İşsizlik Fonu Patron Fonuna Dönüştü!

2024 yılında İşsizlik Fonu’ndan işsizlik ödeneği olarak 45 milyar 700 milyon lira dağıtılırken, aynı dönemde patronlara, teşvikler, destek ödemeleri ve işbaşı eğitim programları kapsamında toplam 124 milyar 200 milyon lira aktarıldı.

BirGün’den Melisa Ay’ın haberine göre, İşsizlik Sigortası Fonu’nun büyük bölümü işsizlere değil patronlara aktarıldı. 2023’ü 197 milyar TL ile kapatan fon, 2024 yılında yüzde 82 artışla 359 milyar TL’ye ulaştı. Ancak fondan işsizlere yapılan ödeme 45,7 milyar TL’de kalırken, patronlara teşvik ve destek adı altında 124,2 milyar TL kaynak aktarıldı. İşbaşı eğitim programları, aktif işgücü teşvikleri ve doğrudan destekler adı altında işverenlere sağlanan fon desteği, işsizlere ayrılan kaynağın neredeyse üç katına çıktı.

İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yapılan harcamaların dağılımı dikkat çekici boyutlara ulaştı. 2024 yılı içinde işsiz kalanlara toplam 45,7 milyar TL ödenirken, işverenlere sağlanan teşvik ve destek ödemeleri 124,2 milyar TL’yi buldu. Patronlara aktarılan doğrudan teşvik ve destek ödemeleri bir önceki yıla göre yüzde 77 artarak 71 milyar TL’ye çıktı. İşbaşı eğitim programları kapsamında işverenlere 22,1 milyar TL, aktif işgücü programları çerçevesinde ise 30,8 milyar TL kaynak sağlandı. Konkordato ilan eden firmalara ise yıl boyunca 125,8 milyon TL ödeme yapıldı.

İşsizlik ödeneğinden faydalanabilen işsizlerin oranı da oldukça düşük kaldı. Kasım 2024 işsizlik verilerine göre, resmi işsizlerin yalnızca yüzde 14,2’si fondan yararlanabildi. Fonun yalnızca yüzde 12,73’ü işsizlere harcanırken, geri kalanı işverenlere yönelik teşviklere yönlendirildi.

İşsizlik Sigortası Fonu’nun amacından saptırılarak patronlara teşvik mekanizması haline getirildiği eleştirileri uzun süredir gündemde. Fonun, işsiz kalan işçilerin gelir kaybını önlemek için oluşturulduğunu hatırlatan uzmanlar, işverenlerin sigorta prim ve maaş yükümlülüklerini fon üzerinden karşılamasının işçileri daha da güvencesiz hale getirdiğini belirtiyor. Özellikle zincir marketler ve perakende sektöründe yaygın kullanılan işbaşı eğitim programları ile işçilerin ücret ve prim ödemeleri işverenler yerine fon tarafından karşılanıyor.

Öte yandan, 2025 yılı itibarıyla işsizlik ödeneği tavanı asgari ücrete bağlı olarak güncellendi. Geçen yıl 15 bin 880 TL olan tavan ödeme, 2025’te 20 bin 646 TL’ye yükseltildi. Ancak bu artış, fondan faydalanabilen işsiz sayısının düşüklüğü nedeniyle işsizlerin büyük bir bölümü için anlam ifade etmiyor.

Paylaşın

İşsizlik Sigortası Fonu Patronlara Hizmet Ediyor!

Krize rağmen işsizlik sigortası fonunun işsiz kalan emekçileri değil, patronları ayakta tutmaya devam ettiğini söyleyen CHP’li Ağbaba, Fon 2016 yılından beri işsiz kalan emekçilere değil, işverenlere kaynak aktarmanın bir aracı haline geldi” dedi ve ekledi:

“2016 yılında yüz lira olarak başlayan teşvik uygulaması bugün 500 liraya kadar çıktı. İşsiz kalanlar işsizlik maaşından en fazla 10 ay boyunca yararlanabiliyor, ama patronlara fondan verilen teşvikler yıllardır artarak devam ediyor. Adı İşsizlik Sigortası Fonu ama patronlara hizmet ediyor. Ya bu fonun adını değiştirin, ya da kaynaklarını zorda kalan işçilere aktarın.”

