Otomobil Fiyatları Beş Yılda Yüzde 900 Arttı

2019 yılında 100 bin lira olan bir otomobilin ortalama fiyatı 2024 yılında 1 milyon lirayı aştı. Böylece otomobil fiyatları 5 yılda yüzde 900 seviyesinde artış gösterdi.

Bu dönem aralığında asgari ücret sadece yüzde 500 seviyesinde arttı. 5 yılda gram altınla aynı seviyede değer kazanan sıfır otomobiller bu yüzden yatırım aracına döndü.

Türkiye’de otomobil pazarı yüksek vergi sistemi ve kur ile tüketici nezdinde zor günler yaşıyor. İlk çeyrekte pazar beklentilerin üzerinde seyretse de sektör temsilcileri nisan sonrasında ilk 3 aydaki iştahın olmayacağını kaydediyor.

Özellikle matrah dilimlerinin güncellenmemesi yüzde 45-50-60-70 özel tüketim vergisi (ÖTV) oranlarının anlamsız kalmasına neden oldu. Sıfır araçta başlangıç fiyatları neredeyse birkaç model dışında artık 1 milyon lira seviyesinde.

Karar’dan Ali Yıldırım‘ın haberine göre, düşük vergi dilimindeki modellerin satış payı arttı. Örneğin; 1.5 milyon liralık Fiat Egea’yı alan da 3 milyon liralık Mercedes C Serisi’ni alan da aynı vergiyi yani yüzde 80’i ödüyor. Sektör temsilcileri de aradaki bu uçurum için bir an evvel önlem alınması gerektiğini ifade ediyor. Gelinen noktada artık tüketiciler de otomobil alırken vergisi düşük segmentleri tercih etmeye başlıyor.

Bu yılın ilk çeyreğindeki canlılığa rağmen pazarın (233 bin 389 otomobil) yüzde 88,6’sını A, B ve C segmenti araçlar oluşturdu. C segmenti otomobiller 133 bin 712 adetle en büyük pastayı (yüzde 57,3) aldı. B segmenti ise 71 bin 917 adetle yüzde 30,8 paya sahip oldu. Pazarın yüzde 11,4’lük kısmını da vergi dilimleri daha yüksek olan D, E ve F segmentinden ortaya çıktı.

Çok değil pandemiden önce 2019 yılında yine yılın ilk çeyreğinde vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentindeki araçlar yüzde 84,9 pay almıştı. Segmentlerdeki daralma da dikkat çekti. Segmentlere göre değerlendirildiğinde, en yüksek satış adetine yüzde 61,4 pay alan C (42 bin 243 adet) segmenti ve ardından yüzde 23,3 pay ile B (16 bin 43 adet) segmenti ulaştı.

Milyonluk pazara ulaşılan 2016 yılında da yine pazarın en büyük kısmını yüzde 81,5 ile A, B ve C segmenti alıyordu. Segmentlere göre değerlendirildiğinde, en yüksek satış adetine yüzde 49,39 pay alan C (63 bin 175 adet) segmenti ve ardından yüzde 31,73 pay ile B (40 bin 586 adet) segmenti gördü. Bu süreçte vergiyle birlikte artan fiyatlar ve kredi çıkmazı bu segmentlere olan ilgiyi mecburi olarak arttırdı. Fiyatlar arttıkça vergi oranları düşük modeller daha çok tercih edildi.

Otomobil fiyatları son 5 yılda müthiş bir patlama yaşadı. Pandemi öncesinde sakin seyreden fiyatlar bulunurluk sorunları, artan kur ve vergi matrah dilimlerinin daralmasıyla birlikte deyim yerindeyse uçuşa geçti. Yani otomobil 5 yılda uçtu gitti. 2019 yılında yaklaşık 100 bin lira olan bir otomobilin fiyatı aradan geçen 5 yılda 1 milyon liraya yaklaştı. Yüzde 900’lük fiyat artışı görüldü.

Fiyatlar bu hızla yükselince C’ye binenler B’ye B’ye binenler de A’ya binmeye başladı. 2019 yılında C sınıfı bir otomobili tercih edenlerin oranı yüzde 61,4 seviyesindeyken, 2024’ün ilk çeyreğinde (aynı dönem) artan model sayısına rağmen yüzde 57,3’e kadar düştü. 2019’da yüzde 23,3 olan B segmenti payı da 2024’te yüzde 30,8’e çıktı. Yüzde 0,2 olan A segmetinin payı da 5 yıl sonra yüzde 0,5’e çıktı.

