Hazine’den BOTAŞ’a Aktarılan Para 147 Milyar TL’yi Aştı

BOTAŞ’a (Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi), Hazine’ye son 2 yılda 147 milyar 120 milyon TL borçlandı. Ayrıca, BOTAŞ’a “görevlendirme gideri” adı altında da 24 milyar TL aktarıldı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, hanelerde her bir doğal gaz faturasının 80 TL’sini hükümetin ödediğini iddia etti. Bu açıklamaya çok sayıda tepki gelirken; uzmanlar yalnızca halkın faturasının 80 TL’lik kısmını değil, patronların yüklü miktarlı faturalarının da ödendiğini bildirdi. Üstelik doğal gazdan sorumlu kuruluşlardan Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş.’de (BOTAŞ) de ekonomik durum her ay kötüye gidiyor.

BOTAŞ, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 20 Ağustos 2020’de duyurduğu “Karadeniz’de doğal gaz” haberinden sonra Hazine’ye on milyarlarca TL borçlandı.

2021’i 50 milyar TL borçla kapattı

BirGün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre; BOTAŞ’a Hazine’den ilk borç Erdoğan’ın, “Karadeniz’de doğal gaz müjdesi”nden 10 ay sonra 2021 yılının Haziran ayında verildi. Bu tarihte bir milyar 60 milyon TL borç verilen BOTAŞ’a ağustos ayında da aynı miktar aktarıldı. BOTAŞ’ın kasasına eylülde 2 milyar 60 milyon TL, ekimde 3 milyar TL, kasımda 3 milyar 80 milyon TL ve aralık ayında 40 milyar TL daha girdi. Yıla borçsuz başlayan BOTAŞ, 2021’i 50 milyar 260 milyon TL borçla kapattı.

Borç, 147 milyar TL’yi aştı

Hazine’nin verilerine göre bu yılın 8 ayı da BOTAŞ için borçla geçti. Sene boyunca 10 KİT, kamuya borçlandı. En çok borçlanan kamu kuruluşu BOTAŞ oldu. KİT’lere bu yıl boyunca verilen 137 milyar 867 milyon 549 bin TL borcun 96 milyar 860 milyon TL’si BOTAŞ’a aktarıldı.

Kendisinden sonraki en borçlu kamu kuruluşundan 7 kat daha fazla borçlanan BOTAŞ’a şubatta 14 milyar 660 milyon TL, martta 37 milyar 800 milyon TL, nisanda 5 milyar 700 milyon TL, mayısta 8 milyar 200 milyon TL, temmuzda 4 milyar 500 bin TL ve ağustosta 26 milyar TL borç verildi.

BOTAŞ’ın son 2 yılda Hazine’den aldığı toplam borç, 147 milyar 120 milyon TL olarak kayıtlara geçti.

‘Görevlendirme gideri’ ile de 24 milyar TL aktarıldı

BOTAŞ’a Hazine kaynakları yalnızca borç adı altında aktarılmadı. Kuruluş, ayrıca “görevlendirme gideri” adı altında da Hazine’den çeşitli ödemeler aldı. BOTAŞ’a, 2021 yılının Aralık ayında 19 milyar TL kaynak aktarıldı. Bu yıl ise “görevlendirme gideri” adı altında şubatta 3,3 milyar TL ve martta 1,7 milyar TL olmak üzere toplam 5 milyar TL aktarıldı. Böylece BOTAŞ, görevlendirme gideri adı altında Hazine’den 2 yılda 24 milyar TL daha aldı.

Paylaşın

Konut kullanımındaki Doğalgaza 18 Ayda Yüzde 216 Zam!

Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi’nin (BOTAŞ) dağıtım şirketlerine sattığı doğal gaza son 18 ayda yüzde bini aşan zam geldi. BOTAŞ’ın doğal gaz toptan satış fiyatı elektrik üretim tarifesinde yüzde bin 330; sanayi kullanımında ise yüzde 997 arttı.

