Erzincan: Abrenk Vank Kilisesi

Abrenk Vank Kilisesi; Erzincan’ın Tezcan İlçesi, Üçpınar Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Üçpınar köyü yakınlarındaki Vank dağının güneydoğusunda, yüksekçe bir alan içerisinde; bir ana kilise , bir şapel , 2 adet dikili taş (haçkar) bulunmaktadır. Giriş kapısının üzerinde 1854 tarihi yazılıdır.

Kilise ile birlikte bir şapel ve iki adet dikili taş bulunmaktadır. Bu taşlar, mimarisi ve bezemesiyle dikkat çekici olup, 12. yüzyıldan sonra Selçuklu Beyi Nasurettin dönemiyle tarihleşen kitabeleri taşırlar.

Paylaşın

Erzincan: Kötür Köprüsü

Kötür Köprüsü; Erzincan’ın Tercan İlçesine bağlı Akyurt Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Karasu Irmağı üzerindedir.

Köprü, hâlihazırda kuzey-doğu güney-batı yönünde uzanan bir kalıntıdan ibarettir. Mevcut izlere göre, takriben 180 metre uzunluğunda olduğu anlaşılan köprüden, geriye, kuzey-doğu ve güney-batı kanatlarındaki rıhtım-yolları kalabilmiş; ırmağı aşan gözler ve kemer ayakları bütünüyle ortadan kalkmıştır.

Bugün düşey dikdörgen prizmal kütleler halinde mevcut ayak dizilerinin, eski köprüye ait olmadığı ve 20. yüzyılda inşa edildikleri rahatlıkla anlaşılabilmektedir. Yeni yol yapıldıktan sonra, eski köprü ayakları da kendi kaderine terkedilmiştir.

Köprünün inşa kitâbesi yoktur; özellikle, kuzey-batı kanadında ve nisbeten özgün kalabilmiş rıhtım-yol üzerindeki düzgün kesme taş işçiliğine bakılırsa, Selçuklu çağında ve 13. yüzyılda inşa edilmiş olması muhtemeldir.

Paylaşın

Erzincan: Mama Hatun Hanı

Mama Hatun Hanı; Erzincan’ın Tercan İlçesi, Mamahatun Mahallesi, Kervansaray Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Mama Hatun Han 1192 yılında ölen Saltuklu Erzurum sahibesi Mama Hatun için yaptırılmıştır.Mimarı Ahlatlı Ebul-nema bin Mufad-dalü`l-Ahval`dır. Mama Hatun Han Erzincan’ın Tercan ilçesinde bulunmaktadır. Türbe ve hamamdan oluşan yapı doğu-batı doğrultusunda kareye yakın dikdörtgen planlıdır.

Avlunun kuzey ve güneyinde revaklı altışar mekan ile bunların arkalarında doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı ahır kısımları, batıda eksendeki büyük üç eyvan ve yanlarında tonoz örtülü birer dikdörtgen merkan, doğuda ise taçkapıdan sonra gelen giriş eyvanının iki yanında simetrik dikdörtgen mekanlar ile ahırlara geçişi sağlayan iki eyvan yer alır.

Kuzeydeki ahır bölümünün batısında güneydekinden farklı olarak, kare planlı olan haç tonoz diğeri daha küçük ve sivri tonoz örtülü iki mekan bulunur.

Paylaşın

Abrenk Kilisesi Ve Dikili Taşlar

Erzincan gezilecek yerler ve tarihiyle dikkat çekiyor… Erzincan’ın gezilecek yerleri arasında bulunan Abrenk Kilisesi ve Dikili Taşlar, Tercan İlçesine bağlı Üçpınar Köyü sınırları içinde yer almaktadır.

Mimari açıdan dikkat çeken Abrenk Kilisesi, giriş kapısındaki bilgiye göre 1854 yılında inşa edilmiştir. Abrenk Kilisesi’nin mimarisindeki taş işlemeleri oldukça dikkat çekicidir.

Kilise ile birlikte bir şapel ve iki tane de dikili taş bulunmaktadır. Bu taşlar mimarisi ve bezemesiyle dikkat çekip XII. Yüzyıldan sonra Selçuklu Prensi Nasurettin dönemiyle tarihlenen kitabeler taşırlar.

Kilise ve diğer binaları yüksek duvarlarla çevrilmiş bir avlunun içinde bulunur. Uzaktan kaleyi andıran kilisenin, duvarlarının önündeki düzlükte de bir pınar akmaktadır. Kilisenin duvarlarının dışında kemerli bir yapı vardır.

Erzincan Kısa Tarihi

Erzincan, Fırat’ın kollarından Karasu, doğu batı doğrultusunda uzanan demiryolu ile Sivas-Erzurum ve Trabzon-Sivas karayollarının birleştiği noktadadır.

Şehir İstanbul’un 1100 km, Ankara’nın 690 km doğusunda, Yukarı Fırat havzasının içinde 1200 m yüksekliğindeki bir ovanın ortasındadır. Ovanın boyutları, doğu-batı yönünde 30 km, kuzey-güney yönünde 10-15 km’dir.

