi saçak uygulaması ile üç kısma ayrılmıştır. Bunlardan birinci sıra son cemaat yerinde, ikinci sıra beden duvarının saçak kısmında ve üçüncü sıra ise kubbenin etek kısmında bulunmaktadır. Söz konusu caminin güney cephesinde ise üç sıra pencere bulunmaktadır.

Bunlardan da ilk sıra beden duvarının üst kısmının ortasında sivri kemerli bir pencere, ikinci sırada hemen bu pencerenin altında yine beş adet sivri kemerli pencere ve üçüncü sırada ise eksenin iki yanına yerleştirilmiş dört adet dikdörtgen taş söveli ve sivri kemer alınlıklı pencereler bulunmaktadır.

Ancak ikinci kısımdaki pencerelerden ortada bulunan pencerenin diğerlerine göre biraz daha büyük olduğu görülmektedir. Diğer taraftan ilk sıradaki pencerelerin kemer kısımlarının tuğla ile örüldüğü görülmüştür. Dağdelen camisinin doğu ve batı cephelerinin benzer şekilde yapıldığı görülmektedir. Ancak söz konusu caminin batı cephesinde ilave olarak bir minaresi ve kurumuş bir çeşmesi bulunmaktadır.

Dağdelen caminin her iki cephesinde de iki sıra pencere bulunduğu görülmektedir. Bunlardan üst sırada, kemer kısımları tuğla ile örülmüş, sivri kemerli üç adet pencere ve alt sırada ise dikdörtgen taş söveli ve sivri kemer alınlıklı üç adet pencere vardır. Ayrıca söz konusu camide sekizgen kasnak üzerinde her bir köşeye denk gelecek şekilde sivri kemer alınlıklı pencerelerin bulunduğu görülmüştür.

Caminin dış cephelerinde, kubbe eteğinin beden duvarı saçak hizasında ve son cemaat mahallinin üst kısmında üç sıra kirpi saçak bulunmaktadır. Söz konusu caminin cepheleri kubbe kasnağıyla ve kubbesi de kiremit örtülüyle son bulmaktadır.

Caminin iç mekânı sekizgen bir kasnak üzerine oturan kubbe ile örtülmüştür. Bu yapısal elemanlara ilave olarak sekizgen kasnaktan kubbeye geçiş amacıyla sivri kemerli tromplar kullanılmıştır.

İç mekanın güney duvarının orta kısmında dikdörtgen şeklinde bir mihrap bulunmaktadır. Bu mihrap beden duvarından (taşıyıcı duvardan) dışa çıkıntılı yapılmış ve yarım yuvarlak mihrap nişinin sivri kemerli kavsarası (kemerlerin eğrisel alt yüzeyi ya da iç bükey örtü kısmı) bulunmaktadır. Ayrıca bu mihrap beyaz renk sıvayla kapatılmış ve herhangi süslemesi yoktur.

Mekanın güney batı köşede ahşap malzemeden yapılmış bir minber bulunmaktadır. Sade şekilde yapılmış olan bu minberin kare bir kapısı bulunmakta ancak aynalık, süpürgelik ve korkuluk kısımlarında herhangi süsleme bulunmamaktadır. Ayrıca bu minberin köşk kısmı konik bir külahla sonlandırılmıştır. Mekanın güney-doğu köşesinde ise duvara bitişik ve kare formunda bir vaaz kürsüsü yer almaktadır.

Dağdelen caminin kuzey cephesinin orta kısmında yuvarlak ahşap kemerli harime (ibadethaneye) giriş kapısı yer almaktadır. Ayrıca caminin kuzey kısmında ahşaptan yapılmış olan kadınlar mahfili (kısmı) bulunmaktadır. Mahfilin üst kısmı ahşap korkuluklarla sınırlandırılmış ve bu ahşap desteklerin üst kısımları da dışa doğru çıkıntılı olarak yapılmıştır. Ayrıca mahfil bölümünün altına küçük kare nişlerin açıldığı görülmüştür.

Caminin üst katına ise batı taraftan bir merdivenle çıkış sağlanmaktadır. Ayrıca minareye de üst kattan bir kapı ile giriş sağlanmaktadır. Diğer taraftan Dağdelen caminin beden duvarlarında ve kubbe kasnağında bulunan sivri kemerli pencerelerle aydınlık ve ferah bir iç mekân sağlanmıştır.

Caminin minaresi kuzey batı köşesinde bulunmaktadır. Bu minarenin kaide kısmı duvara gömülü ve taş malzemeden yapılmış ve bir bilezikle sınırlanmış daha sonra da silindirik gövdeye geçildiği görülmüştür. Minarenin gövdesi ise tuğla malzemeden yapılmış ancak şerefe kısmı taş malzeme kullanılarak sade bir şekilde yapılmıştır. Ayrıca minare konik bir külahla örtülmüştür.