Şistozomiyazis, schistosoma cinsine ait kan kurtlarının (trematod parazitler) neden olduğu tropikal bir paraziter hastalıktır. Schistosoma mansoni, S. haematobium, S. japonicum gibi farklı türleri bulunur ve her biri vücudun farklı bölgelerini etkiler.

Haber Merkezi / Özellikle tatlı su kaynaklarında bulunan enfekte salyangozlarla temas sonucu bulaşır. Aşağıda şistozomiyazisin nedenleri, belirtileri, teşhisi ve tedavisi özetlenmiştir:

Şistozomiyazisin Nedenleri:

Etken: Schistosoma türleri (örn. S. mansoni, S. haematobium, S. japonicum).
Bulaşma Yolu: Enfekte tatlı sularda (nehir, göl, baraj) yüzme, banyo veya suyla temas sırasında parazitin larvaları (serkarya) deriye nüfuz eder.
Yaşam Döngüsü: Parazit, tatlı su salyangozlarında çoğalır, larvalar suya salınır ve insan derisinden girerek kan damarlarına ulaşır. Yumurtalar dışkı veya idrar yoluyla çevreye yayılır.

Risk Faktörleri:

Endemik bölgelerde (Afrika, Güney Amerika, Asya, Orta Doğu) yaşama veya seyahat.
Temiz suya erişimin kısıtlı olması.
Tarım, balıkçılık gibi suyla temas gerektiren işler.

Yayılım: Sahra-altı Afrika, Brezilya, Venezuela, Çin, Güneydoğu Asya gibi bölgelerde yaygındır.

Şistozomiyazisin Belirtileri:

Belirtiler, enfeksiyonun akut veya kronik evresine göre değişir:

Akut Şistozomiyazis (Katayama Sendromu):

Deride kaşıntı ve döküntü (yüzücü kaşıntısı).
Ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrıları.
Öksürük, karın ağrısı, ishal, yorgunluk.

Kronik Şistozomiyazis:

S. mansoni: Bağırsak ve karaciğer hasarı, kanlı ishal, karın ağrısı, karaciğer/dalak büyümesi, portal hipertansiyon.
S. haematobium: İdrarda kan (hematuri), mesane hasarı, böbrek sorunları, mesane kanseri riski.
S. japonicum: Karaciğer hasarı, nörolojik komplikasyonlar.
Uzun vadede: Fibroz, organ yetmezliği, kısırlık, kanser.

Asemptomatik Olgular: Hafif enfeksiyonlarda belirti olmayabilir, ancak parazit vücutta kalır.

Şistozomiyazisin Teşhisi:

Klinik Öykü: Endemik bölgeye seyahat veya suyla temas öyküsü.

Laboratuvar Testleri:

Mikroskopi: Dışkı (S. mansoni, S. japonicum) veya idrarda (S. haematobium) yumurtaların tespiti.
Serolojik Testler: Kanda antikor/antijen testi (ELISA, PCR).

Görüntüleme: Karaciğer, dalak veya mesane hasarı için ultrason, BT, MR.

Biyopsi: Nadiren bağırsak, mesane veya karaciğer dokusundan alınır.

Şistozomiyazisin Tedavisi:

İlaç Tedavisi:

Prazikuantel: Birincil tedavi ilacıdır. Yetişkinlerde 40-60 mg/kg, genellikle tek doz veya kısa süreli tedavi.
Yan etkiler: Bulantı, baş ağrısı, karın ağrısı (genellikle hafif).
Oksamniquin: S. mansoni için alternatif, ancak daha az kullanılır.

Destekleyici Tedavi:

Komplikasyonlar için cerrahi (örneğin, portal hipertansiyon).
Beslenme ve sıvı desteği ağır vakalarda.

Önleme:

Enfekte sulardan kaçınma, güvenli su kullanımı.
Sanitasyonun iyileştirilmesi, salyangoz kontrolü (molusisit).
Endemik bölgelerde kitle ilaç tedavisi.
Eğitim ve farkındalık kampanyaları.