Sivas: Şeyh Merzuban Türbesi

Şeyh Merzuban Türbesi; Sivas’ın Zara İlçesi, Tekke Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

İki mekândan oluşan yapıda üç kitabe bulunmaktadır. Bunlardan ikisi giriş mekânında yerde, diğeri ise asıl türbe binası giriş kapısı üzerindedir. Yerde duran 1207 H (1792–1793) ve 1307 H (1889–1890) tarihli olanlar tamir kitabeleridir. Asıl türbe girişi üzerindeki Arapça kitabenin tarih sırası kesin okunamadığından tarihleme yapmak zor olmaktadır.

Ancak, türbedarın çevre sakinlerinin ve İbrahim Aslanoğlu’nun Türk Folklor’unda belirttiğine göre, 706 H (1306) tarihinde Şeyh Merzuban ölmüştür. XIV. Yüzyıl başlarında yapıldığı intibaını veren türbenin planlı mimari üslubu da bu ihtimali kuvvetlendirmektedir. Sekizgen planlı asıl türbe binasının kuzeydoğu kenarının önünde hazırlık mekanı olduğunu sandığımız kare planlı bir yapı bulunmaktadır.

Duvar kalınlığı 0,80 metre olan bu bölüme 0,60 m. Açıklığında ve pek fazla yüksekliği bulunmayan bir kapı ile girilmektedir. Hazırlık mekânının üzerini örten kubbeye geçişler köşelerde üçgen pandantifler aracılığı ile sağlanmaktadır. Asıl türbe binasına dikdörtgen çerçeveli, üzerine dört satırlık Arapça kitabesi bulunan bir kapıdan girilmektedir. Yaklaşık 1,50–1,60 m. kenarları olan sekizgen planlı türbenin üzerini tek kubbe örtmektedir. Kubbeye geçişler köşelerde üçgenler aracılığıyla sağlanmıştır.

Sekizgenin güney kenarında pek fazla derinliği olmayan (0,30 m.) yüzeysel, daire kesitli bir niş halinde mihrabı bulunmaktadır. Sekizgen doğu ve batı kenarlarda kubbe eteğine yakın bir yerde, dikdörtgen çerçeveli mazgal pencereler ile içerisi aydınlanmaktadır. Türbenin ortasında, üç metre boyunda Şeyh Merzuban Hazretlerine ait olduğu söylenen büyükçe bir sanduka yer almaktadır.

İnceleme yaptığımız 1981 yılında onarımı hala devam ediyordu. Eski resimlerinden ve de bahçesinde yerlere dökülmüş malzemelerden; binanın üstü sekiz kenarlı bir çatı ile örtülü ve yeşil sırlı tuğla kiremitle kaplı olduğu anlaşılmaktadır. Bugün ise kubbenin üstü saçla kaplanmış durumdadır. Asıl türbe binasının beden duvarları dıştan günümüz inşaatlarında kullanılan hazır sıva sıvanmıştır. Köşeler dışa çıkıntılı, duvar yüzleri ise 0,10 m. derinliği olan birer niş durumundadır.

Paylaşın

Sivas: Köse Süleyman Tepesi

Köse Süleyman Tepesi; Sivas’ın Suşehri İlçesi, Aksu Köyü, Kösedağ Ziyaret Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Türbeyi ziyaret sabahın erken saatlerinden başlar, dönüş vaktine kadar sürer. Türbe dağın tam zirvesin­de olduğundan, yemek yenilen yerden zorlu bir tırmanışla bir saate yakın zamanda çıkılabilmektedir.

3050 m yükseklikte Kösedağ Savaşı’nın geçtiği yer olarak bilinen tepede 4,5 x 3 m. ebadında halk tarafından taşlardan yapılan 1 m. yüksekliğinde üstü açık odanın içinde mezar sandukası vazifesini gören ve halk tarafından çimento ile yer yer sıvanmış olan yapı İslâmi mezar gömü tipinde olmayıp, yön itibariyle hafif doğuya yöneliktir.

Batı tarafında 15 m. uzaklıkta taşlardan çevrilmiş 50 m². ebadındaki alan mescit olarak kullanılmaktadır. Türbe binanın girişinde ziyaretçilerin bekleme odası bulunmaktadır.

Paylaşın

Sivas: Suşehri, Belediye Hamamı

Belediye Hamamı; Sivas’ın Suşehri İlçesi, Cumhuriyet Mahallesi, Kızılırmak Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Yapının ana taşıyıcı malzemeleri kesme taş olup, taşıyıcıların arasındaki  duvarlar moloz taş ile inşa edilmiştir. Yapının ılıklık, sıcaklık ve halvet giriş kapıları ile yuvarlak pencereler kesme taştan inşa edilmiştir.

