Başta dar ve sabit gelirlileri olmak üzere, toplumun tüm kesimlerini etkileyen ve halkın en temel sorunu olarak nitelenebilecek enflasyon, resmi verilerin ötesine geçen bir gerçeklikle günlük yaşam üzerinde etkili olmaya devam etmekte. Yaşanan yüksek enflasyonun önümüzdeki kısa vadeli dönemde de etkili olacağı öngörülmekte.

Haber Merkezi / Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı yani açlık sınırı 13 bin 684 TL’ye, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı olan yani yoksulluk sınırı ise 44 bin 573,3 TL’ye yükseldi.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek amacıyla her ay yaptığı Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’nın 2023 yılı ekim ayı sonuçlarını duyurdu. TÜRK İŞ’in açıklaması şöyle:

“Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin ‘gıda için’ yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 2,62 oranında gerçekleşti. On aylık değişim oranı ise yüzde 68,30 olarak tespit edildi. Son on iki ay itibariyle değişim oranı yüzde 84,29 oldu. On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı ise yüzde 99,96 olarak hesaplandı.

TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Ekim 2023 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu: Süt, yoğurt, peynir grubunda; Süt ve peynir fiyatları geçen ayki seviyesini korurken, yoğurt fiyatları Ekim ayında yüzde 11 arttı.

Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta; Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yağışın iyi olması saman fiyatlarının düşmesi ile et fiyatlarında pek artış gözlemlenmemişti. Özellikle Eylül ve Ekim aylarında et fiyatları biraz yükselişe geçti. Et ve Süt Kurumu’nun (ESK), Ankara Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği bünyesinde faaliyet gösteren marketlerin bir kısmına, Nisan sonu itibariyle ithal edilmiş olan karkas etleri düşük fiyattan vermesi sayesinde dana kıyma 190 TL, kuşbaşı 210 TL’den satılmaya başlanmıştı.

Bu ürünler sırasıyla Ekim ayı itibariyle dana kıyma 289 TL ve dana kuşbaşı 355 TL’den satıldı. Bunun dışında Ankara’da yerel marketlerinden pek çoğunda dana kıyma ortalama 332 TL’den, dana kuşbaşı ise ortalama 369 TL’den reyonlardaki yerini aldı.

Geçen ay tezgahlarda 100 TL’den satılan hamsi bu ay kısmi bir düşüşle 95 TL’den satıldı. Tezgahlarda en çok talep gören deniz balıkları bu ay ortalama 178 TL’den satılmaya devam etti.

Yüzdesel olarak en yüksek artış kuru fasulyede görüldü. Kuru fasulye geçen aya göre ortalama yüzde 24 artış gösterdi. Nohut fiyatları yüzde 10, Yağlı tohumlarda (kuruyemiş) yüzde 8, Yeşil mercimekte yüzde 15, kırmızı mercimekte yüzde 6 artış gözlemlendi. Dana ve kuzu etinde bir önceki aya göre yüzde 2, tavukta ise yüzde 8’lik bir artış oldu. Marketlerde yer alan yumurtanın tanesi ortalama 4,30 TL olarak satılmakta.

“4 kişilik ailenin bir aylık ekmek masrafı 735 lira”

Ekmek ve tahıllar grubunda; Ankara’da 200 gramlık ekmek fiyatı 7 TL’den satılmakta. Böylece geçen ay olduğu gibi 4 kişilik ailenin aylık sadece ekmek masrafı 735 TL’dir. Bu grupta yüzdesel olarak en yüksek artış makarna fiyatlarında görüldü. Ekim ayı içinde Makarna fiyatları yüzde 12 artmış olup pirinç, bulgur, un ve irmik fiyatları ise geçen aya göre sınırlı seviyede arttı.

Taze sebze-meyve grubunda; bu ay sebze fiyatlarında ıspanak ve kıvırcık marulda yüksek fiyat düşüşü gözlemlendi. Geçen ay kıvırcık marul pazar tezgahlarında ortalama 25 TL’den satılırken bu ay ortalama 15 TL’den satıldı. Ispanak fiyatları ise geçen ay ortalama 40 TL’den satılırken bu ay pazar tezgahlarında 15 TL’den satıldı. Semizotu, yeşil soğan, kabak, patlıcan, sivri biber, salatalık ve kara lahana fiyatları tezgahlarda geçen ayki fiyatlarını korudu.

Ekim ayı itibariyle sezonundan kaynaklı tezgahlara ayva, nar ve mandalina giriş yaptı. Ayva ortalama 40 TL fiyatla tezgahlarda yerini alırken, bu ay en düşük fiyatlı meyve 20 TL ile mandalina oldu. Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 26,19 TL, ortalama meyve kg fiyatı 30,53 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 24’ü sebze ve 7’si meyve olmak üzere toplam 31 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 22,55 TL olarak tespit edildi.

Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; Geçen aya göre yağ fiyatlarında sınırlı seviyede bir artış yaşandı. Zeytinyağı ve Tereyağı fiyatları Ekim ayında yüzde 5 arttı. Ayçiçek yağında ise yüzde 4’lük bir artış gözlemlendi. Ankara’da zeytinyağı fiyatları ortalama 289 TL iken Ayçiçek yağı fiyatları ise ortalama 50 TL olarak raflarda yerini aldı.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; bu grupta yüzdesel olarak en yüksek artış yeşil zeytin fiyatlarında görüldü. Yeşil zeytin fiyatı Eylül ayına göre yüzde 13 arttı. Bu grupta yer alan siyah zeytin, çay, pekmez, reçel ve bal fiyatlarında bir değişiklik görülmedi.”