Mart 2021’de elektrik üretimi ve sanayi tarifesinde 1,44 TL olan doğal gazın Standart metreküp (Sm3) fiyatı, Eylül 2022’de elektrik üretiminde 20,6 liraya; sanayi kullanımında ise 15,8 liraya yükseldi. Aynı dönemde konut kullanımındaki fiyat artışı ise yüzde 216 oldu. Türkiye, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyeleri içinde son bir yılda enerji fiyatlarının en çok yükseldiği ülke.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Avrupa ülkelerinde başta doğal gaz fiyatları olmak üzere enerji fiyatları hızla yükseliyor. Rusya’nın gaz sevkiyatını yavaşlatması veya durdurması Avrupa’da kışın zor geçeceğini gösteriyor. Avrupa ülkeleri şimdiden tasarruf tedbirleri almaya başladı. Doğal gaz fiyatlarının artması Türkiye’yi de etkilerken son bir yılda Türk lirasının da hızla değer kaybetmesi halkı derinden etkiliyor. Peki, BOTAŞ’ın toptan satış fiyatı son dönemde nasıl değişti? Doğal gaz tüketici enflasyonu ne durumda?

BOTAŞ’ın dağıtım şirketlerine toptan satış fiyatı son aylara kadar istikrarlı seyretti. Eylül 2019’da konutlar için doğal gazın Standart metreküp fiyatı 1,25 TL idi. Bir sene sonra Eylül 2020’de aynı fiyat geçerliydi. Mart 2021’de 1,29 TL olan fiyat Eylül 2021’de 1,49 liraya çıktı. Mart 2022’de 1,86 lira olan Standart metreküp doğal gaz fiyatına ardı ardına zamlar geldi. Son olarak Eylül 2022’de 4,08 TL oldu.

Elektrik ve sanayi kullanımında ise fiyatlar son aylarda katlanarak arttı. Elektrik üretiminde kullanılan doğal gazın Standart metreküp fiyatı Eylül 2021’de 2,37 TL Eylül 2022’de 20,63 liraya kadar çıktı. Serbest tüketim olan ve sanayiyi de içeren kullanımın ikinci kademesinde ise Eylül 2021’de 2,05 TL olan fiyat Eylül 2022’de 15,83 TL’ye yükselmiş durumda.

Doğal gazın toptan satış fiyatına son 1 yılda ve son 18 ayda bakınca şu sonuç ortaya çıkıyor: Eylül 2021-2022 arasını kapsayan son 1 yılda BOTAŞ’ın toptan satış fiyatı konutlarda yüzde 174; elektrik üretiminde yüzde 771; sanayi ikinci kademede ise yüzde 672 arttı.

Fiyatlara Mart 2021-Eylül 2022 arasındaki son 1,5 yılda baktığımızda ise artış oranları şöyle: Konutlarda yüzde 2016, elektrik santrallerinde yüzde 1330 ve sanayide yüzde 997.

Avrupa’da toptan doğal gaz fiyatları ne kadar arttı?

BOTAŞ 31 Ağustos 2022’de yaptığı açıklamada yer alan grafiğe göre “Avrupa ortalama HUB fiyatları” Aralık 2022 ile Ağustos 2022 arasında yüzde 879 arttı. Aralık 2022’de bin Standart küp doğal gaz fiyatı 210 Amerikan doları iken Ağustos 2022’de 2 bin 60 Dolara yükseldi.

Doğal gazda tüketici enflasyonu kaç?

Peki, doğal gaz zamları Türkiye’de tüketicilere nasıl yansıdı? Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) şehir gazı ve doğal gaz tüketici fiyat endeksindeki değişime baktığımızda ise Ağustos 2022 itibariyle fiyatlar yıllık yüzde 116 arttı. Haziran ayındaki artış ise yüzde 133 olmuştu. Oysa Haziran 2021’de yıllık artış oranı sadece yüzde 9 idi.

BOTAŞ özel şirket mi mi kamu kuruluşu mu?

BOTAŞ bir kamu kuruluşu. BOTAŞ, 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye tabi, özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş, anonim şirket statüsünde bir Kamu İktisadi Teşebbüsü. BOTAŞ Türkiye’nin ithal ettiği doğalgazı dağıtım şirketlerine açıklanan fiyat üzerinden satıyor. Dağıtım şirketleri bu fiyat üzerine dağıtım bedeli ve kâr ekleyerek hane ve işyerlerine satış yapıyor.

(Kaynak: Euronews Türkçe)

Paylaşın

Milyonlarca Vatandaş Elektriğe Muhtaç!

