Gümüş’teki ince işçilik ‘Savat’

Savat’ın Altın Devri Arapça “kara” anlamına gelen “esvad” sözcüğünden gelen Savat, gümüş üzerine sürülen siyah renkli Savat çamuru ile yapılan bir el sanatıdır.

Anayurdu Kafkasya bölgesi, Dağıstan olan Savatçılık, Osmanlı döneminde altın devrini yaşamıştır. Gümüş’teki İnce İşçilik Savat’ın siyah rengi, kurşun, gümüş, bakır, kükürt karışımından elde edilir. Savat’ın üstüne uygulanacağı gümüş eritilir, tel ya da plaka haline getirilir.

Gümüş eşyaya, kakma usulü ile desen oluşturulur. Savat çamuru, 750 derece ateşte eritilir. Hazırlanan savat çamuru, gümüş satıh üzerine sürülür. Daha sonra eşya, tesviye edilip cilalalanarak insanların beğenisine sunulur.

Savat işçiliğinin belli başlı 2 türü vardır: Ekme Savat ve Sürme Savat. Ekme Savat Gümüş eşyaların yüzeylerinde yapılan desen, motif, yazı ve resimle kuru olarak sıvanarak yapılan savat işine “Ekme Savat” denir.

Sürme Savat tozunu boraksla karıştırıp macun haline getirdikten sonra uygulanan savat işine “Sürme Savat” denilmektedir.  En güzel hediye Van’da tütün tabakaları, ağızlıklar savatlı gümüş işlemelidir. Kadınların kullandıkları gümüş takılarda da altın kaplama ve savat kullanılır.

Savatlı muskalıklar, hamayiller, gerdanlıklar, saç tokaları, saç bağları, tepelikler, bilezikler, yüzükler ve kemerler; Van’a gelen ziyaretçilerin en beğendikleri hediyelik eşyalar arasındadır. El Emeği, Göz Nuru 750 derece ateşte pişirilerek gümüşe işlenen Savat; el emeği, göz nuru bir mesleğin sabır ve estetikle buluşması, ateşte olgunlaşmasıdır.

Paylaşın