Sabahattin Ali kimdir? Hayatı, Eserleri

25 Şubat 1907 yılında Bulgaristan Gümülcine’de dünyaya gelen Sabahattin Ali, 1948’de MİT’le bağlantısı olan Ali Ertekin tarafından sınırda öldürüldü.  Subay olan babasının görevi nedeniyle ilköğrenimini İstanbul, Çanakkale ve Edremit’te tamamladı. Balıkesir Öğretmen Okulu’nda beş yıl okuduktan sonra İstanbul Öğretmen Okulu’ndan mezun oldu.

Haber Merkezi / Yozgat’ta ilkokul öğretmenliği yaptı ve Millî Eğitim Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak Almanya’ya gitti. İki yıllık eğitimden sonra Yurda döndü, Aydın ve Konya ortaokullarında Almanca öğretmenliği yaptı. Atatürk’ü yeren bir şiir okuduğu gerekçesiyle Konya’da tutuklandı, bir yıla mahkum oldu. Konya ve Sinop cezaevlerinde yattı ve Cumhuriyetin onuncu yılında çıkarılan afla özgür kaldı. M. E. Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü’ne atandı ve Ankara II. Ortaokul’da öğretmenlik yapmtı. Aynı yıl Aliye Hanım ile evlendi. Bir yıl sonra askere alındı, askerliğini yedek subay olarak Eskişehir’de tamamladı. Askerlik dönüşü Musiki Muallim Mektebi’ne Türkçe öğretmeni olarak atandı ve 1940 yılında tekrar askere alındı.

İkinci kez yaptığı askerlik sonrası Ankara Devlet Konservatuarı’na Almanca öğretmeni olarak atandı. “İçimizdeki Şeytan” romanı ve yazdığı bir yazı nedeniyle faşistlerin hedefi oldu. Mahkemeyi kazanmasına rağmen bakanlıkça görevden alınDI, İstanbul’a giderek gazeteciliğe başladı. Çalıştığı gazeteler, iktidarın kışkırtmasıyla meydana gelen Tan olayları sırasında tahrip edilince işsiz kaldı. Aziz Nesin ve Rıfat Ilgaz’la Marko Paşa, Malum Paşa, Merhum Paşa, Öküz Paşa gibi siyasal mizah dergilerini çıkardı.

Yazın dünyasına şiirle giriş yaptı. Halk şiiri izleri taşıyan şiirleri ‘Çağlayan’ dergisinde yayımlandı. Şiirleri sonraki yıllarda; Servet-i Fünun, Güneş, Hayat, Meşale gibi dergilerde yayımlandı. Öyküye yönelen Sabahattin Ali’nin ilk öyküsü “Bir Orman Hikayesi” Nazım Hikmet’in ön yazısı ile Resimli Ay dergisinde yayımlandı. Varlık dergisinde yayımlanan “Kanal”, “Kırlangıçlar”, “Arap Hayri”, “Pazarcı”, “Kağnı” gibi öyküleriyle dikkat çekti. Öykülerinde, tanımlamakta güçlük çektiğimiz kimi duyguları ustalıkla anlatır. İnsanın zavallılığını ve gücünü aynı sarsılmaz üslupla, zaman zaman masalsı ve destansı bir biçimde yansıtmayı başardı. Bestelenen bazı şiirleri; Hapishane Şarkısı, Leylim Ley, Hapishane Şarkısı I, Geçmiyor Günler, Çocuklar Gibi, Kız Kaçıran, Kara Yazı, Melankoli, Eskisi Gibi, Dağlardır Dağlar.

Eserleri;

Şiir; Dağlar ve Rüzgâr, Kurbağanın Serenadı ve Öteki Şiirler’le birlikte

Bestelenen Şiirleri; Hapishane Şarkısı V (Aldırma Gönül), Leylim Ley, Hapishane Şarkısı I (Göklerde Kartal Gibiydim), Hapishane Şarkısı III (Geçmiyor Günler), Çocuklar Gibi, Kız Kaçıran, Kara Yazı, Melankoli, Eskisi Gibi (Ben Yine Sana Vurgunum), Dağlar (Dağlardır Dağlar)

Öykü; Değirmen, Kağnı, Ses, Kağnı – Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk

Roman; Kuyucaklı Yusuf, İçimizdeki Şeytan, Kürk Mantolu Madonna

Çeviri; Tarihte Garip Vakalar (Max Memmerich), Antigone (Sofokles), Minna Von Barnhelm (Lessing), Üç Romantik Hikaye (H. Von Kleist – A.V. Chamisso – E.T.A. Hoffmann), Fontamara (Ignazio Silone), Gyges Ve Yüzüğü (Fr. Hebbel), Yüzbaşının Kızı (A.S. Puşkin)

Paylaşın