İktidar, ekonominin iyiye gittiğini savunsa da Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın verileri bunu yalanlıyor. Bakanlığın 2022 yılının ilk altı ayı kapsayan mali raporuna göre, Elektrik Tüketim Desteği alan 2 milyon 345 bin 939 haneye, 1 milyar 860 milyon 415 bin 498 TL yardım yapıldı.

Sözcü’den Deniz Ayhan’ın haberine göre; 2019 yılında 1 milyon 343 bin 109 haneye, 2020’de 1 milyon 659 bin 448 haneye, 2021 yılında ise 1 milyon 801 bin 835 haneye elektrik yardımında bulunuldu.

Yalnızca 3 yılda elektrik yardımına muhtaç hane sayısı 1 milyon arttı. Bu yılın şubat ayında başlayan ve yıllık 450- 1.150 TL arasında verilen Doğal Gaz Tüketim Desteği’nden yararlanan 330 bin 804 haneye, 114 milyon 182 bin 199 TL kaynak aktarıldı.

Oturulamayacak derecede eski, bakımsız ve sağlıksız evlerde yaşayan muhtaç 16 bin 424 hane olduğu tespit edildi. Ocak-Haziran 2022 döneminde bu evlerde oturan kişilere 52 milyon 246 bin 119 TL barınma yardımı yapıldı.

Gıda yardımları da arttı

“Muhtaç Asker Çocuğu” yardımı kapsamında 2022 yılının ilk altı ayı itibarıyla 2 bin 447 kişiye toplamda 1 milyon 495 bin 600 TL verildi. Sosyal güvencesi olmayan ve ihtiyaç sahibi asker ailelerine (41 bin 454 hane) 66 milyon 59 bin 300 TL ödendi.

Yoksulluk riski altındaki ailelerin çocuklarını düzenli okula göndermeleri ve düzenli sağlık kontrollerini yaptırmaları koşuluyla ödenen ‘Şartlı Eğitim’ ve ‘Şartlı Sağlık’ yardımları kapsamında bu yılın haziran ayı sonu itibarıyla 2 milyon 888 bin 10 kişiye, 828 milyon 423 bin 554 TL kaynak aktarıldı.

65 yaş üstü ‘muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına’ yönelik programla, 1 milyon 470 bin 71 kişiye 8 milyar 929 milyon 469 bin 435 TL ödendi.

2021’de yapılan gıda yardımı toplam 752 milyon 604 bin TL olurken, 2022’nin altı ayında yapılan gıda yardımının maliyeti 676 milyon 856 bin 434 TL oldu. Bakanlık gıda yardımı yapılan hane sayısını ise açıklamadı. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na da ihtiyaç sahibi vatandaşlar için 1 milyar 861 milyon TL ödendi.

Paylaşın

OPEC+, Petrol Fiyatların Düşmemesi İçin Üretimi Azaltma Kararı Aldı

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve Rusya (OPEC+) dünya ekonomisindeki yavaşlama endişesi karşısında fiyatların düşmemesi için petrol üretimini azaltma kararı aldı. Petrol üreticileri söz konusu kararla ekim ayında üretimi günlük 100 bin varil düşürecek. Bu miktar ekim ayı için küresel talebin yüzde 1’ine denk geliyor.

Üyeler ayrıca istikrarsızlığın sürmesi halinde OPEC lideri Suudi Arabistan’ın bir sonraki toplantının yapılacağı 5 Ekim tarihinden önce gerektiğinde olağanüstü toplantı çağrısı yapması üzerinde anlaştı.

Karar esas olarak OPEC’in petrol fiyatlarında önümüzdeki aylarda yaşanabilecek büyük dalgalanmaları gözlemlerken statükoyu korumasına imkan veriyor.

Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan geçen ay yaptığı açıklamada, yaşanabilecek yüksek fiyat dalgalanmalarına karşı üretimi kesme olasılığına işaret etmişti.

Brent ham petrolün varil başına fiyatı Batı’daki ekonomik yavaşlama ve resesyon korkularıyla 120 dolardan 95 dolara gerilemişti. OPEC+’nın kararı pazartesi günü fiyatları yüzde 4 civarında yükselterek Brent ham petrol fiyatını 96,40 dolara çıkardı.

İran mesajı

Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak OPEC+’nın üretim azaltmasının zayıf küresel ekonomik büyüme beklentilerinin bir yansıması olduğunu kaydetti.