Yapı cephelerini yaklaşık iki metre yükseklikten dolanan taş kornişler ve saçak kısımlarında kullanılan sal taşları yapıya hareketlilik kazandırmıştır. Yapıya kuzey cepheye bitişik muhdes soğukluk kısmından girilmektedir. Muhdes kısmın tavanı plastik malzeme ile kaplı ters tavan şeklinde olup, üzeri sac malzemeli çatı kaplıdır.

Muhdes soğukluk kısmı yine plastik malzemeyle bölünmek suretiyle soyunma odaları oluşturulmuştur. Soğukluk kısmından güney yönünde yuvarlak kemerli kapı ile ılıklık kısmına girilir. Ilıklık kısmı dikdörtgen planlı olup ortada çapraz tonoz yanlar beşik tonozlarla kapatılmıştır. Ilıklığın batısından yuvarlak pencere ile içerisi aydınlatılmaktadır.

Ilıklığın batı kısmında plastik malzeme ile tuvalet ve traşlık kısımları oluşturulmuştur. Ilıklığın doğusundan açılan bir kapı ile muhdes havuz kısmına girilmektedir. Ilıklığın güneyinden açılan yuvarlak kemerli kapı ile sıcaklık kısmına girilmektedir. Sıcaklık kare planlı, dört eyvanlı köşe halvetli plan tipindedir. Orta kısmın ve halvetlerin üzeri kubbe, eyvanların üzeri beşik tonoz kaplıdır.

Sıcaklığı güney, batı ve doğu eyvanlarında tonoz kısmında birer yuvarlak pencere ile kubbelerdeki ışık gözleri ile aydınlatılmaktadır. Sıcaklığın güneyinde külhan kısmı bulunmaktadır. Külhana hamamın güney kısmına zeminden fazla yüksek olmayan kömürlük olarak kullanılan muhdes betonarme kısımdan girilir. Muhdes kısmın girişi batı kısmından açılmıştır.

Paylaşın

Sivas: Çataloluk Kilisesi

Çataloluk Kilisesi; Sivas’ın Suşehri İlçesi, Çataloluk Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Köyün kuzeybatısına düşen kilise kalıntısı doğu-batı yönde dikdörtgen planlı olarak moloz taşlardan inşa edilmiştir. Batı yönündeki giriş yeri tamamen, tonozlu olan çatısı ise yarıya kadar yıkılmıştır.

Ayakta kalan tonozlu bu çatıda doğu-batı yönde uzunlamasına yarılmış durumdadır. 8×5 m ölçülerinde olan bu tonozlu bölümde tonozları tutan 4 m aralıklı kesme taşlardan yapılmış iki kemer tamamen yıkılmıştır.

Kuzey ve güney yönlerinde bulunan pencereler yuvarlak kemerlidir. Taban, pencerelerin yuvarlak kemerleri seviyesine kadar dolmuştur.

Dikdörtgen planlı olan bu bölümden sonra gelen kare bölümü; doğu, kuzey ve güney yönleri yarım daire kesitlidir. Her üç yönde yuvarlak kemerli birer pencere bulunmaktadır. Taban yine kemer başlangıcına kadar dolmuştur. Tonozlu olan tavanı ortadan yıkılmıştır.

Paylaşın

Sivas: Bal (Belkıs) Hatun Camii

Bal (Belkıs) Hatun Camii; Sivas’ın Suşehri İlçesi, İstanbul Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

1940–2008 yıllarında onarım yapılmıştır. Yapılan onarımda sıva raspası yapılmış, çatı örtüsü değiştirilmiş, ahşaplar yenilenerek, çevre düzenlemesi yapılmıştır.

Sivas ili, Suşehri ilçe merkezi, İstanbul Caddesi üzerinde yer alan camii; asıl ibadet alanına girişin üzerinde yer alan orijinal yapım kitabesinden “camii şerifin sahibetül Hayrat-ı Ali Paşa kızı Bal Hatun sene 1138 H.” Ali Paşa kızı Bal Hatun tarafından H. 1138 M. 1725–26 yıllarında yaptırıldığı, 1938 Erzincan depreminde tamamen yıkılması sonucu 1940 yılında yaptırıldığı bilinmektedir.

Camii, son cemaat mahalli ile birlikte dikdörtgen planlı olup, beden duvarları ve kuzeybatı köşesinde yer alan tek şerefeli minaresi kesme taştan yapılmıştır. Tabanı ve tavanı ahşap malzemeli olan asıl ibadet alanında ahşap iki dikme duvarlarla birlikte tavanı taşımaktadır.

