Usta İe Margarita: Korkaklık En Büyük Günahtır

Mihail Bulgakov’un “Usta ile Margarita” romanı, 20. yüzyıl Rus edebiyatının tartışmasız en büyük başyapıtlarından biri, hatta birçoklarına göre tüm zamanların en iyi romanlarından biridir.

Haber Merkezi / 1928 – 1940 yılları arasında, Bulgakov’un ölümüne kadar yazdığı ve ancak 1966 – 1967’de sansürlü haliyle, 1973’te ise tam metin olarak yayımlanabilen bu eser, hem içeriği hem de yazılma koşulları bakımından efsaneleşmiştir.

Roman üç ayrı ama iç içe geçmiş katmandan oluşur:

Moskovanın Şeytanı (Woland ve maiiyeti): Şeytan Woland ve onun renkli ekibi (Korovyev, Azazello, Behemoth ve Hella) 1930’ların Moskovasını ziyaret eder. Stalin dönemi Sovyet toplumunun ikiyüzlülüğünü, bürokrasisini, açgözlülüğünü, korkaklığını ve ahlaki çöküşünü acımasız ama bir o kadar da komik bir şekilde gözler önüne serer.

Varieté Tiyatrosu’ndaki sihir gösterisi, “para yağmuru” sahnesi, Griboyedov Lokantası baskını gibi bölümler, kara mizahın zirvesidir.

Usta ve Margarita’nın aşk hikâyesi: İsmi olmayan “Usta”, Pontius Pilatus romanı yüzünden hem edebiyat çevreleri hem de devlet tarafından ezilmiştir.

Margarita ise onun hem ilham perisi hem de kurtarıcısıdır. Margarita’nın şeytanla anlaşma yapıp cadı olarak uçması, Walpurgis gecesi balosu gibi sahneler hem büyülü gerçekçiliğin hem de derin bir aşkın manifestosudur.

Yahudiye’de geçen İncil hikâyesi (Yeşua ve Pilatus): Usta’nın yazdığı romanın iç içe geçtiği bu kısım, İncil’deki İsa ve Pilatus hikâyesinin radikal bir yeniden yorumudur. Yeşua (İsa) burada tanrı değil, yalnız bir filozof; Pilatus ise vicdanıyla boğuşan trajik bir figürdür. “Korkaklık en büyük günahtır” cümlesi, romanın ana fikri haline gelir.

“İyi ile kötü arasındaki çizginin bulanıklığı (Şeytan kötülük yapmaz, sadece var olan kötülüğü açığa çıkarır)”, “sanatçının toplumdaki yalnızlığı ve totaliter rejim altında ezilmesi”, “gerçek aşkın kurtarıcı gücü”, “vicdan azabı ve affedilme”, “inancın, korkaklığın ve cesaretin sorgulanması”, romanın ana temaları arasındadır.

Roman Neden Bu Kadar Önemli?

Roman, Stalin döneminde yazılmış en cesur Stalin eleştirisi (ama doğrudan değil, şeytanın ağzından!) olarak kabul edilir.