Ancak, 2015 nükleer anlaşmasının yeniden canlanması halinde İran ham petrolünün yeniden piyasalara dönerek arzı arttırma olasılığı da petrol fiyatlarını aşağı çekiyor. Petrol aracı şirketi PVM uzmanı Tamas Varga petrol üretimini azaltma kararında siyasi bir açı bulunduğu ve Suudi Arabistan’ın Amerika Birleşik Devletleri’ne İran nükleer anlaşmasının canlandırılması konusunda mesaj vermeye çalıştığını düşünüyor.

İran nükleer anlaşmasının yeniden canlandırılması ve karşılığında yaptırımların hafifletilmesi halinde İran’ın arza günde 1 milyon varil eklemesi bekleniyor, bu da küresel tüketimin yüzde 1’ine denk geliyor.

Beyaz Saray’dan pazartesi günü yapılan açıklamada ABD Başkanı Joe Biden’ın enerji arzını ve düşük fiyatları desteklemek için gerekli bütün tedbirleri almayı taahhüt ettiği ifade edildi.

Uzmanlar ne diyor?

Enerji, danışmanlık ve analiz şirketi Energy Aspects uzmanı Matthew Holland Reuters haber ajansına yaptığı değerlendirmede OPEC+’nın “makro ölçekteki ekonomik zayıflığın yarattığı ve uzun süredir devam eden fiyat istikrarsızlığına, düşük ticaret hacmine, Çin’de Covid-19’a karşı yinelenen kapatmalara, olası İran-ABD nükleer anlaşmasına dair belirsizliklere ve Rus petrol fiyatlarına tavan uygulaması getirilmesine karşı” temkinli hareket ettiğini belirtti.

Yatırım bankası ve finansal hizmetler şirketi UBS’ten Giovanni Staunovo “Üretim kesintisi petrol fiyatlarının varil başına 90 doların üzerinde kalması amacına işaret ediyor” dedi.

Siyasi risk danışma danışmanlığı veren Eurasia Group’tan Raad AlKadiri ise “Bu bir niyet göstergesi… Üretim kesintisi kararı ‘bizi hafife almayın’ mesajını esaslı bir şey yapmadan güçlendiriyor” yorumunu yaptı.

Finansal hizmetler şirketi Oanda’dan Craig Erlam ise dünyanın hayat pahalılığı krizi ile karşı karşıya olduğu bugünlerde üretim artışının yeni dostluklar yaratmayacağı görüşünde.

Fiziksel piyasadan gelen işaretler arzın sıkı olduğunu ve Batı, Rus ihracatını yeni yaptırımlarla tehdit ederken, birçok OPEC ülkesinin hedeflenenden daha az ürettiğini gösteriyor

Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’dan enerji arzına tavan fiyat uygulaması getirilmesi fikrini destekleyen ülkelere petrol sevkiyatını durduracağını belirtmişti. Rusya, Avrupa’ya yönelik doğal gaz akışını da azaltmayı sürdürüyor.

(Kaynak: Euronews Türkçe)

Paylaşın

Elektrik Ve Doğalgaza Dev Zam!

Konutlarda kullanılan doğalgaza yüzde 20.4, sanayi ve elektrik üretimi ile küçük ve orta işletmelerde kullanılan doğalgaza da yüzde 50’ye zam geldi. Öte yandan sanayide kullanılan elektriğe yüzde 50, konutlarda kullanılan elektriğe yüzde 20 zam geldi.

Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi’nin (BOTAŞ) internet sitesinde, eylül ayına ilişkin doğalgaz tarife tablosu yayımlandı. Buna göre, doğalgaza yüzde 20 zam geldi.

Kurumdan yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı;

“Bilindiği üzere, doğal gaz ithal bir enerji kaynağı olup, yüzde 99’dan fazlası yapılan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yurt dışı arz kaynaklarından temin edilmektedir.