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Malatya Milletvekili ve Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Veli Ağbaba, krize rağmen işsizlik sigortası fonunun işsiz kalan emekçileri değil, patronları ayakta tutmaya devam ettiğini söyledi.

İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni’nin Haziran 2023 rakamlarını değerlendiren Ağbaba, “İlk altı ayda işini kaybedenlere aktarılan her bir liraya karşılık, patronlara iki lira aktarıldı. İlk altı ayda fondan işçilere 9,6 milyar lira ödenirken, işverenlere 19,7 milyar lira ödendi. Patronlara ilk altı ayda ödenen teşvik geçen yıla göre yüzde 73 arttı. Kriz dönemlerinde işçilere nefes aldırması gereken milyarlarca lira, patronlara can suyu yapılıyor. İşçinin kara gün akçesine patronlar hortum bağladı” diye konuştu.

Sol Haber’in aktardığına göre Ağbaba şöyle konuştu: “Patronlara yılın ilk yarısında işsizlik fonundan verilen teşvik miktarı 20 milyar liraya dayandı. Geçen yıl aynı dönem verilen 11 milyar 373 milyon lira destek, bu yıl yüzde 73 artarak 19 milyar 765 milyon lira oldu. Bu rakamlara henüz parlamentoda kabul edilen yeni teşvik rakamı dahil değil. İlk altı ay işçi başına 400 lira olarak ödenen destek yılsonuna kadar 500 lira olarak ödenecek.

Yılın sonuna kadar fondan en az 19 milyar lira daha kaynağın patronlara aktarılması öngörülüyor. Aktarılan kaynak 2023 yılının tamamında 40 milyar lirayı aşacak. 2016 yılında işverene verilen teşvik miktarı 910 milyon liraydı, yılsonu bu rakam en az 43 kat artmış olacak. Böyle bir kaynak transferi dünyada görülmüş şey değil. İşçi için toplanan paraların patronlara aktarılması şeytanın aklına gelmez.

‘İşsiz kalana 10 ay, patrona süresiz’

Fon 2016 yılından beri işsiz kalan emekçilere değil, işverenlere kaynak aktarmanın bir aracı haline geldi. 2016 yılında yüz lira olarak başlayan teşvik uygulaması bugün 500 liraya kadar çıktı. İşsiz kalanlar işsizlik maaşından en fazla 10 ay boyunca yararlanabiliyor, ama patronlara fondan verilen teşvikler yıllardır artarak devam ediyor. Adı İşsizlik Sigortası Fonu ama patronlara hizmet ediyor. Ya bu fonun adını değiştirin, ya da kaynaklarını zorda kalan işçilere aktarın.”

Paylaşın

İşsize, İşsizlik Maaşı Hayal Oldu

İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işsiz kalan vatandaşların neredeyse yarısının yararlanamadığına dikkat çeken CHP’li Ali Öztunç, “Son 10 yılda işsizlik maaşına 13 milyon 526 bin 654 kişi başvurdu, işsizlerin yarısından fazlası işsizlik maaşı almaya hak kazanamadı” dedi ve ekledi:

“10 yılda İşsizlik Sigorta Fonu’ndan işçilere verilen para 44 milyar 302 milyon 477 bin 655 TL. İşsizlik Fonu işçiye değil işverene gidiyor. AKP iktidarı emekçiyi değil, işvereni destekliyor. İşsize, işsizlik maaşı hayal oldu.”

Öztunç, açıklamasının devamında, “İşsizlik Sigortası yararlanma koşullarının ağırlığı yüzünden işsizlerin çok azını kapsıyor. Birikiminin büyük bölümü başta işveren teşvikleri olmak üzere işsizler dışındaki alanlara harcanan İşsizlik Sigortası Fonu’nun Mayıs 2023 sonu itibariyle birikimi ise 135,2 milyar lira olarak gerçekleşti. İktidar emekçinin fonda toplanan parasını har vurup harman savuruyor, işsiz kalan vatandaşlarımız ekonomik kriz ortamında ailesiyle birlikte sefalete terk ediliyor.” ifadelerini kullandı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç, şsiz vatandaşların İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yararlanma sayılarına ilişkin açıklamalarda bulundu. ANKA’nın aktardığına göre, Öztunç, şu ifadeleri kullandı:

“Son 10 yılda işsizlik maaşına 13 milyon 526 bin 654 kişi başvurdu, işsizlerin yarısından fazlası işsizlik maaşı almaya hak kazanamadı. 10 yılda İşsizlik Sigorta Fonu’ndan işçilere verilen para 44 milyar 302 milyon 477 bin 655 TL. İşsizlik Fonu işçiye değil işverene gidiyor. AKP iktidarı emekçiyi değil, işvereni destekliyor. İşsize, işsizlik maaşı hayal oldu.

