Trabzon: Çömlekçi, Rum Kilisesi

Rum Kilisesi; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Çömlekçi Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Küçük bir bahçe içerisinde yer alan yapı, yazılı kaynaklara göre, 14. yüzyılda inşa edilmiştir. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda kesme taş ve kaba yonu taş malzeme kullanılmıştır. Yapı doğu batı doğrultusunda bazilikal planlıdır. Yapı üç nefli ve üç apsislidir.

Ortadaki nef ve apsis yanlardakine oranla daha geniş tutulmuştur. Yapının narteksi bulunmamaktadır. Yapının içten üst örtüsü her bir nef üzerinde tonozdur. Tonozlar birbirine yuvarlak kemerlerle bağlanmaktadır. Yapının merkezinde dört sütun bulunmaktadır. Yapıya giriş güney cephesinde yer almaktadır. Giriş açıklığı yuvarlak kemerlidir.

İç mekânda duvarlar günümüzde sıva üzeri beyaz boyalıdır. Yapıda iç mekânın üst örtüsünde fresk izleri görülmektedir. Yapının dıştan üst örtüsü kırma çatıdır. Çatı malzemesi Alaturka kiremittir. Yapıda farklı biçimlerde pencereler bulunmaktadır. Bazı pencereler dikdörtgen formlu olup bazıları sivri ve yuvarlak kemerlidir. Yapının kuzeyinde üst kata çıkan merdiveni bulunmaktadır.

Paylaşın

Trabzon: Şehir Müzesi

Şehir Müzesi; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Kemerkaya Mahallesi, Kahramanmaraş Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Şehir Müzesi binası, 1963 yılında Trabzon Merkez Bankası olarak hizmete açılmış, 1994 yıllına kadar bu şekilde hizmetini sürdürmüştür.

Merkez Bankasının yeni binasına taşınması üzerine bir süre Ziraat Bankasına kiralanan bina, Merkez Bankasının bulunduğu kente ve kentliye karşı sosyal sorumlulukları olduğu düşüncesi ile kültür, sanat ve sosyal hizmetlerde kullanılmak kaydı ile Trabzon Valiliğine devredilmiş, Tevfik Serdar Kültür Merkezi olarak hizmetini sürdürmüştür.

Hemen yanında yer alan Ziraat Bankası binası ile birlikte II. dönem Cumhuriyet mimarisinin ülkemizdeki önemli örnekleri arasında yer alan bina, 13 Şubat 2006 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Anıtlar Bölge Kurulu tarafından Kültür Varlığı olarak tescillenmiştir.

Şehir Müzesi, çalışmalarının tamamlanmasının ardından Trabzon’un düşman işgalinden kurtuluşunun 99’uncu yıldönümü olan 24 Şubat 2017’de ziyarete açılmıştır.

Paylaşın

Trabzon: Paşa Hamamı

Paşa Hamamı; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Çarşı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

İskender Paşa Hamamı olarak da bilinen Paşa Hamamı, 1531 yılında Trabzon valisi İskender Paşa tarafından yaptırılmış ve kitabesi yıkılsa da hamamın kendisi günümüze kadar sağlam bir şekilde gelmiştir.

İskender Paşa Hamamı mimarisi tipik bir Osmanlı mimarisi örneğidir. Erkek ve kadınlara ait iki ayrı bölümü olan hamam, çifte hamam planı düzenine sahiptir. Erkekler bölümü üzerinde sütunlar tarafından taşınan sekizgen bir çatı bulunmaktadır.

Soğukluk ve sıcaklık yan yana olarak yer almakta ve üzerleri küçük tonozlu bir kubbe ile örtülmektedir. Ayrı bir girişi ve kâgir bir soyunma bölümü olan kadınlar bölümü, soğukluk ve sıcaklık olarak iki ayrı bölüme sahip olup üzerleri tek bir kubbe ile örtülüdür.

Paylaşın

Trabzon: Ortahisar Mescidi

Ortahisar Mescidi; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Ortahisar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Ortasaray Mescidi veya Saraçzade Mescidi olarak da bilinmektedir. İç avlu duvarında yer alan kitabesine göre, Sultan Abdülaziz döneminde kendisinin ve halkın yardımları ile Saraçzade tarafından, medrese ve kütüphane ile birlikte Hicri 1283 (Miladi 1866/1867) yılında inşa ettirildiği bilinmektedir. Yazılı kaynaklardan, günümüze ulaşan yapının, ilk yapının yanması üzerine inşa ettirildiği anlaşılmaktadır.

Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve moloz taş kullanılmıştır. Yapı, kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Yapı, harim, son cemaat yeri ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır. Son cemaat yeri kapalıdır. Yapının üst örtüsü kırma bir çatı ile örtülmüş olup alaturka kiremit ile kaplanmıştır. Son cemaat yerine güney cephesinden girilmektedir.

Bu giriş kapısı yuvarlak kemerli, çift kanatlı ve ahşaptır. Caminin harim girişi son cemaat yerinden, doğu yönünden sağlanmaktadır. Giriş kapısı dikdörtgen formlu, çift kanatlı ve ahşaptır. Yapının cephelerinde farklı biçim ve boyutlarda pencereler bulunmaktadır. Pencerelerin bir kısmı dikdörtgen formlu ahşap ve çift kanatlıyken bir kısmı dairesel formdadır. Güney cephesindeki pencereler ise yuvarlak kemerlidir.

Kadınlar mahfiline harimden, kuzey duvarına bitişik olan, tek kollu ahşap merdiven ile çıkılmaktadır. Mahfil ortada ahşap bir dikme ile taşınmaktadır. Mihrap kesme taş malzemeden yapılmış olup mukarnaslıdır. Mihrabın her iki yanında sütunçeler bulunmaktadır. Mihrabı çevreleyen çerçeve, yoğun taş işçiliğine sahiptir. Minberi bulunmayan yapıda, vaaz kürsüsü ahşap malzemeden yapılmış olup özgün değildir. İç mekânda duvarları sıvalı olan camide kalem işi süslemeler bulunmaktadır.

Paylaşın

Trabzon: Nemlioğlu (Tavanlı) Camii

Nemlioğlu (Tavanlı) Camii; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Gazipaşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapının eski adı Ketani Mescidi’dir. Kitabelerindeki tarihlere göre, bugünkü yapı Hicri 1291 (Miladi 1874/1875) yılında inşa edilmiş, Hicri 1308 (Miladi 1890/1891) yılında da ise onarım geçirmiştir. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve moloz taş kullanılmıştır. Kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olan yapı, harim, son cemaat yeri ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır.

Açık olan son cemaat yeri üç gözlüdür. Yapının dıştan üst örtüsü dört yönde kırma çatıdır. Çatı kaplama malzemesi Alaturka kiremittir. Minaresi kuzeybatı köşesinde bulunmaktadır. Minare sekizgen kaideli ve tek şerefelidir. Yapının bodrum katı bulunmaktadır. Bu katta günümüzde şadırvan ve tuvaletler yer almaktadır. Caminin girişi son cemaat yerinden kuzey cephesinden sağlanmaktadır.

Giriş açıklığı basık kemerli olup çerçevesi profillidir. Kemerin kilit taşında madalyon ve kemerin üzerinde kitabe bulunmaktadır. Giriş kapısı çift kanatlı olup ahşaptır. Yapının kuzey cephesinde çift sıra pencere düzeni mevcuttur. Tüm pencereler basık kemerli ve taş sövelidir. Tüm pencereler ahşap ve çift kanatlıdır. Kadınlar mahfiline harimden, girişin doğusunda bulunan çift kollu ahşap merdiven ile çıkılmaktadır. Mahfil dört adet ahşap dikme ile taşınmaktadır.

Mihrap kesme taş malzemeden yapılmış olup yivlidir. Minber ve vaaz kürsüsü ahşap malzemeden yapılmış olup özgün değildir. İç duvarları sıvalı ve bezemesizdir. Yapının içten üst örtüsü düz tavan olup ahşaptır. Tavan, çıtaların iki yönlü düzenlenmesi ile oluşan kare formlardan oluşmaktadır ve ortada bir göbeği bulunmaktadır. Göbek kısmında ahşap işlemeler görülmektedir. Caminin güney ve batı tarafında tarihi mezar taşları bulunan haziresi yer almaktadır.

Paylaşın

Trabzon: Musapaşa Camii

Musapaşa Camii; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Ortahisar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, kitabesine göre, Hicri 1079 (Miladi 1668/1669) yılında Musa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen camide malzeme olarak kesme taş ve kaba yonu taş kullanılmıştır. Yapı, kare planlı harim, kadınlar mahfili ve harimin kuzeyinde yer alan üç bölümden oluşan son cemaat yerinden oluşmaktadır.

Cami, üç bölümlü son cemaat yeri ve tek kubbe ile örtülü harim kısmı ile tek üniteli camilerin tipik örneğini oluşturmaktadır. Harimin üzeri sekizgen kasnak üzerine oturtulmuş olan kubbe ile örtülüdür. Son cemaat yerinin üzeri eğik çatı ile örtülmüş olup alaturka kiremit ile kaplanmıştır. Yapının minaresi kuzeydoğu cephesinde yer almaktadır.