Gelinen 8-9 yıllık süreçte artık otomobil tercihleri de değişti. 2016 yılında en çok tercih edilen araç tipinin başında sedan otomobiller geliyordu. 2019’da da bu değişmedi. Fakat birkaç yıl önce sedan gövde tipinin yerini SUV’ler aldı. 2016 yılı Mart sonu otomobil pazarı kasa tiplerine göre değerlendirildiğinde, en çok tercih edilen gövde tipi yine sedan otomobiller (yüzde 48,78 pay, 62 bin 398 adet) oldu. Sedan otomobilleri, yüzde 29,50 pay ve 37 bin 731 adet satış ile HB ve yüzde 16,01 pay ve 20 bin 481 adet satış ile SUV otomobiller takip etti.

2019 Mart ayı sonunda otomobil pazarı kasa tiplerine göre değerlendirildiğinde, en çok tercih edilen gövde tipi yine sedan otomobillerdi. Yüzde 51,7 pay alarak 35 bin 554 adede ulaşan sedanları yüzde 23,0 pay ve 15 bin 830 adet satış ile SUV ve yüzde 21,0 pay ve 14 bin 423 adet satış ile HB otomobiller takip etti. 5 yıl önce SUV satışları HB otomobilleri geçti. 2024’e geldiğimizde de birkaç yıl önce değişen karoser kültürümüz SUV’a iyice yerleşti. SUV otomobiller yılın ilk çeyreğinde yüzde 51,7 pay alarak 120 bin 699 adede ulaştı. Onları yüzde 28,5 payla sedan yüzde 18,1 payla HB otomobiller izledi.

Fiyatlar 5 yılda fırladı

Pandemiden önce 2019 yılında da sıfır araç fiyatları oldukça sabit seyrediyordu. Fakat gelinen 5 yılda sıfır araç fiyatları adeta patlama yaşadı. Kurdaki artış fiyatları etkiledi. Fiyatlar vergi çarpanıyla büyüdü. Yokluğu fırsat bilen birçok bayi bu süreçte fiyatları şişirdi. Markalar da onlardan aşağı kalmadı. 2019’da 100 bin lira olan bir otomobilin ortalama fiyatı 2024’te 1 milyon lirayı aştı. Böylece fiyatlar 5 yılda yüzde 900 seviyesinde artış gösterdi. Bu dönem aralığında asgari ücret sadece yüzde 500 seviyesinde arttı.

5 yılda gram altınla aynı seviyede değer kazanan sıfır otomobiller bu yüzden yatırım aracına döndü. Bugün bakıldığında A segmenti bir otomobilin ortalama fiyatı hemen hemen 900 bin TL – 1 milyon lira seviyesinde. B segmentine bakacak olursak ortalama fiyatlar 1.5 milyon liraya kadar çıkıyor. C segmentinde ise skala oldukça geniş. Yaklaşık 2 milyon liraya beklentileri karşılaya bilen bir C segmenti otomobil alınıyor.

Türkiye’de yılların yakıt desteği olarak kabul edilen LPG’li araç satışları bile önceki yıllara göre gerileme kaydetti. 2019 yılının ilk çeyreğinde LPG’nin toplam payı yüzde 3,3 iken 2024’te bu pay yüzde 0,9’a kadar geriledi. Elektrikli araçların payı da aynı dönem aralığında yüzde 0,6’dan yüzde 7,1’e kadar çıktı. Artık dizel motorun da devri yavaş yavaş sona erdi. Özellikle otomobillerde hızlı bir değişime uğrayan dizel otomobil payında pastadaki pay 5 yılda yüzde 54,3’ten yüzde 10,8’e kadar düştü. Benzinli otomobilin yüzde 39 seviyesindeki payı da bu çeyrekte 5 yıl öncesine göre yüzde 67’ye dayandı.

Paylaşın

İkinci El Araç Fiyatları Yüzde 6 Arttı

İkinci elde araç bulunurluğun giderek azaldığına dikkat çeken Otoshops’un Genel Müdürü Melih Mutlu, “Sıfır araç arzı düşük olduğu için ikinci ele talep arttı. Buna karşın, takas ya da filo kanallarından piyasaya araç girişi oldukça düşük. Bu nedenle ocak ayından bu yana fiyatlar ortalama yüzde 6 arttı” dedi.

Çünkü 2022 model araçlarda arz sorunu yaşanırken, 2023 model araçlar ise ağırlıklı olarak şubat ayında piyasaya girecek.

Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine göre, sıfır kilometre araç piyasasında yaşanan arz sorunu ikinci ele sıçradı. Sıfır araç bulamayan tüketicilerin talebiyle hareketlenen ikinci el piyasasında da artık araç bulmakta daha büyük zorluk yaşanıyor. Bu durum, ikinci elde de fiyatları yukarı çekiyor.

İkinci el otomotiv sektörünün önde gelen oyuncularından Otoshops’un Genel Müdürü Melih Mutlu ikinci elde de bulunurluğun giderek azaldığına dikkat çekerek, “Sıfır araç arzı düşük olduğu için ikinci ele talep arttı. Buna karşın, takas ya da filo kanallarından piyasaya araç girişi oldukça düşük. Bu nedenle ocak ayından bu yana fiyatlar ortalama yüzde 6 arttı” dedi.

Otomotiv sektörü 2023 yılına da tedarik kriziyle başlamış, ötelenen talebin yanı sıra araç fiyatlarında yeni zamların süreceği yönündeki beklenti sıfır araç piyasasında bayi trafiğini hızlandırmıştı. Ancak bayiye giden tüketicilerin çoğu araç bulmadı.

Çünkü 2022 model araçlarda arz sorunu yaşanırken, 2023 model araçlar ise ağırlıklı olarak şubat ayında piyasaya girecek.

Öte yandan, sıfır araçlara yönelik talebi artıran önemli etkenlerden biri de 1 Ocak itibarıyla engelli vatandaşların araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyet limitinin 450 bin 500 liradan 1 milyon 4 bin 200 liraya yükseltilmesi oldu.

Paylaşın

İkinci El Araç Fiyatları Yüzde 43 Arttı

İktidar ekonomide pembe tablolar çizmeye çalışsa da açıklanan veriler durumun öyle olmadığını ortaya koyuyor. İlan fiyat değişimleri incelenerek yapılan bir analize göre, online pazarda ikinci el araç fiyatları ortalamada yüzde 43 arttı. 

Indicata’nın ikinci el online pazar raporundan derlenen verilere göre, 2021’de 1 milyon 652 bin 710 adetlik satış yapılan ikinci el online binek ve hafif ticari araç pazarında, 2022’de 1 milyon 811 bin 498 adetlik satış gerçekleşti. Böylece satışlarda 2021’ye göre yüzde 10 artış kaydedildi.

2022 yılı toplamında ikinci el online pazarında 3 milyon 949 bin 259 ilan yayınlanırken, ilanı yayınlanan araçların yüzde 46’sı satıldı. (İlandan tamamen kaldırılan araçlar satılmış kabul ediliyor.)

İkinci el online pazarında en çok satışı gerçekleşen ilk 32 markanın 358 modeline ait 2 bin 543 varyantının 2010-2021 model yıllarındaki 110 bin 215 adet ilanın fiyat değişimleri incelenerek yapılan analize göre, online pazarda ikinci el araç fiyatlarında ortalamada yüzde 43’lük fiyat artışı gözlemlendi.

Yıllık segment bazlı satışlara bakıldığında, SUV segmenti araçların payı önceki yıl ile kıyaslandığında yüzde 11.17 artış gösterdi.

Otomobillerin satışlardaki payı yüzde 81

Geçen yıl segment bazında ele alındığında pazarın lideri, 594 bin 934 adetlik satış ve yüzde 40,4 payla C segmenti oldu. B segmenti 329 bin 069 adet ve yüzde 22,4 payla ikinci, D segmenti de 221 bin 328 adet, yüzde 15 payla üçüncü sırada yer aldı.

Toplam satışlarda otomobillerin payı yüzde 81, hafif ticari araçların payı da yüzde 19 seviyesinde belirlendi.

Geçen ay satışlar ve fiyatlar arttı

Diğer yandan aylık bazda ele alındığında, 2022 yılı aralık ayında ikinci el online binek ve hafif ticari araç pazarında toplam 215 bin 466 adet satış gerçekleşti.

Aralık 2022 satışlarında, Kasım 2022 ile kıyaslandığında yüzde 28 artış görüldü. Aralık ayında ikinci el online binek ve hafif ticari araç pazarında bir önceki aya göre ortalama yüzde 4,21’lik fiyat artışı gözlendi.

Günlük 450 binden fazla ikinci el araç datası analiz ediliyor

Makine öğrenmesi, yapay zeka ve büyük verinin birleşmesinden oluşan iş zekası seti Indicata, Türkiye’deki ikinci el online araç pazarını tarayarak günlük 450 binden fazla ikinci el araç datasını analiz ediyor.

