Batı Afrika ülkesi Nijer’de bir grup asker, devlet televizyonuna çıkarak darbe yaptıklarını duyurdu. Nijer Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum dün cumhurbaşkanlığı korumaları tarafından alıkonulmuştu.

Çarşamba gecesi kamu yayıncısı RTN’de darbeyi ilan eden Albay Amadou Abdramane, 26 milyon nüfuslu ülkenin genelindeki tüm kurumların askıya alındığını ve sınırların ‘durum istikrara kavuşana kadar’ kapatıldığını açıkladı.

Televizyondan yapılan açıklamada, “Bugün 26 Temmuz 2023, Ulusal Vatan Kurtarma Konseyi’nde bir araya gelen güvenlik ve savunma güçleri, bildiğiniz rejime son vermeye karar verdi. Bu, ülkede güvenliğin sürekli bozulmasının ve hükümetin kötü ekonomik ve sosyal uygulamalarının sonucudur” denildi.

Ülkede gece sokağa çıkma yasağı uygulamasına da geçildiği belirtildi. Ancak televizyonda yapılan darbe açıklamasına sadece 10 subayın katılması darbeye Nijer ordusunun tüm unsurlarının destek verip vermediği ile ilgili soru işaretleri oluşmasına yol açtı.

Öte yandan darbeye dair açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı, askerlerin cumhuriyet karşıtı bir ayaklanma başlattığını belirtti. Ordunun ayaklanmayı desteklemediği kaydedilen Cumhurbaşkanlığı açıklamasında, “Akılları başlarına gelmezse ordu saldırmaya hazır” ifadelerine yer verildi.

Denize kıyısı olmayan Sahel ülkesi 1960 yılında Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasından bu yana dört darbe ve çok sayıda darbe girişimi yaşadı. Yaklaşık 22 buçuk milyon nüfusa sahip ülkede en son 2010’da Mamadou Tandja’ya karşı darbe yapılmıştı.

France24’e göre, sayıları giderek azalan Batı yanlısı liderlerden biri olan Bazoum, 2021 yılında seçilerek yoksulluk ve istikrarsızlık geçmişiyle boğuşan bir ülkenin başına geçmişti.

Nijer, biri 2015’te Mali’den gelen güneybatıdaki, diğeri ise kuzeydoğu Nijerya’dan gelen cihatçıların yer aldığı güneydoğudaki olmak üzere iki cihatçı harekatla mücadele ediyor. Ülkede El Kaide, IŞİD ve Boko Haram gibi örgütlerin etkinliği bulunuyor.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Washington’ın Cumhurbaşkanı Bazoum’a “tereddütsüz destek verdiğini” söyledi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Bazoum ile görüştüklerini ve ona BM’nin tam desteğini sunduklarını belirtti.

Cumhurbaşkanı Bazoum, ülkede cihatçı militan grupların faaliyetlerine karşı Batı ile işbirliği yapan kilit bir isim. Dün Cumhurbaşkanı Bazoum’un gözaltına alınmasını Afrika Birliği, ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler kınamıştı.

Demokratik seçimle göreve gelmişti

Cumhurbaşkanı Bazoum Nisan 2021’de görevine başladı. Bazoum’un göreve gelmesi, ülkenin Fransa’dan 1960 yılında bağımsızlığını kazandığından beri ilk barışçıl demokratik iktidar değişimi oldu.

Bazoum, eski Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou döneminde 2011’den itibaren dışişleri ve içişleri bakanı olarak görev yapmıştı.

Issoufou’nun iki dönem sonra görevden ayrılmasının ardından yapılan demokratik seçimlerde yaklaşık yüzde 56 oy alarak seçimi kazanmıştı. Siyasi gözlemciler, hala büyük siyasi etkiye sahip olan Issoufou darbe girişimiyle ilgisi olabileceğini belirtiyorlar.

Topraklarının üçte biri çöl olan Nijer, dünyanın en yoksul ülkeleri arasında yer alıyor. Buna karşın ülkede doğum oranı oldukça yüksek ve nüfusu da genç. Nijer’de 10 yaşın altındaki çocuklar nüfusun üçte birinden fazlasını oluşturuyor.

Halkın yüzde 40’tan fazlası aşırı yoksulluk içinde yaşıyor. Ayrıca Nijer, Akdeniz’e ulaşmak isteyen göçmenler için en önemli transit ülkelerden biri.