Minare kesme taş malzemeden yapılmış olup tek şerefelidir. Çokgen bir kasnak üzerine oturtulan minarenin giriş kapısı son cemaat yerinde bulunmaktadır. Yapının son cemaat yeri kapalı olup girişi kuzey cephesinde yer almaktadır. Giriş açıklığı yuvarlak kemerlidir. Çift kanatlı ve ahşap kapının her iki yanında başlıklı sütunçeler yer almaktadır. Yapının harim girişi son cemaat yerinden sağlanmaktadır. Giriş basık kemerli, çift kanatlı ve ahşaptır.

Girişin üstünde iki bölüm ve dört satır şeklinde yazılmış olan kitabesi yer almaktadır. Kadınlar mahfili iki adet ahşap sütun ile taşınmaktadır. Mahfil katına harimden ahşap merdiven ile çıkılmaktadır. Caminin taş mihrabı kademeli nişli olup niş kısımları mukarnas süslemelidir. Minber ve vaaz kürsüsü ahşap, sade ve süslemesizdir. Harimde güney cephesinde bir, kuzey cephesinde iki ve doğu cephesinde altı adet pencere bulunmaktadır.

Paylaşın

Trabzon: Molla Siyah Camii

Molla Siyah Camii; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Pazarkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı, St. Andre Kilisesi iken daha sonra camiye çevrilmiş ve Mescid-i Mevlana Sipah olarak adlandırılmıştır. Yapı, yazılı kaynaklara göre, 11. yüzyılda kilise olarak inşa edilmiş ve 1610 yılından önce mescide çevrilmiştir. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda kesme taş ve kaba yonu taş malzeme kullanılmıştır.

Yapı, harim ve son cemaat yerinden oluşmaktadır. Yapının narteksi yoktur. Yapı üç nefli olup orta nef yan neflere oranla daha geniş tutulmuştur. Orta apsisi dışarıdan beş köşeli diğerleri daireseldir. Apsisler, içten ise at nalı biçimindedir. Yapının dıştan üst örtüsü kırma çatıdır.

Camiye çevrildikten sonra bir mihrap ve minber eklenmiştir. Günümüzdeki giriş kuzey cephesinde bulunmaktadır. Yapının ahşap giriş kapısı çift kanatlı ve yuvarlak kemerlidir. Yapı cephelerinde yuvarlak kemerli ve dikdörtgen formlu farklı boyutta pencereler bulunmaktadır. Yapının minaresi bulunmamaktadır.

Harim girişinin batı kenarında müezzin mahfili yer almaktadır. İç mekânda kadınlar mahfili ve vaaz kürsüsü ise bulunmamaktadır. Kuzey portali son cemaat yeri olarak kullanılmaktadır. Yapının iç mekânı tümüyle ibadet mekânına dönüştürülmüştür. Yapıya sonradan eklenmiş herhangi bir bölüm görülmemektedir. Yapının orijinal apsisi, güney ve doğu pencereleri korunmaktadır.

Paylaşın

Trabzon: St. Anna (Küçük Ayvasıl) Kilisesi

St. Anna (Küçük Ayvasıl) Kilisesi; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Çarşı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

M.S. 9. yüzyılda Roma İmparatoru I. Basil zamanında, yeniden inşa edildiği bilinen yapı Trabzon’un en eski kilisesi olarak da bilinmektedir. Doğu–batı doğrultusunda üç nefli bazilika planlı olarak düzenlenen yapı; naos, bir ana apsis ve iki yan apsis bölümlerinden meydana gelmektedir. İçten ve dıştan yarım daire planlı olan apsisler dışa taşkındır.

Naosta iki adet iyon başlıklı sütun bulunur. Bazilikanın içindeki iki sütun ve başlıklar Roma stilini yansıtmaktadır. Sıva ile kapanmış bulunan iç duvarlarında freskler yer almaktadır. Güneydeki kapısının üstünde bulunan Roma Dönemi’nde yapıldığı anlaşılan mermer kabartmanın eski bir tapınaktan alınarak buraya konulduğu sanılmaktadır.

Fresklerde işlenen sahnelerden sadece İsa’nın çarmıhtan indirilişi seçilebilmektedir. Naosun güney duvarında bulunan bu sahnede İsa figürünün uzanmış gövdesi ile başı kısmen görülebilmesine karşın İsa’nın yanında bulunan Meryem sadece genel hatları ile seçilebilmektedir.

