2024 yılı içerisinde, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yapılan bireysel başvuru sayısı 70 bin 699 olurken, Yüksek Mahkeme bu başvurulardan 66 bin 798’ini sonuçlandırdı.
Anayasa Mahkemesi, 23 Eylül 2012 ile 31 Aralık 2024 tarihleri arasındaki bireysel başvuru istatistiklerini kamuoyuyla paylaştı. Mahkemenin yayımladığı kapsamlı rapor, bireysel başvuruların sayısı, sonuçlanma oranları, ihlal kararlarının dağılımı ve derdest başvuruların durumuna ilişkin önemli veriler içeriyor.
Karar’dan Berfu Kargı’nın haberine göre; Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkının tanındığı 2012 yılından bu yana toplam 650.453 başvuru yapıldı. Mahkeme, bu başvuruların 551.913’ünü sonuçlandırarak yüzde 84,9 oranında dosya karara bağladı.
Sadece 2024 yılına ait veriler, bireysel başvuru mekanizmasının yoğun kullanımını gözler önüne serdi. Yıl içinde yapılan başvuru sayısı 70.699 olurken, Mahkeme bu başvurulardan 66.798’ini sonuçlandırdı. 5.443 dosyada hak ihlali kararı verilirken, 2024 yılı için başvuruları karşılama oranı yüzde 94 olarak kaydedildi.
Anayasa Mahkemesi’nin yayımladığı verilere göre, en fazla ihlal kararı verilen hak “makul sürede yargılanma hakkı” oldu. Mahkeme bu hakka ilişkin 56.443 dosyada ihlal tespit etti. Diğer öne çıkan hak ihlalleri ise şu şekilde sıralandı:
Adil yargılanma hakkı: 6.828
Mülkiyet hakkı: 5.623
İfade özgürlüğü: 4.432
31 Aralık 2024 itibarıyla Anayasa Mahkemesi’nde halen sonuçlandırılmayı bekleyen (derdest) bireysel başvuru sayısı 98.540 oldu. Bu rakam, toplam başvuruların yüzde 15,1’ine denk geliyor.
Bireysel başvuruların önemli bir kısmını “makul sürede yargılanma hakkı”na ilişkin dosyalar oluşturdu. Bu hakka yönelik toplam 150.159 başvuru yapılırken, bunlardan 149.816’sı sonuçlandırıldı. Veriler, yargı süreçlerinin uzamasına dair şikayetlerin sistematik bir sorun olduğuna işaret ediyor.
Anayasa Mahkemesi yetkilileri, yayımladıkları istatistiklerle bireysel başvuru mekanizmasının etkinliğine dikkat çekti. Mahkeme, bireysel başvurular sayesinde hak ihlallerinin tespit edilerek mağdurların korunmasının sağlandığını belirtti. Ayrıca, bu verilerin hukukçular, akademisyenler ve kamuoyu için önemli bir kaynak oluşturduğunun altı çizildi.
Bireysel başvuru hakkının 12 yıllık değerlendirmesi
2012 yılında yürürlüğe giren bireysel başvuru hakkı, vatandaşların temel hak ve özgürlüklerinin korunması açısından önemli bir adım olarak kabul edilmişti. Aradan geçen 12 yılda yüzbinlerce başvuruya ev sahipliği yapan Anayasa Mahkemesi, özellikle yargılama süreçlerinin uzunluğu, adil yargılanma ve ifade özgürlüğü gibi konularda verilen ihlal kararlarıyla dikkat çekti.