İşsizlik ödeneği bağlananlara 6 ile 10 ay arasında ödeme yapılıyor. Bu süre içerisinde iş bulanların ödeneği kesiliyor. 2023 yılı Ocak-Mayıs döneminde 697 bin 670 bin kişi işsizlik ödeneğinden yararlanmak için başvuruda bulundu. Yani bu yılın ilk 5 ayında yaklaşık 700 bin kişi işsiz kaldı.

Başvuranlar geçen yılın aynı dönemine göre 7 bin 351 kişi arttı. Bu dönemde işsizlik sigortasından aylık bağlananların sayısı ise 32 bin 992 kişi azalarak 312 bin 433’te kaldı. Mayıs’ta önceki yıldan hak kazananlarla birlikte toplam 361 bin 551 kişiye işsizlik ödeneği ödendi. İşsizlik sigortasından ödenek alanların sayısı geçen yıl mayıs ayında 494 bin 492, bu yıl nisan ayında ise 392 bin 498 bin kişi oldu.

İşsizlik Sigortası yararlanma koşullarının ağırlığı yüzünden işsizlerin çok azını kapsıyor. Birikiminin büyük bölümü başta işveren teşvikleri olmak üzere işsizler dışındaki alanlara harcanan İşsizlik Sigortası Fonu’nun Mayıs 2023 sonu itibariyle birikimi ise 135,2 milyar lira olarak gerçekleşti. İktidar emekçinin fonda toplanan parasını har vurup harman savuruyor, işsiz kalan vatandaşlarımız ekonomik kriz ortamında ailesiyle birlikte sefalete terk ediliyor.”

Paylaşın

İşsizlik Fonu’ndan Patronlara 8 Ayda 15,8 Milyar TL Aktarıldı

İşsizler için güvence olması gereken İşsizlik Sigortası Fonu ile patronlara aktarılan para katlandı. İşsizlere 20 yıldır yapılan ödemenin daha fazlasının patronlara 2,5 yılda yapıldığı ortaya çıktı.

Yılın ilk 8 ayında patronlara yapılan teşvik ve destek ödemeleri ise 15,8 milyar TL’yi bulurken, aynı dönemde işsizlik ödeneğini hak edenlere verilen ödeme ise 7,8 milyar TL oldu.

Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) Ağustos 2022 İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni’ne göre ağustos ayında da patronlara, işsiz kalanlara yapılan ödemelerden yaklaşık bir milyar TL fazla ödeme yapıldı.

Ocak – Temmuz 2022 arasında İşsizlik Fonu’na başvuruda bulunan 965 bin 58 kişiden yalnızca 468 bin 964 kişi ödeneğe hak kazanırken, Mart 2002’den 31 Ağustos 2022’ye kadar işsizlik ödeneğine başvuran yaklaşık 17 milyon kişiden 9,4 milyonu ödeneği almaya hak kazandı.

Sözcü’den Deniz Bilici Göçmen’in haberine göre 20 yılda bu kişilere yapılan toplam ödeme 48,4 milyar TL olurken, 2020’den 2022 yılı Ağustos ayına kadar patronlara yapılan teşvik ve destek ödemeleri ise 55,5 milyar TL’ye ulaştı.

Varlık, bir önceki aya göre 3,4 milyar TL arttı

İŞKUR bültenine göre İşsizlik Sigortası Fonu’nun toplam varlığı ağustos ayında bir önceki aya göre 3 milyar 426 milyon TL arttı. Temmuz sonu itibarıyla 109 milyar 688 milyon TL olan fonun menkul kıymet ve nakit varlığı, ağustos sonunda 113 milyar 115 milyon TL oldu.

9 Eylül 2022 tarihi itibarıyla ise fon varlığının 112 milyar 690 milyon 436 bin TL olduğu belirtildi. Fon varlığının yüzde 88,55’i tahvil, yüzde 11,45’i mevduattan oluştu.

Paylaşın