TÜİK Açıkladı: Dış Ticaret Açığı Yüzde 268 Arttı

İktidar, ekonomiye ilişkin pembe tablolar çizmeye çalışsa da açıklanan veriler, iktidarı yalanlıyor. Eylül ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 268.1 artarak 2 milyar 607 milyon dolardan, 9 milyar 595 milyon dolara yükseldi.

Haber Merkezi / Geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2022 yılı eylül ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.2 artarak 22 milyar 612 milyon dolar, ithalat yüzde 38.1 artarak 32 milyar 208 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dış Ticaret İstatistikleri Eylül 2022 verilerini açıkladı. Buna göre, geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2022 yılı Eylül ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,2 artarak 22 milyar 612 milyon dolar, ithalat yüzde 38,1 artarak 32 milyar 208 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Genel ticaret sistemine göre ihracat 2022 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17,0 artarak 188 milyar 152 milyon dolar, ithalat yüzde 40,4 artarak 271 milyar 249 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, 2022 Eylül ayında yüzde 4,4 artarak 19 milyar 901 milyon dolardan, 20 milyar 779 milyon dolara yükseldi.

Eylül ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ithalat yüzde 10,9 artarak 18 milyar 571 milyon dolardan, 20 milyar 602 milyon dolara yükseldi.

Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret fazlası eylül ayında 177 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi yüzde 7,6 artarak 41 milyar 381 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 100,9 oldu.

Dış ticaret açığı yüzde 268,1 arttı

Eylül ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 268,1 artarak 2 milyar 607 milyon dolardan, 9 milyar 595 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Eylül ayında yüzde 88,8 iken, 2022 Eylül ayında yüzde 70,2’ye geriledi.

Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı yüzde 156,3 artarak 32 milyar 423 milyon dolardan, 83 milyar 97 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Ocak-Eylül döneminde yüzde 83,2 iken, 2022 yılının aynı döneminde yüzde 69,4’e geriledi.

Ekonomik faaliyetlere göre ihracatta, Eylül ayında imalat sanayinin payı yüzde 95,3, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 2,6, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,5 oldu.

Ocak-Eylül döneminde ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayinin payı yüzde 94,7, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 2,9, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,9 oldu.

Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, Eylül ayında ara mallarının payı %80,3, sermaye mallarının payı yüzde 11,1 ve tüketim mallarının payı yüzde 8,5 oldu. İthalatta, Ocak-Eylül döneminde ara mallarının payı yüzde 81,4, sermaye mallarının payı yüzde 10,7 ve tüketim mallarının payı yüzde 7,8 oldu.

İhracatta Almanya birinci

Eylül ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 2 milyar 3 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 378 milyon dolar ile ABD, 1 milyar 277 milyon dolar ile Irak, 1 milyar 205 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 1 milyar 147 milyon dolar ile Rusya Federasyonu takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 31’inı oluşturdu.

Ocak-Eylül döneminde ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 15 milyar 777 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 12 milyar 746 milyon dolar ile ABD, 9 milyar 885 milyon dolar ile Irak, 9 milyar 801 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 9 milyar 268 milyon dolar ile İtalya ve takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 30.5’ini oluşturdu.

En çok ithalat Rusya’dan

İthalatta Rusya Federasyonu ilk sırayı aldı. Eylül ayında Rusya Federasyonu’ndan yapılan ithalat 6 milyar 226 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 3 milyar 709 milyon dolar ile Çin, 2 milyar 129 milyon dolar ile İsviçre, 2 milyar 37 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 512 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 48.5’ini oluşturdu.

Ocak-Eylül döneminde ithalatta ilk sırayı Rusya Federasyonu aldı. Rusya Federasyonu’ndan yapılan ithalat 44 milyar 638 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 31 milyar 742 milyon dolar ile Çin, 17 milyar 364 milyon dolar ile Almanya, 11 milyar 807 milyon dolar ile ABD, 10 milyar 330 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 42.7’sini oluşturdu.