Geniş saçaklı çatısı marsilya tipi kiremitle kaplıdır. Caminin güneydoğu ve batı yönünde betonarme Kız Kur’an Kursu binası, tuvaletleri ve abdest alma yerleri, doğu ve kuzey yönünde ise dükkânları yer almaktadır. Camii sağlam ve ibadete açık olup, ilçe merkezinde çok sayıda kişinin ibadet etmesine elverişli ve ihtiyaca cevap verecek durumdadır.

Paylaşın

Sivas: Kalkım Balıklı Çermik

Balıklı Çermik; Sivas’ın Kangal İlçesi, Çetinkaya Kasabası, Kalkım Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kalkım Deresi boyunca uzanan fay hattından alüvyon içerisinde boşalmaktadır ve çıkış noktalarında iki adet havuz oluşmuştur. Kaynakların su sıcaklığı 28.0-28.6°C arasında olup, toplam debi 35 L/s.dir. Balıklı Çermik suyunun cilt hastalıklarına (sedef) iyi geldiği söylenmektedir.

Balıklı Çermik’te sıcak sular iki noktadan yeryüzüne çıkmaktadır. Çetinkaya-Malatya demiryolu hattının bitişiğinde yer alan Büyük kaynak 30 L/s debiye sahiptir ve suyun sıcaklığı 28.0-28.6 °C arasındadır. Küçük kaynak ise demiryolu ile Kalkım Deresi arasında, alüvyonun orta kesiminde yeryüzüne çıkmaktadır.

Kaynağın debisi 5 L/s, sıcaklığı 28.1 °C’ dir. Büyük kaynağın akıntısı yaklaşık olarak 150 m kuzeyde Kalkım Deresi’ne karışmaktadır. Bu kaynakta Cyprinidae familyasına ait 4 adet balık türü yaşamaktadır. Bundan C. Macrostomus (ben balığı), G.rufa (yağlı balık, doktor balık), L.cephalus (tatlı su kefali), c.trutta (kara balık)dır. Küçük kaynakta yine 150 m. kuzeyde Kalkım Deresi’ne karışmaktadır.

Bu kaynakta da Cyprinidae familyasına ait 4 adet balık türü yaşamaktadır. Bunlar C. macrostomus (beni balığı),C.trutta (kara balık)dır. Kalkım Balıklı Çermik’i sularının genel kimyasal özellikleri Kangal Balıklı Kaplıcası suyu ile benzer özelliklere sahiptir. Her iki su çözünmüş mineral maddeler yönünden fakir sulardır. Kalkım Balıklı Çermiği alanında yararlanmak amacıyla herhangi bir tesis inşa edilmemiştir.

Kalkım Balıklı Kaynak’ın 2555 hektarlık alanı 05.06.2011 tarih ve 27955 sayılı resmi gazetede yayınlanarak “Termal Turizm Merkezi” ilan edilmiştir. Yeni yapılan bir çalışma ile 240m derinlikten 28°C ek su çıkarılmıştır. İl Özel İdaresi tarafından ihale ile satın alınan Kangal’ın Kalkım Köyü’ndeki jeotermel kaynak suyu için kaynak koruma etüd raporu ihale edilerek tamamlanmıştır.

Kalkım köyü jeotermal alanında ihale edilerek kaynak koruma, jeolojik ve jeoteknik etüt raporları hazırlanan jeotermal kaynak suyu için 1/25.000 ölçekli çevre düzeni, 1/5.000 ölçekli nazım imar ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planları yapıldı. Hazırlanan imar planları Kültür ve Turizm Bakanlığına sunulmuştur.

Planların Bakanlık onayından sonra arazide kamulaştırma işlemlerine başlanacak ve turizm standartlarında yol çalışması yapılacaktır. Kalkım Balıklı Kaplıcası imar planında günübirlik tesis alanları, otel gibi turizm tesis alanları, kür merkezi, ticaret alanları, rekreaktif faaliyet alanları, idari tesis alanı, polis merkezi, ibadet alanı, otopark gibi donatılar yer almaktadır.

Paylaşın

Sivas: Kangal, Balıklı Kaplıca

Balıklı Kaplıca; Sivas’ın Kangal İlçesi, Kavak Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. İlçe merkezine yaklaşık 13 km. mesafededir.

Hamam Deresi (Topardıç Deresi) vadisinde yer alan, Balıklı Çermik- Yılanlı Çermik adlarıyla da anılan kaplıcadır. Balıklı Kaplıcanın bulunduğu vadi boyunca güneye doğru gidildikçe diğer bazı kaynaklara da rastlanmaktadır.