Dünyada pandeminin etkisinin azalmasıyla birlikte artan doğal gaz talebine bağlı olarak küresel enerji piyasalarındaki doğal gaz fiyatlarında yüksek oranda artışlar meydana gelmiş olup, bu durum kamuoyu tarafından da yakinen bilinmekte ve takip edilmektedir. Buna ilaveten, Avrupa’nın en büyük doğal gaz tedarikçisi konumundaki Rusya ile Ukrayna arasında başlayan savaş sonrasında doğal gaz fiyatlarındaki yükseliş artarak devam etmiş ve pandemi öncesine göre küresel piyasalardaki doğal gaz fiyatlarında %2000’e varan oranlarda artış meydana gelmiştir. Buna karşın, küresel piyasalardaki yüksek doğal gaz fiyatları bugüne kadar tüketicilerimize aynı oranda yansıtılmamıştır.

Diğer taraftan, bağımsız yayın organı Evsel Enerji Fiyat Endeksi’ne (HEPI-Household Energy Price Index) ve EUROSTAT verilerine göre konutlarda ve sanayi kuruluşlarında Avrupa ülkeleri arasındaki en düşük fiyatlı doğal gaz ülkemizde kullanılmaktadır.

1 Eylül 2022 tarihi itibari ile tüketicilerimizi imkânlar çerçevesinde asgari düzeyde etkileyecek şekilde doğal gaz satış fiyatlarında bir düzenleme yapılması maalesef zorunlu hale gelmiştir. Bu kapsamda, 1 Eylül 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere;

Konutlarda kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 20,4

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama %47,6

Sanayide kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 50,8

Elektrik üretimi için kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 49,5

oranında artış yapılmıştır.

Bu artışlara rağmen, özellikle Konutlarda kullanılan doğal gazda tüketicilerimize yüzde 80’in üzerinde destek verilmeye devam edilmektedir.”

Elektriğe de zam

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), konutlarda eylül itibarıyla geçerli olacak elektrik tarifesine yüzde 20 zam yapıldığını bildirdi.

EPDK tarafından yapılan açıklamada şunlar kaydedildi:

“Pandeminin etkilerinin küresel ekonomilerde etkisini sürdürdüğü bir dönemde başlayan Rusya-Ukrayna savaşı, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünya enerji piyasaları için ağır sonuçları beraberinde getirmiştir.

‘Küresel enerji krizi’ olarak da yorumlanan bu süreçte neredeyse bütün ham madde fiyatlarında olağanüstü artışlar yaşanmış bu durum ülkemizdeki enerji üretim maliyetlerini de olumsuz etkilemiştir.

Özellikle son aylarda küresel piyasalardaki enerji hammadde fiyatlarındaki artışların belirli seviyeleri geçmesi sebebi ile nihai elektrik tarifelerinde mesken ve tarımsal faaliyetler abone grupları için %20, kamu ve özel hizmetler sektörü ile diğer aboneler grubu için %30, sanayi abone grubu için %50 oranında artış yapılmıştır. Bu artışla beraber 100 kWh elektrik tüketimi olan bir mesken abonesi için ödenecek tutar 173,46 TL olmuştur.

Yeni tarifeler 1 Eylül 2022 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecektir.”

Paylaşın

Petrol Devi Aramco Kar Rekoru Kırdı

Suudi Arabistan’nın ulusal petrol ve doğalgaz şirketi Aramco (Saudi Arabian Oil Company), 2022’nin ikinci çeyreği için 48,4 milyar dolar kârla kendisine ait kar rekorunu kırdı.

BBC Türkçe’nın aktardığı habere göre, geçen yılın aynı döneminde 25,5 milyar dolarlık kâr açıklayan şirket, böylelikle kârını yüzde 90 oranında artırmış oldu.

Bu miktarda bir karın en büyük sebebi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle birlikte petrol ve gaz fiyatlarının artması oldu.

Rusya, dünyanın en büyük enerji ihracatçılarından birisi. Ancak Batılı ülkeler, enerji ihtiyaçları için Moskova’ya olan bağlılıklarını azaltacaklarını söyledi.

Suudi şirket, rekor kârların yanı sıra üçüncü çeyrek için temettüsünü değiştirmeden 18,8 milyar dolarda tutacağını açıkladı.

Şirket, talebi karşılamak için genişlemeye devam edeceğini söyledi.

Aramco’nun CEO’su Amin Nasser, “Kısa vadedeki ekonomik belirsizlik ve piyasa oynaklığı devam ederken bu yılın ilk yarısında yaşananların sektörde devam eden yatırımların gerekli olduğu görüşümüzü doğruluyor” dedi.