Paylaşın

Tarım Üretici Enflasyonu Zirve Yaptı

Tarım üretici enflasyonu, eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 7.14, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 113.98, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 156 arttı. Tarım üretici enflasyonu, ağustos ayında yıllık yüzde 142.42’lik artış kaydedilmişti.

Haber Merkezi / Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) Eylül 2022 verilerini açıkladı.

Buna göre Tarım-ÜFE’de, eylülde bir önceki aya göre yüzde 7.14, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 113.98, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 156’lık artış yaşandı. Tarım-ÜFE’de ağustosta yıllık yüzde 142.42’lik artış kaydedilmişti.

Sektörlerde bir önceki aya göre, balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde yüzde 9.32 ve ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 2.30 azalış yaşanırken, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 7.94 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 2.16, tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 6.90 ve çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 20.36 artış kaydedildi.

Yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 78,80 ile koyun ve keçi, canlı; bunların işlenmemiş süt ve yapağıları ve yüzde 94,80 ile yumuşak çekirdekli meyveler ve sert çekirdekli meyveler oldu. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 297,29 ile lifli bitkiler ve yüzde 215,70 ile çeltik oldu.

Bir önceki aya göre azalış gösteren alt gruplar sırasıyla, yüzde 1,36 ile üzüm ve yüzde 1,33 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar oldu. Buna karşılık, aylık artışın yüksek olduğu alt grup ise yüzde 29,45 ile lifli bitkiler ve yüzde 21,05 ile tropikal ve subtropikal meyveler oldu.

Eylül 2022’de, endekste kapsanan 84 maddeden, 31 maddenin ortalama fiyatında azalış, 48 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Paylaşın

Konut Satışları Eylül Ayında Dibe Vurdu!

Türkiye genelinde konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,9 azalarak 113 bin 402’e indi. İllere göre konut satışlarında İstanbul 19 bin 89 konut satışı ve yüzde 16,8 ile en yüksek paya sahip oldu.

Haber Merkezi / Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Konut Satış İstatistikleri Eylül 2022 verilerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,9 azalarak 113 bin 402 oldu.

Konut satışlarında İstanbul 19 bin 89 konut satışı ve yüzde 16,8 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u 8 bin 812 konut satışı ve yüzde 7,8 pay ile Ankara, 6 bin 338 konut satışı ve yüzde 5,6 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 40 konut ile Hakkari, 49 konut ile Ardahan ve 98 konut ile Gümüşhane oldu.

Konut satışları Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,4 artışla 1 milyon 57 bin 193 olarak gerçekleşti.

İpotekli konut satışları

Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 43,0 azalış göstererek 16 bin 970 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 15,0 olarak gerçekleşti. Ocak-Eylül döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25,7 artışla 228 bin 601 oldu.

Eylül ayındaki ipotekli satışların, 5 bin 429’u; Ocak-Eylül dönemindeki ipotekli satışların ise 60 bin 777’si ilk el satış olarak gerçekleşti.

Satış sayılarına göre İstanbul’u 8 bin 812 konut satışı ve yüzde 7,8 pay ile Ankara, 6 bin 338 konut satışı ve yüzde 5,6 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 40 konut ile Hakkari, 49 konut ile Ardahan ve 98 konut ile Gümüşhane oldu.

Türkiye genelinde diğer konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,8 azalarak 96 bin 432 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 85,0 olarak gerçekleşti. Ocak-Eylül döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,0 artışla 828 bin 592 oldu.

İkinci el konut satışları

Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,2 azalarak 35 bin 954 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 31,7 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,7 artışla 312 bin 118 olarak gerçekleşti.

Türkiye genelinde ikinci el konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,9 azalış göstererek 77 bin 448 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 68,3 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,6 artışla 745 bin 75 olarak gerçekleşti.

Yabancılara konut satışları

Yabancılara yapılan konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 23,8 azalarak 5 bin 49 oldu. Eylül ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,5 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı bin 795 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul’u sırasıyla bin 585 konut satışı ile Antalya ve 335 konut satışı ile Mersin izledi.

Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32,5 artarak 49 bin 644 oldu. Eylül ayında Rusya Federasyonu vatandaşları Türkiye’den bin 196 konut satın aldı. Rusya Federasyonu vatandaşlarını sırasıyla 592 konut ile İran, 433 konut ile Irak vatandaşları izledi.

Paylaşın

Dış Ticaret Açığı Eylül Ayında Yüzde 298,3 Arttı

Türkiye’nin eylül ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 298,3’lük artışla 10 milyar 384 milyon dolara yükseldi. Dış ticaret hacmi ise yüzde 26,3 oranında artarak 55 milyar 616 milyon dolara yükseldi.

Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 20,3 puan azalarak yüzde 68,5 olarak gerçekleşti. Enerji verileri hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı 16,5 puan azalarak yüzde 89,2 oldu.

Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, ocak-eylül döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre, ihracat yüzde 17,1 oranında artışla 188 milyar 224 milyon dolar, ithalat yüzde 40,8 oranında artışla 272 milyar 43 milyon dolar olarak gerçekleşti. 9 aylık dış ticaret açığı yüzde 158,5 artarak 83 milyar 819 milyona çıktı. Bu dönemde dış ticaret hacmi, yüzde 30 oranında artışla 460 milyar 267 milyon dolara yükseldi.

Eylül ayında en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla; Almanya, ABD ve Irak OLDU. En fazla ithalat yapan ülkeler ise Rusya, Çin ve İsveç oldu. İthalatta en çok paya sahip ilk 10 ülkenin toplam ithalat içerisindeki payı yüzde 61,9 oldu.

Dış ticaret açığı nedir?

İhracat ile ithalat arasında ihracat aleyhine oluşan farktır. Bir ülke ihraç ettiği malların değerinden daha fazla değerde mal ithal ediyorsa o ülkenin ödemeler dengesi dış ticaret açığı veriyor demektir. Türkiye, geleneksel olarak dış ticaret açığı veren bir ekonomidir.

Ekonomisinin canlı olduğu, büyümenin yüksek olduğu dönemlerde dış ticaret açığı artar, tersi durumlarda ise azalır. Çünkü Türkiye’de üretimde kullanılan girdilerin önemli bir bölümü (yaklaşık yüzde 65’i) ithal mallardan oluşur. Ekonomik büyümesi yükseldikçe üretimi artar, üretimi arttıkça ithalatı artar ve dolayısıyla dış ticaret açığı artar.

Dış ticareti etkileyen önemli unsurlardan birisi de kurdur. TL, yabancı paralara ve özellikle de ihracat ve ithalatın yoğun olduğu bölgelerin parası olan Dolar ve Euro’ya karşı değer kaybettikçe ihracat artar, ithalat düşer.

Paylaşın

Enflasyon 24 Yılın Zirvesinde

Eylül ayında yıllık enflasyon yüzde 83,45, aylık enflasyon ise yüzde 3,08 olarak açıklandı. Bir önceki yılın aynı ayına göre fiyat artışının en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 117,66 ile ulaştırma olurken, onu yüzde 93 artış oranıyla gıda ve alkolsüz içecekler izledi.

Haber Merkezi / Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) rakamlarını açıkladı.

Buna göre, enflasyon eylül ayında aylık bazda yüzde 3,06 artarken, yıllık enflasyon yüzde 69,97’den yüzde 83,45’e yükseldi. Çekirdek göstergelerdeki yükseliş hareketi eylül ayında da devam etti. Buna göre eylülde yıllık çekirdek enflasyon yüzde 68,09 oldu.

Üretici fiyat endeksi de eylülde bir önceki aya göre yüzde 151,50 artışla yükselmeye devam etti. Aylık üretici enflasyonu yüzde 4,78 oldu.

Ana harcama grupları itibarıyla 2022 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde 0,04 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Buna karşılık, 2022 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 9,99 ile konut oldu.