Rakımı 1425 m olan Balıklı Kaplıca da kaynaklar, kuzey-güney doğrultusunda dizilmiş olup 5 ayrı yerden kaynak almaktadır. Kaplıca suyu aslında belirli bir kaynak noktasından çok, kum taşları arasından yaygın olarak yüzeye çıkmakta ve dere kenarı boyunca sızıntılar oluşmaktadır. 1917 yılında sazlık bir alan olan kaplıca, 1966 yılında dört adet havuz ve iki katlı 16 odalı bir motel ile hizmete açılmıştır. Günümüzde ise dört kısım otel, altı havuz, 16 adet özel banyo, lokanta , market ve çay bahçesi hizmet vermektedir.

Kangal balıklı kaplıca, ülkemizde deri hastalıklarından; Sedef Hastalığı (Psoriasis) Ve romatizmal hastalıkların tedavisinde ün yapmış bir kaplıcadır. Bu kaplıcamızın önemi; suyun kimyasal özelliklerinden ve içinde yaşayan balıklardan ileri gelmektedir. Kaplıca suyunun 35+ 0.5 olması ve kimyasal içeriği nedeniyle çeşitli hastalıkları tedavi edici yöre halkı tarafından bilinmekte olup, bu tedavi özelliğinin tüm ülke ve dünya geneline yaygınlaştırılmasına çalışılmaktadır.

Diğer taraftan kaplıca suyunda yaşayan balıkların insan vücuduna saldırırcasına gelmeleri hastalıkların bu balıkların iyileştirdiği düşüncesi de oldukça yaygındır. Kaplıcanın bu yönü araştırıcıları fiziksel, kimyasal, jeolojik, biyolojik ve klinik bulgular elde etmeye yönlendirmiştir. Diğer taraftan pek çok cilt hastası ( Yurt içinden-Yurt dışından ) kaplıcaya gelmekte ve belirli sürelerle havuza girip ‘Balık-Su’ tedavisi gördükten sonra iyileştiklerini ifade etmektedirler. Kaplıcanın 2003 tarihinde Sağlık Bakanlığı Tarafından Sağlık tesisi olarak tescili yapılmıştır.

Kaplıca suyunun romatizmal hastalıklara, nörolojik ( Nevralji, Nevrit, Felç ) ortopedik ve travmatolojik sekellerde (kırıklarda, eklem travması ve kas hastalıkları) Jinekolojik sorunlarda, deri hastalıklarında, böbrek taşlarında (içme ile) ve psikosomatik bozukluklarda yaralı olduğu rapor edilmiştir. Ancak psoriasis (sedef hastalığı) kaplıcayı tedavi yönünden en popüler kılan hastalık olmuştur. Bu tedavide balıklar suyun etkisiyle yumuşayan psoriatik plaklara ( ya da diğer hastalıklarının plaklarına) yönelmektedir.

Yumuşayan kabuklar balıklar tarafından besin amacıyla uzaklaştırılmakta, bu esnada ufak bir kanama olmakta ve yara, su ile gün ışığının etkisine maruz kalmaktadır. Bu işlem ayrıca apsesi olan hastalarda irinin akmasına neden olmaktadır. Bazı hastalıklarda tropikal uygulanımının yararlı olduğu bilinen selenyumun yara iyileşmesinde en önemli etken olduğu bildirilmiştir.

Türkiye dışından gelen gözlemciler ve bu suyu tecrübe eden hastaların balıklardan hoşnut olduklarını ve hayal kırıklığına uğrayan hiçbir hastalığın olmadığını bildirmişlerdir. Yöresel olarak ‘Doktor Balıklar’ diye tanımlanan kaplıca suyunda yaşayan balıklara duyulan ilgi nörolojik ve romatizmal hastalıkları olan insanları bu kaplıcaya çekmektedir.Sadece insanlar değil, sağlıklı olan kişiler de doktor balıkları görmek amacıyla kaplıcayı ziyaret etmektedir.

 

Paylaşın

Sivas: Samed (Samud) Baba Türbesi

Samed (Samud) Baba Türbesi; Sivas’ın Kangal İlçesi, Tekke Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Samut Baba’nın mezarının bulunduğu türbe, köyün kuzey yamacına inşa edilmiştir. Köy adını da Samut Baba Tekkesi’nden dolayı Tekke olarak almıştır. Samut Baba’nın hayatı hakkında derlenen menkıbelerin dışında fazla bilgi yoktur. Yalnızca tekke hakkında yazılı kaynaklarda kayıtlara rastlanmaktadır.