Nasser, “Kısa vadeli küresel tahminler üzerindeki aşağı yönlü ekonomik baskılara rağmen, petrol talebindeki artışın devam etmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Ülke ekonomilerinin Covid-19 pandemisinden kurtulmaya başlaması ve talebin arzı karşılayamaması nedeniyle, petrol fiyatları Ukrayna savaşı öncesinde de yükseliyordu.

ExxonMobil, BP ve Chevron da dahil olmak üzere dünyanın en büyük petrol üreticileri, emtia fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle bu dönemde rekor kârlar açıkladı

ABD Başkanı Joe Biden Haziran ayında, Exxon’un “bu yıl Tanrı’dan daha fazla para kazandığını” söyledi.

Paylaşın

‘Elektriğe Zam’ İddiaları Büyüyor

CHP’li Akın, elektrikte üretim maliyetlerindeki artışı sınırlandırmak amacıyla piyasa takas fiyatına (PTF) getirilen tavan fiyat uygulamasının üç ay içerisinde yüzde 50 oranında artarak megavatsaat başına 2 bin 500 liradan 3 bin 750 liraya çıkarılmasının ulusal tarifede zam baskısını artırdığında dikkat çekti.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, “Elektrik fiyatlarını frenlemek için 1 Nisan’da hayata geçirilen tavan fiyatın 19 Mayıs ve 1 Haziran’da artırılmasının ardından ulusal tarifede zam yapıldı. Üç ayda üçüncü kez artırılan tavan fiyatın artırılması ulusal tarifede zam baskısı yaratıyor” dedi.

CHP’li Akın, şunları dile getirdi:

“AKP iktidarı ulusal tarifede 1 Ocak’ta yüzde 127’ye varan fahiş zammın ardından KDV indirimi gibi göstermelik adımlar atmıştı. 1 Haziran’da yüzde 15 oranında zam yapılan konut tarifesi böylece 6 ay içinde toplamda yüzde 151 oranında zamlandı.

Temel bir hak olan elektrik kullanımı Türkiye’de fahiş fiyatı nedeniyle ulaşılabilir olmaktan çıkarken; iktidar gizlemeye çalışsa da Türkiye’de çok derin bir enerji yoksulluğu yaşanmaktadır.

Yaz döneminde üretim maliyetlerin daha da artacak

İktidarın yanlış politikaları nedeniyle milli paramız Türk lirasındaki değer kaybı elektrik üretim maliyetlerini yükseltmektedir. Özellikle ithal kömür ve doğalgaz gibi dışa bağımlı girdilerle üretim yapan elektrik santrallerinin maliyetleri bu kapsamda sürekli artmaktadır.

Haziran ayı sonu itibarıyla ithal kömür ve doğalgazla üretim yapan santrallerin payı yüzde 40’a dayanırken; bu durum yaz döneminde üretim maliyetlerin daha da artacağını göstermektedir.

İktidar elektrik üretimindeki maliyet artışını frenleyebilmek amacıyla gün öncesi piyasasına sunulan tekliflerin arz ve talebe göre eşleşmesiyle belirlenen piyasa takas fiyatına (PTF) müdahale ederek 1 Nisan 2022 itibarıyla tavan fiyat uygulaması başlatmıştı.

Fiyat artışını sınırlamak amacıyla getirilen tavan fiyat uygulaması üç ay gibi kısa bir süre içerisinde 2 bin 500 liradan 3 bin 750 liraya çıkarılarak yüzde 50 oranında arttı.

İktidar; sınırlandırılmak istenilmesine karşın elektrikte üretim maliyetleri kontrol edemiyor. Üretim maliyetlerindeki artışın nedeni ise Türk Lirası’ndaki değer kaybıdır. Dolayısıyla iktidar kendi yanlış politikasının faturasını vatandaşa elektrik tarifesinde zam olarak yansıtmamalıdır.

Tavan fiyat artınca tarifede zam yapıldı

PTF tavan fiyatı 1 Nisan 2022’de bir megavatsaat başına ithal girdili santrallerde 2 bin 500 lira, yenilenebilir ve yerli santrallerde ise bin 200 lira olarak belirlenmişti.

Tavan fiyat; 19 Mayıs 2022 tarihinde 2 bin 750 liraya çıkarılırken; 1 Haziran 2022 itibarıyla de 3 bin 200 liraya yükseldi. 1 Haziran’da PFT fiyatının yüzde 16,6 oranında artırılmasının ardından ulusal tarifede de aynı tarihte yüzde 15 oranında zam yapılmıştı.

