Belçika Devrimi: Avrupa’yı Şaşırtan Bağımsızlık Hareketi
Belçika Devrimi, modern Belçika Krallığı’nın kuruluşuna yol açan ve Birleşik Hollanda Krallığı’ndan (Hollanda ve Belçika eyaletlerini içeren) ayrılma sürecini tetikleyen bir dizi ayaklanma ve çatışmayı tanımlar.
Haber Merkezi / 19. yüzyıl Avrupa milliyetçilik dalgasının önemli bir parçası olarak kabul edilen devrim, Belçika’nın bağımsızlığını pekiştirmiştir.
Napolyon Savaşları’ndan sonra (1815 Viyana Kongresi), Avrupa güçleri (Avusturya, Prusya, Rusya ve Birleşik Krallık), Fransa’nın yeniden güçlenmesini önleme amacıyla, Belçika eyaletlerini (güneydeki Katolik ve Fransızca konuşan nüfus) Hollanda ile birleştirerek Birleşik Hollanda Krallığı’nı kurmuştur.
Ancak, kuzeydeki Protestan ve Felemenkçe konuşan Hollandalılarla güneydeki Katolik Valonlar ve Flamanlar arasında derin kültürel, dini ve dilsel farklılıklar vardı. Ayrıca, Güney eyaletleri (bugünkü Belçika), birleşme sonrası ekonomik olarak da ihmal edilmiştir.
Devrimin Temel Tetikleyicileri:
Dini Farklılıklar: Kuzey Protestan, güney Katolik nüfus arasında gerilim. Kral I. Willem’in Protestan yanlısı politikaları (örneğin, karma eğitimde dini ayrımcılık) güneyde tepki çekmiştir.
Dil ve Kültürel Baskı: Fransızca egemen güneyde, Felemenkçe resmi dil olarak dayatılmış; bu, elit Fransızca konuşan sınıfı öfkelendirmiştir.
Ekonomik Sorunlar: Güneydeki sanayi gerilemesi, yüksek vergiler ve işsizlik. Endüstri Devrimi’nin getirdiği düzensiz çalışma koşulları işçileri isyana sürüklemiştir.
Siyasi Baskı: Merkeziyetçi yönetim, güney eyaletlerine özerklik vermemiştir. Ayrıca, sansür ve basın özgürlüğünün kısıtlanması entelektüelleri rahatsız etmiştir.
Bu faktörler, 1828 yılında liberal muhalefetin yükselişiyle birleşince devrimi hazırlamıştır.
Devrim, 25 Ağustos 1830’da Brüksel’de bir tiyatro gösterisiyle (Daniel Auber’in özgürlük temalı “La Muette de Portici: Sessiz Kız operası) başlamıştır. Opera sırasında seyirciler arasında spontane protestolar patlak vermiş ve bu, barikatlara dönüşmüştür.
Eylül 1830’da ayaklanmalar Brüksel’den Liege, Mons ve diğer şehirlere yayılmıştır: Fabrikalar işgal edilmiş, ulusal muhafız birlikleri kurulmuştur.
Ekim 1830’da Kral I. Willem ayaklanmaların olduğu şehirlere asker göndermiştir, ancak Brüksel’de gerçekleşen 10 günlük “Ekim Günleri” çatışmalarında Belçikalılar galip gelmiştir (yaklaşık 600 ölü).
Kasım 1830’da Ulusal Kongre toplanmıştır. Kongre, bağımsızlığı ilan etmiş ve anayasa hazırlamıştır. Geçici hükümet kurulmuş ve Erasme Louis Surlet de Chokier naip seçilmiştir.
1831 ve 1832’de Hollanda ordusu iki kez ayaklanmalara müdahale etmiştir, ancak Fransızların yardımıyla (General Gerard komutasında) püskürtülmüştür. Çatışmalar, özellikle Limburg ve Lüksemburg’da sınır anlaşmazlıklarına yol açmıştır.
İngiltere, Fransa, Avusturya, Prusya ve Rusya’nın katıldığı Londra Konferansı’nda (1830-1831) Belçika’nın tarafsız ve bağımsız bir krallık olması kararlaştırılmıştır (20 Ocak 1831). Hollanda başlangıçta bu kararı reddetmiş, ancak 1839 yılında Londra Antlaşması’yla kabul etmiştir.
Belçika Devrimi, Avrupa’daki milliyetçilik dalgasını güçlendirmiştir. Polonya’daki 1830 Kasım Ayaklanması ve İtalya’daki birleşme hareketleri gibi diğer ulusal hareketler üzerinde dolaylı etkileri olmuştur.
Belçika’nın başarısı, baskıcı rejimlere karşı halk hareketlerinin mümkün olduğunu göstermiştir.
