“2025 Nobel Ekonomi Ödülü” Üç Bilim İnsanına Verildi

Bilim, edebiyat ve barış gibi alanlarda ilerlemeye katkı sağlayan kişilere verilen Nobel Ödülleri’nden 2025 Nobel Ekonomi Ödülü Joel Mokyr, Philippe Aghion ve Peter Howitt’e verildi.

Haber Merkezi / İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından yapılan açıklamaya göre, Mokyr “teknolojik gelişmeler yoluyla sürdürülebilir büyümenin ön koşullarını belirlediği” için bu ödülü kazanırken Aghion ve Howitt de “yaratıcı yıkım yoluyla sürdürülebilir büyüme teorisi” nedeniyle ödüllendirildi.

Ödülü kazanan isimlerden Mokyr, ABD’deki Northwestern Üniversitesi’nde; Howitt aynı ülkedeki Brown Üniversitesi’nde, Aghion ise Fransa’daki Collège de France ve INSEAD enstitüleriyle İngiltere’deki London School of Economics’te (Londra Ekonomi Okulu) çalışmalarını sürdürüyor.

Nobel ödülleri nedir?

Nobel Ödülleri, İsveçli mucit Alfred Nobel’in vasiyetiyle oluşturuldu. Nobel, servetinin, “önceki yıl insanlığa en büyük faydayı sağlayanlara” ödül olarak verilmesini istedi.

Alfred Nobel, 1895 yılında hayatını kaybetti ancak vasiyeti üzerindeki yasal mücadelenin ardından ilk Nobel Ödülleri ancak 1901 yılında verilebildi. Nobel, kimya ve fizik ödüllerinin İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından, edebiyat ödülünün ise İsveç Akademisi tarafından verilmesini şart koştu.

Fizyoloji veya tıp alanındaki ödülleri İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nün vermesini belirleyen Nobel, barış ödülünün ise Norveç parlamentosu tarafından verilmesini istedi. Nobel’in, o dönem İsveç ile bir birlik içinde olan Norveç’i barış ödülünün dağıtımı için neden seçtiği bilinmiyor.

1968 yılında İsveç Merkez Bankası, 300. yılını kutlarken, Nobel Vakfı’na yaptığı bağışla “Alfred Nobel Anısına Ekonomi Bilimleri Ödülü”nü kurdu. Bu ödül, diğer Nobel ödülleriyle aynı prensipler doğrultusunda İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından veriliyor.

Paylaşın

2023 Nobel Ekonomi Ödülü’nün Sahibi Belli Oldu: Claudia Goldin

2023 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, eşitsizlik ve kadının istihdama katılımına odaklanan araştırmalarıyla bilinen Harvard Üniversitesi’nden Profesör Claudia Goldin’a verildi. 2022 Nobel Ekonomi Ödülü’nü Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond ve Philip H. Dybvig kazanmıştı.

Haber Merkezi / Nobel Ekonomi Ödülü olarak bilinen Alfred Nobel anısına verilen Sveriges Riksbank İktisadi Bilimler Ödülü’nü kazanan isim belli oldu. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nden açıklanan duyuruya göre, komite Alfred Nobel anısına verilen 2023 Sveriges Riksbank İktisadi Bilimler Ödülü’nü ABD’li Claudia Goldin kazandı.

Claudia Goldin kimdir?

1946 doğumlu Claudia Goldin, Harvard Üniversitesi’nde ekonomi profesörüdür. Ayrıca NBER’de Cinsiyet Çalışma Grubu’nun eş direktörlerinden biridir ve Amerikan Ekonomisinin Gelişimi programının eski direktörüdür. Goldin’in çalışmaları kadın işgücü, gelir eşitsizliği, teknoloji ve eğitim gibi çeşitli konuları ele alır. Goldin, geçmişi inceleyerek güncel konuları araştırmasıyla bilinir.

İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek Nobel Ekonomi Ödülü, 1968’de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel’in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla ilk kez 1969’da takdim edildi.

Nobel Ödülleri, her yıl, Alfred Nobel’in öldüğü 10 Aralık’ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor. Ödüllerin, 1901’deki başlangıcından bu yana verilmediği bazı yıllar da oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya savaşları sırasında gerçekleşti.

Yıllar içinde Nobel Ekonomi Ödülleri

2022 Nobel Ekonomi Ödülü’ne “bankalar ve ekonomik kriz araştırmalarından” dolayı Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond ve Philip H. Dybvig’in layık görülmüştü. 2021 Nobel Ekonomi Ödülü’nü ekonomistler David Card ile Joshua D. Angrist ve Guido W. Imbens kazanmıştı.

Ödül, 2020’de açık artırma teorisinin geliştirilmesine katkı sunan ABD’li ekonomistler Paul R. Milgrom ve Robert B. Wilson’a verilmişti. 2019 Nobel Ekonomi Ödülü’nü de küresel yoksullukla mücadele alanında yaptıkları çalışmalar dolayısıyla ABD’li iktisatçılar Abhijit Banerjee, Esther Duflo ve Michael Kremer kazanmıştı.

Paylaşın