Artvin: Tibeti Kilisesi
Tibeti Kilisesi; Artvin’in Şavşat İlçesi, Cevizli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Köy dolmuşları ile ulaşım mümkündür.
Günümüze ulaşan herhangi bir kitabesi bulunmamaktadır. Ancak, yazılı kaynaklardan edinilen bilgilere göre, 899-914 yılları arasında, bölgede egemen olan Bagratlı prenslerden, Aşut Koh tarafından yaptırılmıştır. XI y.y’dan sonra, yörenin önemli dini merkezleri arasında anılan yapı, XII. ve XV y.y’lar da onarım görmüştür.
Bölgenin İslamiyeti kabul etmesi ile birlikte cami olarak kullanılan yapı, 1885 yılında, kubbesine ve haç kollarına yıldırım düşmesi sonucu hasar görmüş ve 1889 yılında terk edilmiştir. 1953 yılında kubbesi çökünce, iyice harabeye dönmüştür. Köy içinde bulunan manastır, günümüze kilise ve şapeli ile ulaşmıştır.
Kilise, günümüze gelen şekli ile serbest haç planlı olup, dıştan 26.00×25.50 m. ölçülerindedir. Güney haç kolu, 7.20×5.00 m iç ölçülerinde, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plana sahiptir. Kilisenin cephesinde zengin plastik süslemelerin yanı sıra iç mekanların uygun yerlerine işlenen fresklerle dışla için dengesi sağlanmaya çalışılmıştır. Plastik süslemelerin ekseriyeti bitkisel motiflerden oluşmaktadır.
Apsis penceresi çevresinde iki şerit ile birbirine geçme olarak örülmüş sepet örgüsü şeklinde süsleme vardır. Yine yer yer kalp motifleri içleri yaprak motifleriyle doldurulmuştur. Dış cephelerde izlenen yoğun plastik süslemelerin yanı sıra iç mekana ait sütun altlıkları ve başlıklarının duvar payelerindeki yastık ve silmelerin çeşitli plastik motiflerle süslendikleri anlaşılmaktadır.
Şapel, kuzey haç kolunun kuzeyinde doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plana sahiptir. Kuzey cephe yuvarlak kemerlere sahip arkadlarla hareketlendirilmiştir. Kuzey ve batı duvarları tamamen yıkılmıştır. Herhangi bir süslemesi günümüze ulaşmayan yapı, malzeme ve teknik açıdan, Kilise ile benzeşmektedir.