Ana harcama gruplarına bakıldığında tüketici fiyatlarında en yüksek artışın yaşandığı ana harcama grubu yüzde 117,66 ile ulaştırma grubu oldu. Ulaştırmayı yüzde 93,05 ile gıda ve alkolsüz içecekler; yüzde 89,68 ile ev eşyası grubu takip etti.

TÜİK Ağustos ayı enflasyon oranını yıllık yüzde 80,21 olarak açıklamıştı. ENAG’a göre geçen ay enflasyon yüzde 181,37 olarak gerçekleşmişti.

ENAG: Enflasyon yüzde 186,27

Öte yandan Akademisyenlerin ve ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) hesaplamalarına göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 5,3 oranında arttı. Geçen yılın aynı ayına göre ise artış oranı yüzde 186,27 oldu.

ENAG’a göre, TÜİK alt grupları gösterge olarak alındığında en fazla aylık azalış eksi yüzde 1,60 ile ulaştırma, en fazla yükseliş ise, yüzde 26,05 ile sağlık kaleminde gerçekleşti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Eylül ayı Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini 100 baz puan indirerek yüzde 12’ye çekmişti.

TCMB’nin kararı öncesinde dolar/TL kuru Aralık 2021’deki tarihi zirvesini geçmiş; kararın ardından da TL daha fazla değer kaybederek dolar karşısında 18,56 seviyesine kadar yükselmişti.

2021 yılının Eylül ayından itibaren politika faizinin 5 puan indirilmesi ve Türk lirasındaki değer kaybıyla birlikte enflasyon 16 puan artmış; yıl sonunda resmi verilere göre yüzde 36’ya kadar çıkmıştı. Bu yıl da enflasyonda 2002’den bu yana en yüksek rakamlar görülüyor.

Reuters’ın 11 katılımcıyla düzenlediği ankette, eylül için yıllık enflasyon tahminleri yüzde 83,5 ile 85,35 arasında yer alıyor. TÜFE en son Temmuz 1998’de yüzde 85,3 olmuştu.

Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketine katılan 19 kurumun medyan beklentisi eylül ayında TÜFE’nin aylık yüzde 3,6, yıllık yüzde 84,5 seviyesinde gerçekleşeceği yönünde olmuştu.

AA Finans’ın 15 ekonomistin katılımıyla düzenlediği ankette, eylül ayı için enflasyon beklentileri, en düşük yüzde 2,15 ve en yüksek yüzde 4,50 aralığında yer aldı. Ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 3,53) göre bir önceki ay yüzde 80,21 olan yıllık enflasyonun yüzde 84,26’ya yükseleceği hesaplandı.

Paylaşın

Ekonomiye Güven Eylül Ayında Değişmedi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayı ekonomik güven endeksini açıkladı. Buna göre, ekonomik güven endeksi eylül ayında aynı düzeyde kalarak 94,3 değerini aldı.

Haber Merkezi / Verilere göre, bir önceki aya göre eylül ayında Tüketici Güven Endeksi yüzde 0,3 oranında artarak 72,4 değerini, hizmet sektörü güven endeksi yüzde 1,7 oranında artarak 118,2 oldu.

Perakende ticaret sektörü güven endeksi ise yüzde 2,7 oranında artarak 115,9 değerini, inşaat sektörü güven endeksi yüzde 2,1 oranında artarak 88,1 değerini aldı. Reel kesim güven endeksi yüzde 1,2 oranında azalarak 100,2 oldu.

Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Yüzde 93,4 değerinde veri ise piyasanın hâlâ pozitif bir bakış açısına sahip olmadığını ortaya koyuyor.

Ekonomik güven endeksi nedir ve neden önemlidir?

Ekonomik güven endeksi, tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen bir bileşik endekstir. Endeks, mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörleri güven endekslerinin alt endekslerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşmaktadır.

Ekonomik güven endeksi hesaplamasında, her bir sektörün ağırlığı o sektörün normalleştirilmiş alt endekslerine eşit dağıtılarak uygulanmakta, güven endekslerine doğrudan uygulanmamaktadır. Bu kapsamda tüketici, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ait toplam 20 alt endeks hesaplamada kullanılmaktadır.

