Alkalen Fosfataz (ALP) Testi Nedir? Bilinmesi Gereken Her Şey
Kanınızdaki bir enzim olan Alkalin Fosfatın miktarını ölçmek için yapılan Alkalin Fosfataz Testi, karaciğer ve kemik hastalıklarının teşhisi için ölçülür.
Alkalen Fosfataz; karaciğerde, kemiklerde, endometriumda, bağırsakta, plasentada, akciğerde ve pek çok dokuda, aslında temelde kanda bulunan bir enzime verilen addır. Yetişkin kişilerde bulunan alkalen fosfatazın yarısı karaciğerden diğer yarısı da kemikten kaynaklanmaktadır.
Kaynaklandığı yerlere göre pek çok farklı şekilde alabilen Alkalen Fosfataz, yani ALP vücuttaki proteinlerin parçalanmasına yardım eder. Hamilelerde plasentada yapılan Alkalen Fosfataz, diğer kişilerde genelde karaciğer olmak üzere, kemikler, bağırsaklar ve böbreklerde de bir miktar yapılır.
Alkalen Fosfataz (ALP) Testi neden yapılır?
Kişinin karaciğerinin ne kadar iyi çalıştığını test etmek ya da kemiklerin genel sağlık durumunu belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bununla birlikte safra salgısı bozukluklarında, safra yolları tıkanıklığında da tanı amacıyla alkalen fosfataz testine başvurulur. Bu test ile kandaki alkalen fosfataz enzimi miktarı ölçülür. Genel olarak basit bir kan testi olduğundan, diğer kan testlerinin bir parçası olarak uygulanabilir.
Normal Alkalen Fosfataz (ALP) değerleri;
Yetişkinler için normal seviyeler: 25-100 U/L
Çocuklar için normal seviyeler: 350 U/L’ den düşük
Alkalen Fosfataz (ALP) yüksekliği ne anlama gelir?
ALP (Alkalen Fosfataz) kemikler, bağırsaklar, böbrekler ve hamile kadınlarda plasenta tarafından üretilebilir. Alkalen fosfataz yüksekliği bu organların herhangi birinde sorun olabileceği anlamına gelir.
Alkalen Fosfataz (ALP) yüksekliğinin nedenleri;
Sigara ve tütün kullanımı
Kalp krizi
Bağırsak iltihaplanması
Zona gibi ciddi enfeksiyonlar
Eklem iltihabı
Sarkodoz
Kemik kanseri
Paget hastalığı
Kemik yumuşaması ve raşitizm
Kemik kırılması
Kemik metastazı
Renal osteodistrofi
Kemik büyümesi sırasında kemik osteoklatı aktivitesinde artış
Hamilelik
Testis kanseri gibi diğer kanser çeşitleri
Kolestaz, çok az veya hiç safra sıvısı üretilmemesi veya safra kanallarının tıkanması
Hepatit hastalığı
Kontrol edilmeyen şeker hastalığı
Antibiyotik, antiepileptik, antidepresan ve iltihap önleyici ilaçların aşırı kullanımı
Doğum kontrol haplarının aşırı kullanımı
Aşırı alkol tüketimi
Hipertiroid veya paratiroid bezinin fazla çalışması
Miyokardinal veya akciğer enfarktüsü
Sindirim sistemi iltihapları
Alkalen Fosfataz (ALP) düşüklüğü ne anlama gelir?
ALP düşüklüğü, yüksekliğin aksine herhangi bir sorun olarak değerlendirilmez. Uygun olmayan diyet ve besin değeri düşük yiyecek seçimi B6 vitamini, folik asit, C vitamini, fosfor ve çinko yetersizliğine sebep olarak alkalen fosfataz düşüklüğüne yol açar. Alkalen Fosfataz değerlerinin normal değerlerin altında çıkmasının hiçbir anlamı ve zararı yoktur.
Alkalen Fosfataz (ALP) düşüklüğünün nedenleri;
Kansızlık
Tiroid hormonu yetersizliği
Fosfat değerinin düşük olması
B12, çinko, magnezyum eksikliği
Beslenme bozuklukları
Çölyak hastalığı
C vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen skorbüt hastalığı
D ve B vitaminin vücuda fazla alınması
Persiniyöz anemi
Menapoz dönemlerinde uygulanan östrojen tedavileri
Alkalen Fosfataz (ALP) ve karaciğer ilişkisi
Karaciğer fonksiyon testinin rutin bir parçası olarak da kanda ALP testi yapılır. Eğer sarılık, bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi şikayetleriniz varsa karaciğer veya safra kesinizde bir sorun olduğundan şüphe edilir. Bu durumda ALP testi sonuçları önemlidir. Özellikle; hepatit, siroz, kolesistit ve safra kanalları sorunlarında alkalen fosfatazın yüksekliği karaciğer ile bağlantılıdır.
Hepatit; inflamasyon ya da karaciğer enfeksiyonu ile ilgilidir.
Siroz; karaciğerde doku ölümü gerçekleşmesi durumunda oluşur.
Kolesistit; safra kesesi inflamasyonudur.
Safra kanalları sorunları; safra kesesinde taş, inflamasyon ya da kanserli oluşum durumlarında ortaya çıkar.
Alkalen Fosfataz (ALP) ve kemik ilişkisi
Alkalen fosfataz testi sonucu ile kemiklerle bağlantılı olan; raşitizm, osteomalasi, paget rahatsızlığı sorunlarında tanı konabilir.
Raşitizm; D vitamini, kalsiyum ya da fosfat eksikliğinde ortaya çıkar.
Osteomalasi; D vitamini eksikliğinde ya da yeterli D vitamini olduğu halde vücudun bunu parçalayamadığı durumlarda ortaya çıkar.
Paget rahatsızlığı; kemik parçalanması ve sonrasında tekrardan büyümesi ile ilgili sorunlarla ilişkilidir.