Samut Baba’nın halkın nezlinde bir evliya, velî, Hakk Aşığı gibi vasıfları vardır. Evliya, Velî’nin kelime anlamı ise: Onlar, güzelin, doğrunun, iyinin kaynağı ve koruyucusu olarak hiç kimseden hiç bir şey beklemeden varlığını ortaya koyarak ve başkaları için yaşamanın sırrını ve mutluluğunu insanlara öğreten kişidir.

Samut Baba, tasavvuf felsefesiyle yoğrulmuş ve mayalanmıştır. Halkımızda bu potada erittiği fikirlerden mesajlarını vermiştir. İnsanlığa doğrunun, sevginin, iyiliğin ve güzelliğin kaynağı olmuşlardır. Kurdukları dergâhlarda insan ruhunu terbiye etmeyi amaçlayan ‘Mürşid-i Kâmil ‘ kişiler yetiştirmeyi kendilerine ilke edinmişlerdir.

Halk arasında yaygın olarak Samut Baba adı kullanılmakla beraber daha farklı adlarla da söylenilmektedir. Bunlar ise: Sultan Samut Baba, Er Samut, Sultan Hızır Samut, Samıt Baba, Seyyid Sultan Samut, Abdüssamet Baba, Samud Abdal, Koca Samut, Şeyh Sultan Samut Baba’dır. Samut: Arapça bir kelime olup “sam” kökünden gelmektedir.

Samut: az konuşan, hiç konuşmayan, suskun, ses çıkarmayan, sürekli olarak susan anlamındadır. Ona bu adın Hacı Bektaş Veli’nin verdiği söylenir. Samut Baba’nın halkın irşad etmek amacıyla tekkesini kurmak için izin isteyince, Hacı Bektaş Veli’nin sinirlenip “Sen Samut ol bakalım, kime ne zaman ruhsat vereceğimi ben bilirim.” demesinden sonra kendisine de Samut ismini benimsediği anlatılır.

Paylaşın

Sivas: Halise Saraçoğlu Evi

Halise Saraçoğlu Evi; Sivas’ın Gürün İlçesi, Ketençayır Mahallesi, Edip Başer Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Zemin + 1 katlı evin zemin katı moloz taş ve ahşap hatıllı, birinci katı ise ahşap arası kerpiç dolgu olarak inşa edilmiştir. Çatısı düz toprak dam olup sonradan saçla kaplı beşik çatı yapılmıştır.

Evin sokağa bakan cephesinin iki tarafında üçgen ahşap taşıyıcılı kapalı cumba mevcuttur. Zemin kata çift kanatlı ahşap kapıdan girilmektedir. Kapı üzerinde aydınlatma penceresi ve kapının iki tarafında ikişer dikey dikdörtgen pencere bulunur.

Gürün Evleri

Girişin sağında bir oda solunda bir oda ve mutfak bulunur. Mutfaktan eve sonradan eklenen banyo ve tuvalete geçilir. Mertekli olan tavanlar sonradan duralitle kaplanmıştır. Bahçe içinde bulunan evin cümle kapısı doğusunda bulunur. Zemin kata bahçe tarafından da sonradan bir kapı açılmış burası diğer odalardan tuğla örgüyle ayrılmıştır.

Birinci kata çıkış önceden ahşap merdivenle olup bugün mozaik merdivenle sağlanmaktadır. Merdiven balkonu ahşap kafesle kapatılmıştır. Sofa uzun olup solunda iki oda, sağında bir oda, karşısında bir oda ve mutfak bulunur. Girişin karşısındaki odanın tavanı çıtalı ters tavan olup, ahşap kapaklı gömme dolabı bulunmaktadır.

Paylaşın

Sivas: Hüsrev Bey Konağı

Hüsrev Bey Konağı; Sivas’ın Gürün İlçesi, Karayar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Zemin+1 katlı düz toprak damlı olan yapı çamur sıvalıdır. Batı kısmında sıvalar dökülmüş ve camlar kırıktır. Konağa giriş doğu yönünde bulunan kemerli bir kapı ile sağlanır.

Konağın batı cephesinde bulunan odaların tavanları ahşap merteklerden, doğu cephesindeki odaların tavanları ise düz ahşapla kaplıdır.

Gürün Evleri

Doğu cephede bulunan ana giriş kapısının sağ tarafında tek kanatlı ahşap kapı sonradan açılmıştır. Zemin katın üst tarafında sekiz adet dikdörtgen şeklinde ufak pencere yer alır.

Aynı cephenin 1. katında yer alan pencereler ise dikdörtgen şekilli ve büyüktür. Bu cephede giriş kapısına yakın ve sonradan açılan kapının üzerine gelen iki adet çıkma yer alır.

Paylaşın