Paylaşın

Trabzon: Kanuni Evi

Kanuni Evi; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Ortahisar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

1495 yılında Trabzon’da doğan Kanuni Sultan Süleyman, 1509 yılında Trabzon’dan ayrılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman, 15 yaşına kadar Trabzon’da yaşamıştır.

Yapı, Büyük Fatih Cami’nin kuzeybatısında yer almaktadır. Yapı, Trabzon Valiliği Kanuni Sultan Süleyman Osmanlı Evi olarak müze hizmeti vermektedir. Bodrum katında da belediyeye bağlı hizmet veren sosyal tesis yer almaktadır. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve moloz taş kullanılmıştır. Yapı, bir bodrum kat, bir zemin kat, bir normal kat ve çatı katından oluşmaktadır.

Yapı kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Yapının dıştan üst örtüsü kırma çatıdır. Çatı kaplama malzemesi Alaturka kiremittir. Yapının zemin katına doğu cephelerinden giriş sağlanmaktadır. Giriş kotuna, tek kollu taş basamaklı merdiven ile ulaşılmaktadır. Giriş kapısı dikdörtgen formlu, çift kanatlı ve ahşaptır. Girişin olduğu bölüm zemin ve normal kat boyunca çıkma yapmaktadır ve bu bölüm sonradan cam ile kapatılmıştır.

Giriş kısmında rüzgârlık görevi gören bu çıkma, normal katta mekâna katılmıştır. Çıkmanın üst kısmı çatı katında üçgen alınlıkla bitmektedir. Doğu ve batı cephelerinde bodrum kat girişleri bulunmaktadır. Giriş kapıları dikdörtgen formlu, tek kanatlı ve ahşaptır. Yapının pencereleri dikdörtgen formlu, çift kanatlı ve ahşaptır. Pencere söveleri dışa taşkındır ve kesme taş malzeme ile yapılmıştır.

Kat aralarında ve köşelerde taş malzemeli silmeler bulunmaktadır. Yapının cepheleri günümüzde sıva üzeri sarı boyalıdır. İç mekânda zemin katta girişte hole geçilmektedir. Holün batı duvarına bitişik merdiven bulunmaktadır. Holün kuzey ve güney yönlerinde ikişer adet oda bulunmaktadır. Normal katta odalar, sofanın çevresinde zemin kattaki odaların hizasında yerleştirilmiştir.

Paylaşın

Trabzon: Konak Camii

Konak Camii; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Cumhuriyet Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kitabesi bulunmayan caminin hangi tarihte kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Kuzey cephesinde yer alan ayet kitabeden Hicri 1301 (Miladi 1883/1884) yılında onarım geçirdiği anlaşılmaktadır. Yapı, yığma yapım sistemiyle kesme taş ve moloz taş malzemeden inşa edilmiştir. Yapı harim, kadınlar mahfili ve son cemaat mahfilinden oluşmaktadır ve son cemaat mahfili açıktır.

Cami, kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Caminin kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi kesme taş malzemeden inşa edilmiştir ve tek şerefelidir. Caminin son cemaat yerinin girişi kuzey cephesinde bulunmaktadır. Kuzey cephesinde iki sütunla taşınan üç adet yuvarlak kemer bulunmaktadır. Yapının harim girişi son cemaat yerinde olup giriş açıklığı yuvarlak kemerlidir. Kapı çift kanatlı ve ahşaptır. Kapının her iki yanında iki adet sütunçe yer almaktadır.

Sütunçeler dikey doğrultuda devam ederek gösterişli bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu bölümde bitkisel motifli taş işçiliği görülmektedir. Motifler, sonradan sarı renkte parlak boya ile boyanmıştır. Harimin kuzey tarafında yer alan kadınlar mahfiline harim girişinin doğusunda yer alan ahşap ve iki kollu merdiven ile çıkılmaktadır. Taş malzemeden yapılmış olan kademeli mihrabı yoğun taş işçiliğine sahiptir.

Nişin her iki yanında bitkisel motiflerle süslenmiş başlıkları bulunan sütunçeler yer almaktadır. Minber ve vaaz kürsüsü ahşap malzemeden yapılmış olup özgün değildir. İç mekânda duvarlar sıvalı ve sadedir. Yapı cephelerinde tüm pencereler yuvarlak kemerlidir. Pencereler çift kanatlı ve ahşaptır. Yapının içten üst örtüsü ahşap olup sadedir. Yapının dıştan üst örtüsü kırma çatıdır. Çatı kaplama malzemesi Alaturka kiremittir.

(Kaynak: karadeniz.gov.tr)

Paylaşın