Bitlis: Kohoz (Zal Paşa) Hanı

Kohoz (Zal Paşa) Hanı; Bitlis’in Adilcevaz İlçesine bağlı Kohoz Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Köy dolmuşları ile ulaşım mümkündür. 

Zal Paşa tarafından yaptırılmıştır. Büyük olasılıkla da XVI.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilmektedir. Zal Paşa, Kanuni Sultan Süleyman ve Sultan II.Selim zamanında görev yapmıştır.

Kohoz Hanı oldukça harap bir durumdadır. Hanın girişi yıkılmış, yalnızca arka ve yan cephelerdeki duvar kalıntıları günümüze gelebilmiştir. Kalıntılara dayanılarak hanın 18.56 X 26.28 m. ölçüsünde dikdörtgen bir planı olduğu anlaşılmaktadır. Kesme taştan olan hanın üst kısmı toprak damla örtülmüştür.

İç mekanı iki sıra halinde, kuzey-güney doğrultusunda payelerle üç nefe ayrılmıştır. Büyük olasılıkla da her sırada üçer paye bulunuyordu. Kalıntılardan bu payelerin sivri kemerler ile birbirlerine ve duvarlara bağlandıkları sanılmaktadır. Payelerin oluşturduğu bölümler diğer yöredeki hanlar gibi tonozlarla örtülü olmalıdır.

Paylaşın

Bitlis: Duhan Hanı

Duhan Hanı; Bitlis’in Merkez İlçesine bağlı Duhanşen Köyü, Duhan mevkide yer almaktadır. Bitlis-Diyarbakır Karayolu’nun 30’uncu kilometresindedir.

Hanın kitabesi olmadığından ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Hanın mimari üslubundan XVI-XVII.yüzyıllarda Osmanlı döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır. Enine dikdörtgen planlı olan han, 49.65 X 15.50 m. ölçüsündedir. Yamaçta bulunan hanın girişi ile iki cephesinin büyük bir bölümü tahrip olmuştur.

Han iki bölümden meydana gelmiştir. Hanın her iki bölümüne de ayrı ayrı, ancak aynı cephe üzerindeki sivri kemerli niş içerisine alınmış yuvarlak kemerli kapılardan girilmektedir. Hanın büyük bölümü 34.15 m. boyunda enine dikdörtgendir. İçerisi iki sıra halindeki payelerle üç bölüme ayrılmıştır. Bu payeler birbirlerine sivri kemerlerle bağlanmıştır.

Üzeri boydan boya beşik tonozlarla Hanın küçük bölümü arazi konumundan ötürü düzgün bir plan göstermemektedir. İçerisi ikişerli dört paye ile üç bölüme ayrılmıştır. Bu payeler birbirlerine ve duvarlara kesme taştan sivri kemerlerle bağlanmıştır. Bu bölümün duvarlarında küçük mazgal pencerelerin oluşu bu kısmın yolculara diğerinin de hayvan ve arabalara ayrıldığını göstermektedir.

Paylaşın

Bitlis: El-Aman Hanı

El-Aman Hanı; Bitlis’in Merkez İlçesine bağlı Küllüce Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

El-Aman Hanı geniş bir avlusu ile birlikte beş ana bölümünden oluşmaktadır. Birinci kısım en batıda yer alıp çok kalın kesme taştan yapılmış duvarları yarım silindirik payandaları ile bir rıbat görünümündedir. Plan bakımından doğu batı aksında iki sıra halinde 6 haçvari paye ile üç bölüme ayrılır.

İkinci kısmı teşkil eden kapılı mekan birinci yapının kuzey doğusunda yer alır. Doğu batı istikametinde iki sıra halinde ve her sırada dört paye ve beş sivri kemerle üç uzun nefe ayrılır. Güney kenar ortasında bulunan büyük bir kapı kapalı mekanı esas haçvari bölümüne açılır.

Güney eyvanı en küçük eyvan olup güney kısmında bulunan mekanları kervansarayın diğer kısımlarından ayırır. Dördüncü bölümü teşkil eden ve avlunun güneyinde yer alan hamam ve hamama bitişik hücreler güney doğu köşede girintili çıkıntılı plan meydana getirir. Kervansarayın tamamı kesme taşla yapılmış örtü sistemi tonozlarda taş ve tuğla kullanılmıştır.