Ekonomik güven endeksinin hesaplamasında kullanılan alt endeksler her ayın ilk iki haftasında derlenen veriler kullanılarak hesaplanmaktadır. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir.

Paylaşın

Gıda Fiyatları Bir Yılda Yüzde 197 Arttı

Ücretlilerin, dar ve sabit gelirlilerin harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda fiyatlarındaki yükseliş eylül ayında devam etti. Eylülde bir önceki aya göre yüzde 3,4 oranında artış yaşanan gıda fiyatları yılın ilk dokuz aylık döneminde yüzde 98,2 oranında arttı. Son bir yıllık dönemde de gıda fiyatlarındaki artış ise bunun bir kat fazlasıyla yüzde 179,3 oldu.

Haber Merkezi / Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, Ar-Ge birimi KAMUAR, Halkın Enflasyonu Araştırması Eylül 2022 verilerini bugün yayınladı.

Buna göre, ücretlilerin, dar ve sabit gelirlilerin harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda fiyatlarındaki yükseliş eylül ayında devam etti. Eylülde bir önceki aya göre yüzde 3,4 oranında artış yaşanan gıda fiyatları yılın ilk dokuz aylık döneminde yüzde 98,2 oranında arttı.

Kamuda çalışanların ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıklarının enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttığı son bir yıllık dönemde de gıda fiyatlarındaki artış ise bunun bir kat fazlasıyla yüzde 179,3 oldu.

Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, eylülde bir önceki aya göre yüzde 2 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında, beyaz etteki yükselişe rağmen kırmızı et fiyatlarındaki düşüş yüzünden önceki aya göre değişim yaşanmadı. Eylülde süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 2,9 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 2,6 oranında artış oldu.

Meyve fiyatlarının yüzde 1,6 oranında arttığı eylül ayında sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 10,7 oranında artış yaşandı.

Bakliyat fiyatlarının değişmediği eylülde, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 9,2 oranında artış kaydedildi.

Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için eylülde, bir önceki aya göre yüzde 3,4 oranında daha fazla para ödedi.

Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara doğru hızla gittiği bu yılın ilk dokuz aylık döneminde gıda fiyatlarında yüzde 98,2 oranında artış yaşandı.

Ocak-eylül döneminde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 56,7, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6 oranında, meyve fiyatları yüzde 200,2, sebze fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 99,1 oranında arttı.

Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Eylül 2021’e göre) yüzde 179,3 oranında artış gözlendi. Diğer bir ifadeyle vatandaşlar Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl aynı ay 279,3 lira ödemek zorunda kaldılar.

Bu yıl eylülde geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 173,5, et-balık fiyatlarında 103,6, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 146,9 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 96 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 215,5, sebze fiyatları ise yüzde 447,1 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 130,5, diğer gıda fiyatları ise yüzde 157,8 oranında zamlandı.

Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.

Verilerle birlikte yayınlanan nota ise şu değerlendirmelerde bulunuldu;

“Yanlış ekonomik ve tarımsal politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, gelirindeki artışı bırakın gıda fiyatlarını genel enflasyon oranının da oldukça altında kalan vatandaşların açlık riskini giderek büyütüyor. Gıdaya erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sağlıksız beslenmeye zorluyor.

Uzmanlar bu durumu, özellikle genç nesil açısından gelecekte önemli sağlık sorunlarına yol açma riski taşıdığını belirtiyor. Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Asgari ücretteki artış yüzde 94,6 oldu, işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında artırıldı.

Buna göre geçen yıl eylül ayında 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl eylül ayında 279 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin 100 liralık geliri ise 185,6 lira, asgari ücretlininki 194,6 lira, işçi ve Bağ-Kur emeklisininki ise 178,6 lira oldu. Dolayısıyla halkın yaşadığı enflasyon çalışan ve emekli bütün kesimlerin gelirindeki artışı bir kattan fazla aştı.”

Paylaşın