1 Temmuz itibarıyla tavan fiyatının yüzde 17,2 oranında artması ulusal tarifede zam baskısını daha da artıracaktır.”

Paylaşın

Elektrik Üretim Şirketlerine 3 Yılda 116 Milyar Lira Destek

Şirketlere, milyarlarca liralık piyasa dışı destek ödemesi yapıldı. Elektrik üretim şirketlerine son 10 yılda verilen destekler 133 milyar TL’ye ulaştı. Söz konusu ödemelerin 116 milyar TL’si son 3 yılda gerçekleştirildi.

Emeğiyle yaşayan yurttaşlar başta elektrik olmak üzere enerji faturalarındaki zamlarla daha da yoksullaşırken, elektrik üretim şirketleri ise piyasa faaliyetleri ile elde ettikleri gelirlerin dışında kamu bütçesinden verilen piyasa dışı destekler ve teşviklerle sürekli zenginleşiyor. Söz konusu şirketlere 116 milyar TL’si son 3 yılda olmak üzere 10 yılda toplam 133 milyar TL aktarıldı.

Türkiye’de 80’li yıllarda başlayan elektrik enerjisi sektörünün özelleştirilmesi ve üretimin piyasalaşması, AKP döneminde iktidara yakın bazı çevrelere sermaye transferi araçlarından biri olarak kullanıldı. Bu süreçte şirketlerin Yap-İşlet, Yap-İşlet-Devret, İşletme Hakkı Devri, Varlık Satışı gibi modellerle serbest üretici olarak yeni elektrik santralları yapmaları teşvik edildi. Kamu kurumlarının yatırım yapmalarının da engellendiği bu dönemde şirketlere kamu kaynaklarından sınırsız destekler sunuldu.

Doğrudan transferlerin, maliyet sübvansiyonlarının, vergi muafiyetlerinin, satış fiyatı ve yatırım desteklerinin yanı sıra arazi ve şebeke bağlantısı gibi kaynaklara erişim konusunda da ayrıcalık ve öncelikler sağlandı. Bu şirketlere kamu varlıkları tahsis edildi.

Alım garantisi, ucuz gaz, teşvik

Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğe ABD Doları, yerli kömürden elektrik üreten santralların üretimlerinin bir bölümüne de TL üzerinden sabit fiyat ile alım garantisi verildi. Bazı elektrik üreticilerinin piyasa ortalama satış fiyatından daha yüksek fiyatlarla elektrik satmaları sağlandı. Bazı santrallar, üretimlerinden bağımsız olarak Kapasite Mekanizması adı altında da milyarlık ödemeler alırken, doğal gaz yakıtlı santrallara maliyetinin altında gaz satıldı, yerli kömür santrallarına çevre izni teşviki verildi.

BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, özelleştirilen yerli kömür yakıtlı santrallarının halkın sağlığını tehdit edecek şekilde üretimini sürdürmesine göz yumulurken çevre mevzuatına aykırı faaliyetlerini ortadan kaldırmaları için verilen süreler defalarca uzatıldı.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Komisyonu Üyesi Orhan Aytaç, elektrik üretim şirketlerine piyasa fiyatının üzerinde ve piyasa haricindeki ödemelerin ulaştığı büyüklüğü hesapladı.

133 milyar TL piyasa dışı destek ödemesi

Buna göre, 2018-2021 döneminde üretilen elektrik enerjisinin Piyasa Takas Fiyatı (PTF) ile hesaplanan ederi 338,65 milyar TL oldu. 2012-2021 arasındaki 9 yıllık dönemde, 16 milyar TL’si ilk 6 yılda olmak üzere toplam 133,28 milyar TL piyasa dışı destek ödemesi yapıldı.

Son 3 yılda PTF üzeri ödemelerin, Kapasite Mekanizması ödemelerinin ve doğal gaz santrallarına yakıt maliyeti desteğinin karşılığı ise 117,28 milyar TL oldu. Bu tutar üretilen elektrik enerjisinin toplam piyasa büyüklüğünün yüzde 35’ine ulaştı.