Çevresinde başka bir kalıntı veya yapı bulunmayan Han’ın kitabesi yoktur. Doğu-batı doğrultusunda uzunluğu tariben 90 metre; Güney-Kuzey doğrultusunda eni 70 metre gibi muazzam ölçülere sahip, Anadolu’nun en büyük kervansaraylarından biridir. 16. yüzyılda Hüsrevpaşa tarafından yaptırılmıştır.

Paylaşın

Bitlis: Baş Han

Baş Han; Bitlis’in Merkez İlçesine bağlı Başhan Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

XVI. yüzyılda Van Beylerbeyi Hüsrev Paşa tarafından yaptırıldığı rivayet edilmektedir.

Yapının güney ucunda esas duvarlardan daha içte yay kemerli bir kapı bulunur. Ortada bir duvarla iki bölüme ayrılmış olan giriş mekanın içindeki merdiven ile büyük kısmın birinci tonozu üzerinden dama çıkılır. Kuzey duvardan büyük bir niş içinde yer alan kapısı yay kemerlidir.

Kare bir forma sahip ana mekan eşit aralıklı dokuz paye ve payeleri birleştiren sivri kemerlerle dört bölüme ayrılır. Cephelerinde farklı ebat ve formlarda pencereleri açılan han Bitlis’e özgü düzgün kesme taştan yapılmış, Düz damla örtülmüştür.

Paylaşın

Bitlis: Papşin (Hüsrev Paşa) Hanı

Papşin (Hüsrev Paşa) Hanı; Bitlis’in Merkez İlçesine bağlı Papşin (Yumurtatepe) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

Bitlis İl Merkezine 4-5 kilometre mesafedeki hana, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Hanın dikdörtgen plandaki beden duvarları dıştan giriş cephesinin iki köşesindeki yarım silindirik kuzeydoğu-kuzeybatı köşe ile kuzey yanda kare payandalarla desteklenmiştir. Yapı basit saçak silmeleri ile nihayetlendirilmiştir. Hanın giriş cephesi ile kuzey cephe dışarı açılmıştır.

Ortada beden duvarlarına kenar profilleri ve bezemeli bordürlerle derinleşen portal sivri kemerli ve kemer kavsarası mukarnas niş teşkil etmektedir. Kapının sağında iki pencere açıklığı görülür.kapının nişini üç kenardan geometrik süslü bordür çevreler. portal, tonozla örtülü küçük bir hücreye açılır.

Birinci kısmı takiben ikinci kapı ile ana mekana girilir. Kuzey güney istikametinde üç bölüme ayrılan mekan moloz taştan sivri beşik tonozlarla örtülmüş ve tonozlar nefleri ayıran haçvari payeler üzerine birer kesme taş kemerlerle takviye edilmiştir. Bitlis’e özgü düzgün kesme taştan inşa edilen han düz damla örtülmüştür.

Paylaşın

Bitlis: Hatuniye (Hazo) Hanı

Hatuniye (Hazo) Hanı; Bitlis’in Merkez İlçesi, Müştakbaba Mahallesi, Şerefiye Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Doğu batı yönde enine dikdörtgen plandaki hanın beden duvarlarının bir kısmı ince yonu kesme taştan, diğer yarısı ise kaba yonu taşlardan yapılmış olup sade bir silmenin sınırladığı duvarlar üzerini dışta toprak dam örtmektedir.

Batı cephe ortasında yer alan giriş kapısı sivri kemerli niş içine alınmıştır. doğu, batı ve güney cephede dışta çok dar olan pencereler bulunmaktadır. dikdörtgen plan içte sekiz haçvari paye ve payeleri birleştiren sivri kemerlerle on beş bölüme ayrılmakta ve bölümün üzerini sivri beşik tonoz örtmektedir.

Girişten itibaren orta asta kalan bölümlerler diğerlerinden daha geniş olup dikdörtgendir. Hanın doğu ve batı cephelerinde sivri beşik tonozlarla örtülü üçer hücre bulunmaktadır. Bu hücreler birer kapı ile orta kısma ayrılmaktadır.