Erzincan’ın siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel yönlerden, Mengücek Beyliği ve Selçuklu döneminde ve ondan sonra gelen yüzyıllar içerisinde de Anadolu’nun ileri gelen ticari ve kültür merkezlerinden biriydi. O dönemler içerisinde ekonomisinin temelini oluşturan faaliyetler açısından çağdaşı olan kentlerin pek çoğundan hayli ileri idi.

12. yüzyılda Gezgin Marco Polo, kentte dokumacılığın gelişmiş olduğunu, 14. yüzyılda İbni Batuta da kentte dokumacılığın ve bakır eşya yapımının ileri düzeyde olduğunu yazarlar. Dokumacılık, boya yapımının gelişmesini de sağlamıştı. 1561-1518 yıllarında düzenlenen tahrir defterlerinde kentin yıllık geliri 224.753 akçe idi. Bu gelir, çeşitli vergi ve resimlerden oluşmaktaydı.

Evliya Çelebi’ye göre, 17. yüzyıl ortalarında Erzincan’ın ortasında küçük ve alçak duvarlı kalesi içinde; 200 ev ile 1 cami vardı. Kale dışında ise 1800 ev, 7 cami, 60’tan çok mescit ile içinde 500’den fazla dükkanın bulunduğu bir çarşı ve bedesten, bütün şehirde ise 48 mahalle ve 40 okul bulunmaktaydı.

Evliya Çelebi’nin Erzincan’da 500 dükkanın varlığından söz etmesi, 17. yüzyıl ortalarında ticaret ve el sanatlarının gelişmiş olduğunu göstermektedir. İlin ticaret yolları üzerinde bulunması da bu kanıtı doğrulamaktadır. Aynı yıllarda Erzincan vilayeti dahilindeki padişah hasları 146.000 akçe tutuyordu. 1566 yılında şehrin geliri 234.000 akçeye ulaşmıştır.

Erzincan, tarihi boyunca tarım ve hayvancılık ürünlerinin yanısıra yeraltı kaynaklarına, özellikle zengin maden işletmelerine yakın bir konumda bulunmaktaydı. Bakır, kurşun, mermer ve taş ocakları bilinen en eski çağlardan beri işletilmekteydi.

Ancak, Osmanlı İmparatorluğu’nun 17. yüzyıldan itibaren duraklama ve gerileme sürecine girmesi, özellikle de 19. yüzyıl boyunca sanayileşmiş Batı Avrupa ve Rus emperyalizminin Osmanlı yönetimi üzerindeki askeri, mali ve siyasi baskıları İmparatorluğun her bölgesini, özellikle Doğu Anadolu’yu ekonomik yönden geri bıraktı.

Osmanlı döneminde doğu sınırından içeride bulunması nedeniyle Erzincan şehri, 19. yüzyıla kadar ordular için sadece bir konak yeri oldu, daha sonraki Rus istilaları karşısında askeri bakımdan önem kazandı ve bu sıralarda Erzurum Kalesi’nin koruyup kapattığı bir hareket noktası özelliğini aldı.

19. yüzyıl sonunda Erzincan’da 210 cami ve mescit, 35 medrese, 2 rüştiye, 9 ilkokul, 18 han, 1550 dükkan, 3 gazino, 35 kahvehane, 8 hamam, 14 fırın, 145 çeşme, 15 tabaklane, 12 bezirhane, 11 boyahane, 1 silah ambarı, 1 askeri tabakhane, 1 aba yapımevi bulunmaktaydı. Yukarıda saydığımız iki rüşdiye mektebinden biri 1865, diğeri 1883, idadi mektebi ise 1908 yılında öğretime açılmıştır.

19. yüzyılın son yıllarında Erzincan şehrinin nüfusu 23 bin iken, 1883 yılında göçmenlerin buraya yerleştirilmesi ve IV. Ordu Müşriklik Merkezi’nin buraya taşınması sonucu şehrin nüfusu kısa sürede artmıştır.

Erzincan Adının Kaynağı

Erzincan’ın kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Asur kaynaklarında geçen Zuhma (Suhma), yörenin bilinen en eski adıdır. Erzincan adının Eriza’dan geldiği sanılmaktadır. Eriza adı Selçuklular tarafından Erzingan olarak kullanılmış, daha sonra da Erzincan olarak anılmıştır.

Erzincan adı bir söylenceye göre, eski çağlardaki “Azzi” bölgelerinden dolayı Aziriz olarak bilinmekteydi. Selçuklular, Aziriz adını çok beğenmiş ve buna “Rahmet yağarsa can Aziriz can” rahmet yağmazsa “Yan Aziriz yan” biçiminde bir tekerleme uydurulmuş, bu tekerlemedeki Aziriz sözcüğü zamanla değişerek, Erzincan biçimini almıştır. Erzincan da bu sözcükten türemiştir.

Paylaşın