Paylaşın

Elektriğe ‘Kademeli Zam’ Planı

Elektrikte yüzde 30 zam iddiası EPDK tarafından yalanlanırken, şirketlerin Bakan ve EPDK yöneticileriyle görüştüğü doğrulandı. Kaynaklar, kademli şekilde zam planlandığını aktardı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) elektrik fiyatlarına yüzde 30 oranında bir zam olacağı iddiasını yalanlaması üzerine, enerji şirketleriyle yapılan toplantıya hakim kaynaklar, elektrik fiyatlarının tek seferde büyük bir zam yerine yıl içinde kademeli olarak artırılmasının planlandığını söyledi.

T24’ün Bloomberg’ten aktardığı habere göre, ismini vermeyen iki yetkili, elektrik dağıtım şirketlerinin 21 yöneticisinin geçen hafta Enerji Bakanı Fatih Dönmez ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) yöneticileriyle bir araya gelerek sektörün sorunlarını konuştu.

Şirketler şikayetçi

Şirketle toplantıda yetkililere geçen yıl enerji fiyatları dünya genelinde artarken ve TL zayıflarken kayıplarının 20 milyon liraya kadar çıktığını söyledi. Şirketler, bu yıl daha yüksek liste fiyatları koyulmadığında durumun daha da zorlayıcı olacağını söyledi.

EPDK yalanlamıştı

Elektrik fiyatlarında yüzde 30 oranında zam olacağı iddiası üzerine EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz dün yaptığı açıklamada, “Kurumumuzun gündeminde elektrikte herhangi bir tarife değişikliği yok. Vatandaşlarımızın böylesi mesnetsiz haberlere itibar etmemesini rica ediyoruz” ifadelerini kullanmıştı.

Paylaşın

TEDAŞ’ta Milyarlık Zarar!

Elektrik dağıtımının 2013 yılında 21 bölgeye bölünerek özelleştirilmesi, biriken borçları ve altyapı eksikliklerini beraberinde getirdi. Yurttaşların dağıtım şirketlerine ödediği bedel son beş yılda üç kat artarken altyapı eksiklikleri de elektrik kesintilerini olağanlaştırdı.

Yurttaşa yüksek faturalar ve elektrik kesintileri ile dönen özelleştirme, şirketleri zenginleştirdi. Ocak-Eylül 2021 döneminde yalnızca dört elektrik dağıtım şirketinin net kârı 1,5 milyar TL olarak hesaplandı. Şirketlerin kasasını doldurduğu 2021 yılında TEDAŞ’ın mevcut kötü ekonomik tablosu daha da bozuldu.

Toplanmayan zarar

BirGün’den Mustafa Bildircin’in haberine göre; elektrik dağıtım şirketlerinin özel şirketlere devrinin gerçekleştirildiği 2013 yılında 4,3 milyar TL’lik zarara imza atan idare, o yıldan sonra mali durumunu toplayamadı. TEDAŞ’ın 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait zararı sırasıyla 539,8 milyon TL, 190,5 milyon TL ve 231,9 milyon TL oldu.

TEDAŞ, 2016 yılından sonra da zarar etmeye devam etti. Buna göre, idarenin 2017 yılı zararı, 2 milyon TL, 2018 yılı zararı ise 41,8 milyon TL olarak kaydedildi. 2018 yılı zararı, önceki yıllara göre daha düşük gerçekleşse de zarar, 2019 itibarıyla yeniden dokuz hanelere ulaştı. Buna göre, 2019 yılında 389,4 milyon TL, 2020 yılında ise 357,4 milyon TL zarar edildi.

Batık gemi

TEDAŞ’ın 2021 yılına yönelik faaliyet raporu da kötü gidişin devam ettiğini ortaya koydu. Rapora göre, TEDAŞ’ın, 2021 yılı zararı 106 milyon TL ile ifade edildi. İdarenin içinde bulunduğu olumsuz ekonomik durum, TBMM KİT Komisyonu toplantısında da gündeme getirildi.

CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, TEDAŞ’ın 2013-2020 dönemindeki toplam zararının 6 milyar 340 milyon 586 bin TL olduğunu vurgulayarak, “Bir milletvekili arkadaşımız, ‘TEDAŞ amiral gemisidir’ dedi. Doğru TEDAŞ bir gemidir ama Titanic gibi batan bir gemidir” dedi.

Paylaşın