Paylaşın

Bitlis: Narlıdere (Kasrik) Köprüsü

Narlıdere (Kasrik) Köprüsü; Bitlis’in Merkez İlçesi, Narlıdere Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

Köprü, Bitlis – Baykan yolu üzerindedir. Bu muhteşem yapının kitabesi olmadığından hangi tarihte ve kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir.

Ancak, gerek köprü mimari özellikleri ve gerekse yörenin tarihi durumu göz önüne alındığında Osmanlı dönemi 16. yy. sonları ya da 17. yy. içinde yapılmış olabileceği kanaati yaygındır.

Paylaşın

Bitlis: Şeyh Abdurrahman Taği Türbesi

Şeyh Abdurrahman Taği Türbesi; Bitlis’in Güroymak İlçesi, Şentepe Mahallesi’ndeki Mutlu ailesine ait mezarlığın içindedir.

Türbeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

1831 senesinde Şirvan’da doğdu. Babası, Molla Mahmud Efendi, annesi Seyyid Molla Muhammed Efendinin kızı Meyasin Hanımdır.

1886 senesinde 55 yaşında iken Bitlis’e bağlı Güroymak İlçesinde vefat etti. Abdurrahman Taği’nin bulunduğu ev, halk arasında “Sûfi Evi” olarak şöhret bulmuştur.

Paylaşın

Bitlis: Ahlat Müzesi

Ahlat Müzesi; Bitlis’in Ahlat İlçesi, İki Kubbe Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Ücretsiz olan müze, pazartesi dışında her gün 07.30-12.00/13.00-16.30 saatlerinde ziyarete açıktır.

Ahlat Müzesi 1970 yılında teşhire açılmıştır. Müzede daha çok 1965-1991 yılları arasında Çifte Hamam, Zaviye ve Ulu Cami’de yapılmış kazılarda çıkarılan eserler, Seçuklu Dönemine ait figürlerle bezeli seramik buluntuları sergilenmektedir.

Sergilenen eserler arasında ilçeye 15 km. uzaklıkta bulunan Yuvadamı nekropol alanından çıkarılan M.Ö. 2. binyıl ve Erken Demir Çağına ait mezar buluntuları (seramikler) ve bunlar içerisinde önemli bir yer tutan M.Ö. 2. binyıl Doğu Anadolu kökenli seramikler de yer almaktadır. Müze seksiyonunda yer alan eserler şöyle sınıflandırılabilir:

a) Değişik dönemlere ait sikkeler. b) Urartu kültürüne ait çift ejderha başlı bilezikler, kemerler, elbise iğneleri ve saç tokaları. c) Roma Dönemine ait seramik örnekleri, kandiller, pipolar.

Paylaşın

Bitlis: Ahlat, Çifte Hamam

Çifte Hamam; Bitlis’in Ahlat İlçesi, Tahtı Süleyman Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Ahlat kazıları sonucunda ortaya çıkartılan hamam; soğukluk, ılıklık sıcaklık bölümlerinden meydana gelmektedir. Soğukluk kısmı kare planlıdır. Duvarları tamamen harap olmuş olduğundan örtü sistemi anlaşılamamaktadır. Burada sadece yarısı tahrip olmuş iki sivri kemerli çeşme bulunmaktadır.

Soğukluktan bir kapı ile kare planlı küçük bir ılıklığa geçilir. Burada sivri kemerli bir çeşme bulunmaktadır. Duvarları tamamen tahrip olmuş olup, sadece bir duvarda bulunan kiremit dolguların dizilişinden buranın bir kubbe ile örtülmüş olduğu sanılmaktadır. Soğukluğun hemen yanında sivri kemerli geniş bir açıklıkla sıcaklık kısmına girilmektedir. Sıcaklık kısmı çok geniş olup, ortada bir göbek taşı bulunmaktadır.

Sıcaklık kısmında karşılıklı olarak dört eyvan bulunmaktadır. Güney eyvanı çok belirgin olup diğerleri harap olmuştur. Eyvanların arasında her köşede yine kendi arasında köşe oluşturacak sivri kemerli hücre vardır. Batı eyvanın güney duvarında bir çeşme bulunmaktadır. Sıcaklıktan bir kapı ile başka bir mekana geçilir.

Paylaşın