Nötropeni nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
Nötropeni, vücudunuzu enfeksiyonlardan koruyan beyaz kan hücreleri olan düşük nötrofil seviyeleri ile karakterize bir kan hastalığıdır. Yeterli nötrofil olmadığında vücudumuz bakterilerle savaşamaz. Nötropeniye rahtsızlığı birçok enfeksiyon türü riskini artırır.
Daha kısa bir tanımla, Nötropeni kandaki nötrofil sayısının azalmasıdır. Ayrıca nötrofil sayısındaki azalma miktarına bağlı olarak nötropeni derecelendirilir. Bunun dışında nötropeninin çeşitleri bulunmaktadır.
Nötropeni çeşitleri;
- İrsi nötropeni; Doğuştan nötropeni hastalığı, çok nadir rastlanan bir durumdur. Yine de bazı durumlarda görülebilen bu rahatsızlık, ilerlediği takdirde ciddi seviyelere ulaşabilmektedir
- İdyopatik (nedeni bilinmeyen) nötropeni; Bu tür nötropeni, genellikle başka hastalıkların sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durum hastanın şikayetlerinin başka bir hastalıkla ya da durumla ilişkilendirilemediğinde kullanılır
- Döngüsel nötropeni; Döngüsel nötropeni hastalığında her üç haftada bir 3-6 arası nötrfik eksikliği görülmektedir. Hastalar, 3 ve 4. haftada enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelirler
- Otoimmün nötropeni; Otoimmün nötropenide, antikorlar nötrofil hücreleri reddeder ve yok eder. Bu tür nötropeni genellikle yaşlılar ve bebeklerde görülmektedir.
- İlaç kaynaklı nötropeni; Bu tür nötropeni, kişinin ilaç alması sonucu ilacın beyaz kan hücrelerine engel olması ve nötrofil hücre sayısını azaltması ile meydana gelir
Belirtileri;
- Ateş
- Akciğer iltihaplanması
- Sinüs enfeksiyonları
- Orta kulak iltihabı veya kulak enfeksiyonu
- Diş eti iltihabı
- Omfalit veya göbek enfeksiyonu
- Cilt apseleri
Nedenleri;
- Kemoterapi
- Radyasyon tedavisi
- Belirli ilaçların kullanımı
Diğer nedenler şunları içerir:
- Shwachman-Diamond sendromu, vücudun birçok organını etkileyen kalıtsal bir durumdur ve sıklıkla kemik iliği ve pankreas yetmezliği ile karakterize edilir
- Kan şekeri seviyelerini etkileyen nadir bir kalıtsal bozukluk olan glikojen depolama hastalığı tip 1b
lösemi - Viral hastalıklar
- Şiddetli aplastik anemi
- Fanconi anemisi
- Kemik iliğini etkileyen durumlar
Kimler risk altında?
- Kanser
- Lösemi
- Zayıflamış bir bağışıklık sistemi
Nötropeni teşhisi;
- Tam kan sayımı (CBC) nötrofil sayımlarını ölçer
- Aralıklı CBC testleri, doktorunuzun nötrofil sayısındaki değişiklikleri altı hafta boyunca haftada üç kez kontrol etmesine yardımcı olabilir
- Bir antikor kan testi, otoimmün nötropeniyi kontrol eder
- Doktorunuz kemik iliği hücrelerini test etmek için kemik iliği aspiratı kullanabilir
- Kemik iliği trefin biyopsisi, kemik iliğinin kemikli kısmının bir parçasını test eder
- Sitogenetik ve moleküler testler, hücrelerin yapılarını inceler
Tedavisi;
Kemoterapi sonrası beyaz küreler 5-7 gün sonra düşmeye başlar. Yaklaşık 3 hafta sonra normale dönmeye başlayan beyaz küreler, eğer normale dönmez ise doktor tarafından kemoterapinin dozu azaltılır ya da o kür bir süre ertelenebilmektedir. Nötropeninin durumuna göre doktor tarafından antibiyotik de verilebilmektedir.
Kemoterapiye bağlı nötropeniye ateş eşlik ediyorsa, doktorunuz Koloni Uyarıcı Faktör (Colony-Stimulating Factors (CSFs, beyaz kan hücresi büyüme faktörü) adını verdiğimiz ilacı önerebilir. Bu ilaç vücudun beyaz kan hücresi ve diğer lökosit tiplerine yapmasına yardımcı olmaktadır. Ancak tüm kemoterapi alan hastalar CSF kullanmak zorunda değildir.
Diğer tedavi yöntemleri;
- Antibiyotikler
- Böbrek üstü bezi korteksinin ürettiği steroid hormonu
- İltihap sökücü ilaçlar
- Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar
- Sitokinler (bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitelerini yönlendiren küçük proteinler)
- Glükokortikoidler (adrenal bezlerden günlük ritimde veya stres durumunda salgılanan steroid hormonlar)
- Beyaz kan hücresi nakli
- Vitaminler
Enfeksiyon riskimizi azaltmak için neler yapabiliriz?
- Ellerimizi su ve sabun kullanarak yıkamalıyız. Çevremizdeki insanlarında ellerini yıkaması bizi enfeksiyon gelişiminden koruyacaktır
- El dezenfektanı kullanmak istediğinizde doktorunuza sorunuz
- Temizlik kurallarına dikkat ediniz
- Mikroplardan uzak kalmaya çalışınız
- Suçiçeği, çocuk felci ve kızamık aşısı yeni yapılmış kişilerden uzak durmaya çalışınız
- Evcil hayvanınız varsa bakımını başkasına yaptırınız
- Bir yerinizi kesmemeye özen gösteriniz
- Ustura yerine elektrikli tıraş makinası kullanınız
- Sivilcelerinizi sıkmayınız
Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
