Yaşamı tehdit eden bir hastalık olan Malaria (Sıtma), enfekte bir sivrisineğin ısırığı yoluyla bulaşır. Enfekte sivrisinekler, plasmodium parazitini taşır. Bu sivrisinek sizi ısırdığında, parazit kan dolaşımınıza salınır. Parazitler vücudunuza girdikten sonra, olgunlaştıkları karaciğere giderler. Birkaç gün sonra, olgun parazitler kan dolaşımına girer ve kırmızı kan hücrelerini enfekte etmeye başlar.
48 ila 72 saat içinde kırmızı kan hücrelerinin içindeki parazitler çoğalarak enfekte olmuş hücrelerin patlamasına neden olur. Parazitler kırmızı kan hücrelerini enfekte etmeye devam ederek, her seferinde iki ila üç gün süren döngülerde ortaya çıkan semptomlarla sonuçlanır.
Sıtmaya ne sebep olur?
Plasmodium parazit ile enfekte bir sivrisinek sizi ısırırsa sıtma meydana gelebilir. İnsanları enfekte edebilen dört tür sıtma paraziti vardır: Plasmodium vivax, P. ovale, P. malariae ve P. falciparum.
P. falciparum, hastalığın daha şiddetli bir biçimde geçmesine neden olur ve bu tür sıtmaya yakalananların ölüm riski daha yüksektir. Enfekte bir anne de hastalığı doğumda bebeğine geçirebilir. Bu, doğuştan sıtma olarak bilinir.
Kan yoluyla bulaşan sıtma şu yollarla da bulaşabilir:
- Organ nakli
- Transfüzyon
- Paylaşılan iğnelerin veya şırıngaların kullanımı
Sıtmanın belirtileri nelerdir?
Sıtma semptomları tipik olarak enfeksiyonu takiben 10 gün ila 4 hafta içinde gelişir. Bazı durumlarda semptomlar birkaç ay boyunca gelişmeyebilir. Bazı sıtma parazitleri vücuda girebilir ancak uzun süre uykuda kalabilir. Sıtmanın yaygın semptomları şunlardır;
- Titreme
- Yüksek ateş
- Çok terleme
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Karın ağrısı
- İshal
- Anemi
- Kas ağrısı
- Konvülsiyonlar
- Koma
Sıtma nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz sıtmayı teşhis edebilecektir. Randevunuz sırasında doktorunuz, tropikal iklimlere yapılan son seyahatler de dahil olmak üzere sağlık geçmişinizi gözden geçirecektir. Fiziksel bir muayene de yapılacaktır.
Doktorunuz genişlemiş bir dalağınız veya karaciğeriniz olup olmadığını belirleyebilecektir. Sıtma semptomlarınız varsa, doktorunuz tanınızı doğrulamak için ek kan testleri isteyebilir. Bu testler şunları gösterecektir:
- Sıtma olup olmadığın
- Ne tür sıtma hastasısın
- Enfeksiyonunuz belirli ilaç türlerine dirençli bir parazitten kaynaklanıyorsa
- Hastalık anemiye neden olmuşsa
- Hastalık hayati organlarınızı etkilediyse
Sıtmanın yaşamı tehdit eden komplikasyonları;
Sıtma, bir dizi yaşamı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir.
- Beynin kan damarlarının şişmesi veya serebral sıtma
- Akciğerlerde solunum problemlerine veya akciğer ödemine neden olan sıvı birikimi
- Böbreklerin, karaciğerin veya dalağın organ yetmezliği
- Kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesine bağlı anemi
- Düşük kan şekeri
Sıtma nasıl tedavi edilir?
Sıtma, özellikle P. falciparum paraziti ile enfekte iseniz, yaşamı tehdit eden bir durum olabilir. Hastalığın tedavisi tipik olarak bir hastanede sağlanır. Doktorunuz, sahip olduğunuz parazit türüne göre ilaçlar yazacaktır.
Bazı durumlarda, reçete edilen ilaç parazitin ilaçlara karşı direnci nedeniyle enfeksiyonu temizlemeyebilir. Bu meydana gelirse, doktorunuzun durumunuzu tedavi etmek için birden fazla ilaç kullanması veya ilaçları tamamen değiştirmesi gerekebilir.
Ek olarak, P. vivax ve P. ovale gibi belirli sıtma parazitleri, parazitin vücudunuzda uzun bir süre yaşayabildiği ve daha sonraki bir tarihte yeniden etkinleşerek enfeksiyonun nüksetmesine neden olan karaciğer aşamalarına sahiptir.
Bu tür sıtma parazitlerinden birine sahip olduğunuz tespit edilirse, gelecekte nüksetmeyi önlemek için size ikinci bir ilaç verilecektir.
Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