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı yani açlık sınırı 12 bin 198 liraya, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı yani yoksulluk sınırı ise 39 bin 733 liraya yükseldi.

Haber Merkezi / Ocak’ta açlık sınırı 8 bin 864, yoksulluk sınırı 28 bin 874, bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyetini’ ise 11 bin 556 lira olarak ölçülmüştü. Ocak’tan bu yana açlık sınırı 3 bin 334, yoksulluk sınırı da 10 bin 859 TL artmış oldu. Temmuz’da ise açlık sınırı 11 bin 658, yoksulluk sınırı 37 bin 974 lira olarak verilmişti.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) ‘geçim şartlarını’ ortaya koymak için her ay düzenli olarak yaptığı ‘Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’nın Ağustos sonuçlarını yayımladı.

Araştırmaya göre; açlık sınırının 11 bin 658 liradan 12 bin 198 liraya, yoksulluk sınırı ise 37 bin 974 liradan 39 bin 733 liraya yükseldi. Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 15 bin 813 liraya ulaştı. Türk-İş hesaplamasına göre ağustosta gıda enflasyonu aylık bazda yüzde 4,63, yıllık bazda ise yüzde 77,04 oldu.

Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin ağustos ayında sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 12 bin 198 liraya ulaştı. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı olan yoksulluk sınırı ise 39 bin 733 lira olarak hesaplandı. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ağustosta 15 bin 813 lirayı aştı.

TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Ağustos 2023 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:

“Süt, yoğurt, peynir grubunda; Bir ayda süt ortalama yüzde 12, yoğurt yüzde 14, peynir yüzde 26 zamlandı. Market markalı (private label) süt fiyatları 21,5 TL/L, peynir 117,5 TL/kg seviyesine geldi. 1,5 olması gerektiği kabul edilen süt yem paritesi 1,34 seviyesinde kalırken çiğ süt fiyatı resmi olarak hâlâ 11,50 TL seviyesinde.

Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta; Et ve Süt Kurumu (ESK), Ankara Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği bünyesinde faaliyet gösteren marketlerin bir kısmına, Nisan sonu itibariyle ithal edilmiş olan karkas etleri düşük fiyattan vermesi sayesinde dana kıyma 190 TL, kuşbaşı 210 TL’den satılmaya başlanmıştı.

Bu ürünler sırasıyla bu ay 269 TL ve 289 TL’den satıldı. Bunun yanında ulusal zincir marketler ve Ankara’nın dernek üyesi olmayan ve olup da yerli et satmaya devam eden yerel marketlerinden pek çoğunda dana kıyma ortalama 303, kuşbaşı ortalama 340 TL’den reyonlardaki yerini aldı. Bir ayda balık (kültür) ve nohut yüzde 4, tavuk yüzde 7, yağlı tohumlar (kuruyemiş) ve yeşil mercimek yüzde 10, kırmızı mercimek ve yumurta yüzde 11 oranında zamlandı.

Önümüzdeki ay avlanma mevsiminin başlamasıyla balık fiyatlarının ne olacağı merakla bekleniyor. Dana etinin fiyatında sınırlı bir düşüş gözlemlendi. Tavuk yumurtasının tanesi 3,60 TL’nin üzerine çıktı. Tavuk üretimi resmi verilere göre düşmeye devam ederken ayrıca hızla artan fiyatları dolayısıyla mercimek ve nohut ihracatına yeni sınırlamalar getirildi.

Ekmek ve tahıllar grubunda; Bir ay içinde pirinç, bulgur ve un yüzde 3’er, irmik ve makarna hafif seviyede zamlandı. Market markalı (private label) makarna fiyatları 20 TL/kg seviyesine yükseldi. Ankara’da 6,5 TL’ye satılan 200 gramlık beyaz ekmek üzerinden hesaplandığında 4 kişilik ailenin aylık sadece ekmek masrafı 682,5 TL oldu.

Taze sebze-meyve grubunda; Semt pazarlarında hem yeşil soğan, maydanoz gibi salata yeşilliklerinin hem de ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları geriledi. Patates ve kuru soğan fiyatları 20 TL’den 16,7 TL’ye düştü. Limon, turp, barbunya, domates, karnabahar fiyatları azaldı. Fasulye, börülce bamya, kabak, patlıcan fiyatları yükseldi. Bu ayın zam şampiyonu yüzde 66’lık artışla pazı oldu. Elma, karpuz, kiraz, muz zamlandı.

Nektarın, çilek, kavun, üzüm fiyatları geriledi. En düşük fiyatlı meyve bu ay 20 TL ile elma oldu. Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 25,50 TL, ortalama meyve kg fiyatı 34,69 TL oldu. Hesaplamada 24’ü sebze ve 10’u meyve olmak üzere toplam 34 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 27,51 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı”na dâhil edilmektedir).

Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; Bir ay içinde zeytinyağında yüzde 24, tereyağında yüzde 22, margarinde yüzde 8, ayçiçek yağında yüzde 5 fiyat artışı yaşadı. Market markalı (private label) ayçiçek yağlarının fiyatı 40 TL/L, tereyağlarının 220 TL/kg seviyesine geldi. Hızla artan yurtiçi fiyatları (ortalama 251 TL) sebebiyle zeytinyağı ihracatı 1 Kasım’a kadar durduruldu.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; Tuz yüzde 20, reçel yüzde 15, bal ve şeker yüzde 13, çay yüzde 3 zamlandı. Baharatlar, ıhlamur, zeytin ve salçada fiyat değişimi görülmezken pekmez fiyatı sınırlı seviyede azaldı.”