Rapordaki satış verileri, ikinci el ticareti yapan 40 binden fazla kurum ve kuruluşun online pazarda verdikleri ilan verilerine dayanıyor. Bunlar arasında Sahibinden, Arabam, Letgo, VavaCars gibi listeleme sitelerinin yanı sıra OEM’lerin kurumsal ikinci el web siteleri, Leaseplan, Intercity ve Otokoç gibi yüksek adetli satışların gerçekleştiği kurum ve platformlar yer alıyor.

Rakamlar içerisinde bireysel araç ilanlarına ait veriler bulunmuyor.

Online platformda ikinci el ticareti yapan kurumlar, iki sebeple satışa sundukları araçların ilanlarını geri çekiyor.

Birincisi, değişen pazar koşullarına göre ilandaki araçların fiyatını revize ederek ilanı yeniden yayınlıyor. Söz konusu ilanların yeniden ne zaman yayınlandığı da Indicata tarafından takip ediliyor.

İkinci olarak, ticaret yapan kurum, aracını sattığı için ilandan çekiyor ve yeniden satışa sunacağı bir aracının ilanını yayınlıyor. Bu ikinci grup araç ilanları, yani ilandan tamamen kaldırılan araçlar “satış” olarak kabul ediliyor.

Paylaşın

ÖTV Matrah Düzenlemesi Yürürlüğe Girdi: Fiyatlara Nasıl Yansıyacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, motorlu araçlardaki ÖTV ve matrahlarının alt ve üst sınırını üç katına kadar artırma veya sıfıra indirebilme yetkisi veren karar, 26 Temmuz’da Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) matrah düzenlemesi bugün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yapılan düzenlemede, “Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan bazı malların özel tüketim vergisi oranlarına esas özel tüketim vergisi matrahlarının yeniden tespiti hakkındaki ekli Kararın yürürlüğe konulmasına, mezkûr Kanunun 12’nci maddesi gereğince karar verilmiştir” ifadelerine yer verildi.

Kararla;

  • Motor silindir hacmi 1600 metreküp altındaki araçlarda yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 120 bin liradan 184 bin liraya,
  • Yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 150 bin liradan 220 bin liraya,
  • Yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 175 bin liradan 250 bin liraya,
  • Yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 200 bin liradan 280 bin liraya yükseltildi.

Motor silindir hacmi 1600 metreküp üstündeki otomobillerin matrahlarında herhangi bir değişikliğe gidilmedi.

Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 kilovatı geçip, motor silindir hacmi 1600 cc’yi geçip 1800 cc’yi geçmeyen hibrit motorlu araçlarda da yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiği 130 bin liradan 228 bin liraya, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiği ise 210 bin liradan 350 bin liraya yükseltildi.

Beklenen indirim oranları

ÖTV matrah düzenlemesi bir süredir merakla bekleniyordu. Düzenlemenin, bazı otomobil fiyatlarına indirim olarak yansıması öngörülüyor.

TRT’nin haberine göre;

  • 1600 cc altı otomobillerde vergiler dahil satış fiyatı 594 bin 722 liranın üstünde olan otomobillerin fiyatında herhangi bir değişiklik olmazken; yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 120 bin liradan 184 bin liraya çıkarılmasıyla vergiler dahil satış fiyatı 212 bin 401-369 bin 104 lira arasında olan otomobillerin fiyatının 7 bin ila 54 bin lira arasında düşmesi,
  • Aynı şekilde yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 150 bin liradan 220 bin liraya çıkarılması neticesinde; vergiler dahil satış fiyatı 369 bin 106-467 bin 280 lira olan otomobillerin fiyatının 43 bin ila 78 bin lira arasında düşmesi,
  • Yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 175 binden 250 bin liraya çıkarılmasıyla; vergiler dahil satış fiyatı 467 bin 282 – 531 bin lira olan otomobillerin fiyatının ortalama 52 bin ila 59 bin lira arasında düşmesi,
  • Yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 200 bin liradan 280 bin liraya çıkarılması neticesinde, vergiler dahil satış fiyatı 530 bin 002 – 594 bin 720 lira olan otomobillerin fiyatının 29 bin 500 ila 33 bin lira arasında düşmesi bekleniyor.

Karar bir süredir merakla bekleniyordu

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, otomobillerin ÖTV oranında herhangi bir değişiklik olmayacağını ancak ÖTV matrahının güncelleneceğini söylemişti. Nebati’nin açıklaması sonrası Türkiye’de otomobil satışları büyük oranda durma noktasına gelmişti.

Paylaşın